Lidya Krallığı’nın Başkentinde Kazı Çalışmaları Sürüyor

Altın parayı icat ederek insanlık tarihine geçen Lidya Krallığı'nın Başkenti Sardes'te 2012 yılı kazı çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor.

Tarihte ilk kez altın ve gümüş sikke kullanan ve malların değerini para karşılığı olarak hesaplayan uygarlık olarak bilinen 5 bin yıllık Lidya Krallığı’nın başkenti Sardes’te kazı çalışmaları aralıksız sürüyor. ABD'nin Harward ve Cornell Üniversitelerinin öncülüğünde 54 yıldır sürdürülen Sart Antik Kenti kazı çalışmaları, Prof. Dr. Nicholas Dunlop'un kazı başkanlığında sürdürülüyor. 1 Haziran’da kazı çalışmalarını başladıklarını ve Ağustos ayının ortasına kadar da çalışmalarını sürdüreceklerini belirten Kazı Başkanı Prof. Dr. Nicholas Dunlop yaptığı açıklamada, “Sart’ta 1958 yılından bu yana kazı çalışmaları yapılmaktadır. 1979 bu yana Sart’taki kazı çalışmalarına katılmaktayım. Sart’taki çalışmalarda ilk önce Prof. Dr. George Hanfman, daha sonra Prof. Dr. Crawford H. Greenewalt başkanlık etti. 2008 yılında ise kazı başkanı oldum. Bu yıl çalışmalarımızı 90 kişilik bir ekiple sürdürüyoruz. Şuanda bir tepeyi kazıyoruz. Burada Lidya döneminde anıtsal teras duvar, fildişi kabartma, Milattan Sonra birinci yüz yıla ait sıvalı boyalı duvar bulundu. Bu duvarın üzerinde kırmızı, yeşil, beyaz, siyah, çiçek süslemeler mevcuttu. Bu bugüne kadar bulduğumuz en güzel duvar sıvasıydı” dedi.

Tarihi dokuya zarar vermemek adına çalışmalarını çok titiz sürdürdüklerini belirten Dunlop, “Kazıdan elde ettiğimiz bulguları laboratuvarımıza getiriyoruz. Burada elde ettiğimiz bulguları temizliyoruz. Düzgün ise birleştirip inceleyip, çizim yaptıktan sonra fotoğrafını çekiyoruz. Bu yapmış olduğumuz kazılarda kültürün nasıl bir değiştiğini öğrenmek istiyoruz. Lidyalılar’dan, Perslere, Yunanlılara, Romalılara kadar çanak, çömlek, evleri, sıvalarının nasıl değiştiğini araştırıyoruz. Kazı yapmış olduğumuz bu tepe Lidya zamanından Bizans zamanına kadar yani bin yıldan daha fazla kullanılan bir yerleşim yeri olduğunu tespit ettik. Burası Lidya zamanından kalma bir Saray olabilir” dedi.

Lidya kültürünün tek öğrenilebilecek yerinin Sart Antik Kent olduğunu söyleyen Dunlop, “Türkiye’de özellikle Ege ve İç Anadolu bölgesinde nereyi kazarsanız Roma ve Bizans dönemine ait eserler bulabilirsiniz. Romalıların kültürlerini öğrenmek için Bergama, Efes, Side, Aspendos’a gidebilirsiniz ama Lidyalılar Medeniyeti sadece Sart’ta bulunuyor. Başka şehri, başka başkenti yok. Onun için kazarken burada Lidya kalıntıları arıyoruz. Kazılarımızda bugüne kadar Bizans dönemine ait 26 mezar bulduk” dedi. Dunlop, ayrıca Artemis Tapınağı’nda restorasyon çalışması yaptıklarını da söyledi.

LİDYA KRALLIĞI

Lidya Krallığı, Anadolu'da Tunç çağından itibaren M.Ö. 2. bin yılın ikinci yarısında hüküm süren bir uygarlık olarak biliniyor. Yer olarak Anadolu'nun batısında kurulan Krallık, esas olarak Gediz (Hermos) Irmağı ve Küçük Menderes ırmaklarının vadilerini kapsayan bölgedir. Kuzeyinde Mysia, güneyinde Karia, doğusunda Frigya, batısında Ionia bölgeleri bulunuyor. Lidya Krallığı'nın başkenti ise Manisa'nın Salihli İlçesine bağlı Sart kasabası yani Sardes. M.Ö. 546 yılında Persler, Lidya Krallığının başkenti Sardes'i ele geçirip Lidya Krallığına son verdiler. Lidya'nın insanlık tarihine en büyük katkısının Altın Para ve Sikke'yi icat etmiş olmaları gösteriliyor. Başkent Sardes'in içinden geçen Paktalos Irmağı'nın alüvyonlarında doğal olarak bulanan altın gümüş karışımı "elektron" madeninden basılan ilk sikkelerin üzerinde Lidya Krallığının arması olan Aslanbaşı bulunuyor. İlk Lidya sikkeleri muhtemelen Alyattes döneminde basıldı. Sikke basımının daha iyi bir duruma gelmesi ve elektron yerine altın ve gümüşten ayrı olarak sikke basımının Kral Kroisos zamanında ortaya çıktığı belirtiliyor.