Laktozsuz ve glutensiz diyet nedir, nasıl yapılır?

Bu duruma laktoz intoleransı denir. Laktoz intoleransı olan kişiler yaşam kalitelerinin düşmemesi için laktoz içermeyen ürünlerle beslenmelidir. Gluten ise tahıl ve yulaf ürünlerinde bulunan bir proteindir. Ekmeğin mayalanmasını ve kabarmasını sağlayan glutene karşı reaksiyon gösteren bir kişi için çölyak hastalığı ya da çeşitli mide problemlerinin varlığından söz edilebilir.

Laktozsuz Diyet Nasıl Yapılır?

Laktozsuz diyet, laktoz intoleransı bulunan kişilerin laktoz içeren besinlerden uzak durmak amacıyla oluşturulan beslenme listesinin tüketilmesi esasına dayanır. Laktoz intoleransını önlemek amacıyla uygulanan diyet programı için kişiye özel planlama yapılır. Kimileri yalnızca süte karşı reaksiyon gösterirken kimileri yoğurt gibi süt ürünlerinden de etkilenmektedir. Bu sebeple önce kişinin hangi besinleri tükettiğinde rahatsızlık hissettiğinin tespit edilmesi gerekir.

Laktozsuz diyet yapan kişilerin en çok dikkat etmesi gereken konu kalsiyum eksikliğidir. Süt ve süt ürünlerinin yoğun olarak içerdiği kalsiyum minerali bu ürünler tüketilmediği için vücutta yeterince bulunmaz. Bu ihtiyacın doktor tavsiyesi dahilinde başka besinlerden karşılanması şarttır.

Yiyebilecekleriniz

Badem, balık, roka, kara lahana, yeşil fasulye, lahana, soya ürünleri, bamya, brokoli, yumurta, tavuk, mercimek, makarna, pirinç, patates, elma, muz, kayısı, üzüm, havuç, domates, kuru yemişler, tofu ve deniz ürünleri gibi laktozsuz ürünler aynı zamanda kalsiyum açısından da zengindir.

Yememeniz Gerekenler

Süt, tereyağı, ayran, yoğurt, cacık, krema, peynir, sütlaç, yaş pasta, muhallebi, kek, bisküvi, kurabiye, poğaça, dondurma laktoz içeren besinlerdendir. Ancak hazır mantar çorbası gibi içeriğinde doğrudan süt içermeyen, krema içeren ürünler de laktoz barındırır. Laktoz intoleransı olan kişiler hazır aldığı ürünlerin içeriğine bakmayı alışkanlık haline getirmelidir.

Laktozsuz Diyetin Faydaları

• Laktoz intoleransı sebebiyle vücutta görülen hazımsızlık, gaz gibi sorunlar ortadan kalkar. Sindirim daha kolay hale gelir.
• Sütün içerisinde bulunan yağ karaciğer birikir. Laktozsuz diyet sayesinde karaciğerdeki yağ birikimi azalır.
• Sütün içerisinde bulunan IGF isimli hormon cildin olması gerekenden daha yağlı olmasına olur. Ciltteki yağlanma akne ve sivilce gibi cilt problemlerine yol açar. Laktoz içermeyen ürünleri tüketerek beslenen kişilerde IGF hormonu ve dolayısıyla cilt problemleri bulunmaz.
• Süt ve süt ürünleri kötü kolesterolün yükselmesine sebep olur. Dolayısıyla laktozsuz diyet yapanların kolesterolünde yükselme yaşanmaz.

Laktozsuz Diyetin Zararları

• Vücudun ihtiyaç duyduğu kalsiyum süt ve süt ürünlerinden vücuda dahil edilemez. Kalsiyum eksikliği dişlerin çürümesine, ileri yaşlarda osteoporoz gibi kemik hastalıklarının yaşanmasına sebep olabilir. Kalsiyum eksikliği sonucunda zayıflayan kemiklerin kırılması da kolaylaşmış olur.
• Bağışıklık zayıflar, yeni doku ve hücreler oluşamaz.

Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?

Gluten içeren besinler çölyak hastalarında, gluten intoleransı olan kişilerde, bazı deri hastalıklardan muzdarip olan kişilerde çeşitli reaksiyonlara sebep olur. Glutenin yapısı bu insanlarda sindirimi zorlaştırmakta ve bağışıklık sistemini yavaşlatmaktadır. Bağışıklık sisteminin güçsüz düşmesi halinde vücudun birçok hastalığa karşı dirençsiz bir hal alması sebebiyle glutensiz diyet yapanlar esas olarak daha enerjik hissetmeyi ve hayatlarını daha sağlıklı bir şekilde geçirmeyi amaçlamaktadır.

