Samsun’un Çarşamba ilçesinin simgelerinden biri olan ’yumurta topuk ayakkabı’, fabrikasyon ürünlere rağmen ayakta durmayı başarıyor.
Çarşamba ilçesinde ’yumurta topuk’ olarak bilinen Çarşamba ayakkabısının ünü gün geçtikçe artıyor. 1950 yılında Çarşamba yöresine Zileli Osman Usta tarafından getirilen yumurta topuklu ayakkabı kültürü hala yaşatılmaya devam ediyor. Tüm Türkiye’de ’Çarşamba ayakkabısı’ olarak bilinen yumurta topuklu ayakkabı, özel olmasını tek parça tasarımı ve konforlu kullanımına borçlu. Özellikle yaşlılar, uzun yol şoförleri ve mahkumlar, rahatlığı sebebiyle bu ayakkabıları tercih ediyor. Tek parça ve dışı dana, içi keçi derisinden üretilen Çarşamba ayakkabısının tasarımı çarıktan esinlenerek altına topuk takılmasıyla oluşturulmuş. İlk çıktığı zamanlarda hızla yayılan Çarşamba ayakkabısı, günümüzde hala tercih ediliyor.
Ayakkabının topuğu yumurtaya benzetiliyor
Çarşamba ayakkabısının şeklinden dolayı yumurta topuk ayakkabı olarak adlandırıldığını belirten Çarşamba Ayakkabıcılar Odası Başkanı Osman Aydın, “Ayakkabının topuğunun yüksek olması ve ön kısmının yumurtanın üst sivri kısmına benzediğinden dolayı ’yumurta burun’ veya ’yumurta topuk’ ayakkabı olarak söyleniyor” dedi.
Çarşamba ayakkabısının basık, bağcıklı ve yüksek boğazlı modellerinin olduğunu ifade eden Aydın, “En meşhur olan ayakkabı modeli ise basık ayakkabıdır. Ayakkabının topuk kısmı yumuşak olduğu için basılarak terlik olarak da kullanılır” diye konuştu.
“Çarşamba ayakkabısının ayak sağlığı yönünden birçok faydası var”
Çarşamba ayakkabısının ayak sağlığı açısından faydalı olduğunu ifade eden Başkan Aydın, “Çarşamba ayakkabısının ayak sağlığı yönünden birçok faydası var. Fabrikalarda üretilen ayakkabılar genelde iç kısmı plastik veya tamamı plastik olur. Çarşamba ayakkabısının iç kısmına keçi derisi, dış kısmına ise dana derisi kullanılır. Alt kısmı ise dana köseledir. Ayak ile toprak arasında olan deri toprak ile temas ederek ayak içerisindeki elektriği dışa atma özelliği vardır. Koku, ter, mantar ve çeşitliği ayak hastalıklarını kesinlikle yapmaz. Bu nedenle rağbet görüyor” şeklinde konuştu.
Ayakkabı atölyelerinin büyük ayakkabı fabrikaları karşısında ayakta durmakta zorluk çektiğine değinen Aydın, “Bir tezgahtan günde en fazla 8-10 çift arasında ayakkabı çıkar. Ayakkabı sanayisine üretim kısmında yenik düştü. Bir ayakkabı fabrikasında bir günde ortalama 1500 çift ayakkabı çıkar” ifadelerini kullandı.
İlk başta sadece Çarşamba bölgesinde bilinen yumurta topuk ayakkabı önce Türkiye’de dağıtılmaya başlandı. Günümüzde ise Çarşambalı üreticilerin çabalarıyla birçok Avrupa ülkesine özel siparişle satılıyor.
Çarşamba’nın bir sembolü haline gelen ayakkabı, pek çok film ve şarkıda da kendinden söz ettirmeyi başardı. Cüneyt Arkın birçok filminde bu ayakkabıyı giydi, Sagopa Kajmer ve Yıldıray Çınar gibi Samsunlu sanatçılar ise ayakkabıyı şarkılarına konu etti.