LPG'nin doğru kullanımı

İSTANBUL (İHA) - Bütün dünyada tehlikesiz diye nitelenen LPG (Likit Petrol Gazı), Türkiye'de bilgisizlik, dikkatsizlik ve korsan dolumlar yüzünden "tehlikeli" olarak kabul ediliyor. Ülkede çeşitli tip ve boyutlarda yaklaşık 50 milyon LPG tüpü bulunuyor olması, gerek kullanıcılara gerekse de ilgililere düşen sorumluluğun büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

LPG, petrolden elde edilen, basınç altında sıvılaştırılan ve bütan ile propanın karışımından oluşan yanıcı bir gaz. Likit (sıvılaştırılmış) petrol gazının kısaltılmış şekli olan LPG, çevreyi kirletmiyor ve zehirli değil. Kaçak halinde hissedilebilmesi için, üretim aşamasında özel katkı maddeleri ile kokulandırılmıştır.

LPG'nin basınç altında depolanmasına, taşınmasına ve tüketimi sırasında depo olarak kullanılmasına yarayan ve farklı ağırlıklarda geliştirilen tüpler, TS 55'e uygun olarak imal edilmişlerdir. Bu standarda uygun olarak imal edilen tüplerde patlama basıncı en az 80 kg/cm2'dir. Dolu bir tüpün kullanma sırasındaki basıncı ise 4 - 5 kg/cm2'yi geçmez. Patlama basıncının 80 kg/cm2'ye çıkması için tüpün açık bir ateş kaynağı ile uzun süreli doğrudan temasta olması ve ısısının çok yüksek değerlere çıkması gereklidir (yaklaşık 556 C derece).

Uzmanlar, Türkiye'de LPG kaynaklı olaylar incelendiğinde, sebeplerin, 'korsan dolumlar' ile 'bilgi eksikliği ve dikkatsizlik' olduğunun görüldüğünü bildiriyor.
Korsan dolumlar: Bir firmanın, aralarında hiçbir dolum anlaşması olmadan başka bir firmanın tüpüne LPG doldurması olayına "korsan dolum" adı verildiğini vurgulayan uzmanlar, bu durumun kullanıcılara hem emniyet ve can güvenliği yönünden hem de maddi açıdan zararı dokunduğunu kaydediyor.
Bilgi eksikliği ve dikkatsizlik: Uzmanlar, olayların ikinci sebebinin ise kullanıcının bilgisizliği ve dikkatsizliğinden kaynaklandığını ifade ederek, tüp ve LPG ile çalışan cihazların kullanımı ile ilgili bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunduğunu belirtiyor.

TÜP ALIRKEN DİKKAT Uzmanlar, satın alınmak istenen dolu LPG tüpünün üzerinde, abonesi olunan, imal ettiren ve sahibi olan dağıtım şirketinin adının ve tüpün Türk Standartları'na uygun olarak imal edildiğini belirten "TS 55" işaretinin (1981 yılı sonrası imal edilen tüm tüplerde ise TSE markasının) aranmasını öneriyor. LPG tüplerinin, abonesi olunan dağıtım şirketinin yetkili bayisinden alınması ve yetki belgesinin görülmesi gereğine dikkat çeken uzmanlar, "Bayiden alınan tüp üzerinde, abone olunan dağıtım şirketinin adını taşıyan mühür kapak veya bandrol olduğu görülmeli ve tüpün, dağıtım şirketinin alışılmış renginde olmasına dikkat edilmelidir" diyorlar.
Uzmanlar, LPG tüpünün konulduğu yerin doğrudan doğruya güneş ışınlarına hedef olmaması, tüplerin radyatör ve LPG'den başka maddeler yakan soba gibi cihazların yakınına konulmaması konusunda da uyarılarda bulunuyor.

Kullanılan ve yedekte tutulan LPG tüplerinin, dolap içerisinde saklandıkları durumlarda, dolap kapaklarında, taban düzeyinin yüzde 10'u kadar havalandırma deliği açılması gerektiğini ifade eden uzmanların diğer uyarıları ise şunlar:

"Evlerde kullanılan LPG tüpleri, her yönü zemin düzeyinin altında kalan tam bodrumlara, doğal hava akımı sağlanamayan yerlere konulmamalıdır. LPG soba, şofben, ocak gibi LPG ile çalışan cihazlar ve LPG tüpü doğal olarak az havalanan bir yerde bulunuyorsa, bu kısım sık sık havalandırılmalıdır. LPG tüpleri dik konumda kullanılmalı ve depolanmalı, kesin olarak yatırılmış durumda kullanılmamalıdır. Kullanma sırasında LPG tüpü, özel bir düzenek kurulmamış ise, cihazdan (ocak, şofben vs.) daha aşağı bir düzeyde tutulmalı, böylece tüm içerisinde oluşan buharlaşmanın cihaza doğal yönden ve kolayca ulaşması sağlanmalıdır."

FACİAYA 'KİBRİT ÇAKMAK' Uzmanlar, LPG tüpü ile cihazı bağlayan hortumun detantör (regülatör) ve cihaza bağlantıların kesinlikle kelepçe ile yapılması gereğine dikkat çekerek, "Hortumun en çok 125 cm boyunda olmasına dikkat edilmelidir. Bağlantı hortumu sık sık kontrol edilmeli, eskiyen, yumuşayan, sertleşen ve yapım yılından üç yıl sonra kullanılan hortumlar değiştirilmelidir. Cihazın yanında kolay tutuşabilir maddeler (plastik perde ve örtü gibi) bulundurulmamalıdır. LPG tüplerinde gaz kaçağı kontrolü sabunlu su veya gaz kaçak detektörü ile yapılmalı, kaçak kontrolünde kibrit, çakmak gibi açık ateş kaynakları kesinlikle kullanılmamalıdır" uyarısında bulunuyor.
Herhangi bir gaz kaçağı tespit edildiğinde veya ortamda LPG kokusu hissedildiğinde nasıl davranılması gerektiğini de uzmanlar şöyle anlatıyor:
"Kapı ve pencereler açılarak havalandırma yapılmalı, elektrik anahtarlarına dokunulmamalı, kıvılcım çıkartabilecek hareketlerden kaçınılmalı, tüpün üzerinde (eğer varsa) musluk veya vana kapatılmalı, dedantör derhal tüpten ayrılmalı, çukur veya kuytu yerler süpürge ile süpürülerek yere çöken LPG'nin havalandırılması sağlanmalı, abonesi olunan yetkili bayi haberdar edilmelidir."