Mağdur Olmamak Için Kimliğinizi Kaybettiğiniz Gün Yenisini Çıkarın

Yıllar önce kaybolan nüfus cüzdanı, hiç umulmadığı bir anda kişinin başına umulmadık sıkıntılar açabiliyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne göre, kaybedilen nüfus cüzdanları ile ilgili olarak gazeteye ilan vermek ve emniyet makamlarına bildirimde bulunmak vatandaşın şahsına ait bir işlem. Nüfus cüzdanın çalınmasından uzun bir süre geçtikten sonra yapılan ihbar ve zayi ilanları ise kimlik sahibinin dolandırıcılarla işbirliği yaptığı şeklinde karine teşkil ettiğine dikkat çekiliyor. İlgili mevzuatın vatandaşı yalana sürüklediğini öne süren hukukçular, "Kimlik kaybolduğunda vakit geçirmeden nüfus müdürlüğüne gidip yenisini çıkarırken emniyete ve vergi dairesine birer dilekçe verin. Bazı vatandaşlar cezayı ödememek için polise 'kimliğim çalındı' diyebiliyor." uyarısında bulunuyor.Kaybolan nüfus cüzdanlarını ele geçiren art niyetli kişiler ve dolandırıcılar, üzerinde tahrifat yapılarak veya kimlik sahibini kefil göstererek bankalardan kredi çekebiliyor, kurdukları şirketler üzerinden dolandırıcılık olayına karışabiliyor. Hiçbir şeyden habersiz kimlik sahibi ise yıllar sonra gelen icra ile sarsılıyor. Konuyla ilgili vatandaşların sorularını cevaplandıran Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, "Kaybedilen nüfus cüzdanları ile ilgili olarak gazeteye ilan vermek ve emniyet makamlarına bildirimde bulunmak, vatandaşın kendi şahsına ait bir işlemdir. Kaybedilen nüfus cüzdanının yerine yeni nüfus cüzdanı alındığında, kaybedilen nüfus cüzdanı hukuken geçersiz hale gelmektedir." açıklamasında bulundu.NÜFUS CÜZDANINI KAYBEDEN NE KADAR CEZA ÖDÜYOR?Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, nüfus ve uluslararası aile cüzdanları 210 Sayılı Değerli Kâğıtlar Kanunu kapsamında olduğundan, değerli kâğıt bedeli olarak Maliye Bakanlığı’nca 2013 yılında nüfus cüzdanı için 6,50 TL, uluslararası aile cüzdanı için 66,00 TL cüzdan bedeli alındığını duyurdu. 2006’da yürürlüğe giren 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 68’inci maddesiyle kayıp nüfus cüzdanları için alınan ceza miktarları ise şöyle açıklandı: "Nüfus olaylarını bildirmekle görevli olup, bu görevlerini kanunda belirtilen süreler içinde yerine getirmeyen kamu görevlilerine, fiil başka bir suç oluştursa bile, nüfus memurunun teklifi üzerine o yerin ilçe nüfus müdürünün kararı ile 25 TL idarî para cezası verilir. Nüfus olaylarını bildirme yükümlülüğü olup, bu yükümlülüğünü kanunda belirtilen süre içinde yerine getirmeyenlere, nüfus ve aile cüzdanlarını kaybedenlere ve nüfus cüzdanının geçerlilik süresinin son bulmasından itibaren altmış gün içinde bu cüzdanlarını değiştirmeyen kişilere veya bu durumdaki çocukların veli veya vasilerine, yurt içinde ilçe nüfus müdürlüklerince, yurt dışında ise dış temsilcilik veya dış temsilciliklerde görevli memurlarca idari para cezası verilir. 1 Ocak 2012 tarihi itibari ile bildirim yükümlülüğünü süresi içerisinde yerine getirmeyen kamu görevlileri için 35 TL, nüfus olaylarına yönelik bildirim yükümlülüğünü süresi içerisinde yerine getirmeyen veya nüfus ve aile cüzdanlarını kaybeden vatandaşlarımız için 73 TL para cezası uygulanmaktadır."Nüfus cüzdanını çaldıran vatandaşların, 73 TL’lik cezayı ödememek için yeni cüzdan çıkarma konusunda ihmalkar davrandığına dikkat çeken Bursa Barosu avukatlarından İsmet Özcan, "Zaman geçirme yerine kaybolduğu gün gidip nüfus müdürlüğünden yeni kimlik çıkartılabilir. Yenilenen kimlikte zaten ‘kayıp’ olduğundan verildiği yazmaktadır. İlerleyen yıllarda olumsuz bir durumla karşılaşmamak için ise vergi dairesine ve emniyet müdürlüklerine bir dilekçe veyahut gazetelere ‘zayi’ ilanı verilebilir." dedi.MAĞDUR OLMAMAK İÇİN BU UYARILARA KULAK VERİNAnkara Barosu avukatlarından Mustafa Akıncı ise kaybolan kimlikte dolandırıcıların ele geçirdikleri nüfus cüzdanları üzerinde tahrifat yaparak, fotoğraf değiştirerek, üzerinde soğuk mühür eklemesi yaparak çeşitli suçlara karışabildiklerini hatırlattı. Vatandaşların mağdur olmaması için yapması gerekenleri sıralayan Avukat Akıncı, "Vatandaş, cezayı ödememek için polise müracaat edip ‘Cüzdanım çalındı, içerisinde nüfus cüzdanım da vardı’ diyerek yalan beyanda bulanabiliyor. Polisler de çelişkili ifade olunca tutanak tutmayabiliyor. Kanunlarımız vatandaşları yalan söylemeye yöneltebiliyor. Çünkü nüfus müdürlüğüne gidip ‘kaybettim’ deyince 73 TL, polise müracaat edip ‘çalındı’ deyince sadece 6,50 TL para ödüyorsun. Yasalarımızın da güncellenmesi gerekiyor. Nüfus cüzdanını kaybettiğini farkettiğimiz an, 'gazete ilanı vermek, emniyete ve vergi dairesine nüfus cüzdanı kaybını bildirmek gerekiyor. Emniyet birimlerince düzenlenmiş nüfus cüzdanının çalınmış ya da kaybedilmiş olduğuna ilişkin belgenin aslının vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir. Nüfus cüzdanını kaybeden veya çaldıran kişilerin emniyetten aldığı tutanak ve bir de dilekçe eşliğinde bir vergi dairesine başvurması durumunda kayıp olan nüfusun bilgisi sicil kayıtlarına alınıyor. Kaybedilen nüfus cüzdanını bulan kötü niyetli 3. kişi herhangi bir dolandırıcılık yapmak isterse sistem uyarı veriyor. Kaybedilen ya da çaldırılan nüfus cüzdanları ile ilgili kötü niyetli 3. kişilerin işbu kimlik ile ilgili yaptıkları işlemlerin saatleri dahi önemli. Bu nedenle karakolda tutulan tutanaklarda yazılan saat ve dakika, ilanın verildiği telefon görüşmesi saati, ilanın gönderildiği mailin gönderilme saati dahi daha sonraki ceza yargılamalarında önemli olmaktadır. Nüfus cüzdanın çalınmasından uzun bir süre geçtikten sonra yapılan ihbar ve zayi ilanları, kimlik sahibinin dolandırıcılarla işbirliği yaptığı şeklinde karine teşkil ediyor." diye konuştu.