Glutensiz diyet yapanların tahıl ürünlerinden, tahıl ürünlerini içeren yemeklerden ve nişasta içeren ürünlerden uzak durması gerekir. Bu kişilerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta bu diyet programının çok sıkıcı bir şekilde uygulanmasının şart olduğudur. Çok az miktarda bile olsa tüketilen gluten çeşitli semptomların ortaya çıkmasına sebep olur. Özellikle market alışverişlerinde alınan hazır ürünlerin paketleri dikkatli bir şekilde incelenmesi, gluten içeren ve içermeyen ürünler mutfağın farklı bölümlerinde muhafaza edilmelidir. Un tozlarının birbirine karışması dahi özellikle çölyak hastaları için oldukça tehlikelidir.

Yiyebilecekleriniz

Glutensiz yiyeceklerden bazıları; meyve, sebze, kırmızı ve beyaz et, deniz ürünleri, süt ürünleri ve kuru yemişlerdir.

Yememeniz Gerekenler

Tahıl ve yulaf ürünleri, pastalar, soslar, şekerlemeler, soya, patates kızartması, kuskus, irmik ve bira glutenl içeren besinlere örnek olarak gösterilebilir.

Glutensiz Diyetin Faydaları

• Beslenme şeklinin ruh sağlığıyla doğrudan bir etkileşim içerisinde olması sebebiyle anksiyete problemi yaşayanlara ve ilaç bağımlılığı olanlara glutensiz diyet faydalı olacaktır.
• Yapılan araştırmalara göre glutensiz beslenen kadınların regl dönemleri zamanları ağrısız geçmektedir. Ayrıca düzensiz adet sorunu yaşayanların da bu sorunlarından kurtulması mümkündür.
• Glutensiz beslenmek diş sağlığını geliştirir ve bağırsak florasını rahatlatarak nefesin kötü kokmasını engeller.
• Gluten intoleransı saç ve tırnakları olumsuz etkilemektedir. Glutensiz diyet yapanların tırnakları güçlenir ve saçlarının dökülmesi durur.
• Glutene ödem ve şişlik gibi problemlerle reaksiyon gösteren kişilerin vücudunda bu problemler yaşanmaz.

Glutensiz Diyetin Zararları

• Gluten intoleransı ya da çölyak hastalığı olmadığı halde sebepsiz yere glutensiz beslenme diyeti yapan kişilerin bağırsaklarında yararlı bakteriler gelişemez. Glutensiz beslenme şekli fermante lif açısından fakirdir. Bu yüzden toksik ögelerin kana geçiş miktarı artabilir.
• Kronik hastalık riski artar. Gluten hassasiyeti olmadığı halde, glutensiz beslenen kişilerde kalp hastalıkları, kanser, obezite ve diyabet görülme riski artmaktadır.
• Mineral yetersizliğine neden olur. Glutensiz beslenen kişiler tam tahıllardaki vitamin, mineral ve lifleri alamazlar. Mineral alamayan bu kişilerin kemik ve dişleri sağlıklı gelişemez. Kalp kan hastalıklarından korunamaz. Sinir ve dolaşım sağlıklı bir şekilde işleyemez.

Glutensiz ve Laktozsuz Diyet Listesi (Fodmap Diyeti)

Gluten ve laktoz içermeyen ürünlerden oluşan fodmap diyeti özellikle sindirim problemlerine son vererek yaşam kalitesini artır. Bu diyet programına göre süt ve süt ürünleri, yapay tatlandırıcı içeren hiçbir yiyecek ve tam tahıllı ürünlerinden uzak durmak gerekiyor. Kompleks bir diyet uygulamasıdır, bu sebeple bir uzmanla birlikte uygulanmalıdır. Diyetin doğru bir şekilde uygulanmaması halinde etkili olması da pek mümkün değildir.

• 1. aşama: Tüm gluten ve laktoz içeren besinlerden uzak durulduğu dönemdir. (Peynir, soğan, bulgur, makarna, yulaf, ekmek, süt gibi)
• 2. aşama: Bu aşamada yapılması gereken şey; önce hangi besinlerin vücutta reaksiyona sebep olduğunu ve bu besinlerin hangi miktarda tüketilmesinin sorun teşkil ettiğini bulmaktır.
• 3. aşama: Bu aşamada, bir önceki aşamada hassasiyete sebep olduğu tespit edilen besinlerin kısıtlanmasına gidilir.