BİZE ULAŞIN
ANKARA (İHA) - 1997 yılında, dünyada en çok makarna ihracatı yapan üçüncü olan Türkiye ABD'nin uyguladığı damping, Rusya'daki kriz, hammadde sorunu gibi nedenlerle dünya 22'nciliğine geriledi.
Orta Anadolu İhracatçıları Birliği (OAİB) Genel Sekreterliği tarafından hazırlanan Makarna Sektörü Değerlendirme Raporu'na göre, 1993'te 52.8 bin ton olan Türkiye'nin makarna ihracatı, hızla artarak, 1994'te 85.4 bin tona, 1995'te 111.2 bin tona yükseldi. ABD'nin 1996'da uyguladığı anti-damping nedeniyle bu yıl ihracat 108 bin tona geriledi. Ancak Rusya'ya yönelik ihracat artışı ile 1997'de 136 bin tona kadar çıktı. Rusya Krizi'ne bağlı olarak yaşanan talep daralmasının ardından, ihracat 1998'de 91 bin tona, 1999'da 24 bin tona kadar düştü. 2000'de 25.8 bin ton olan Türkiye'nin makarna ihracatı, geçen yıl 34.2 bin tona yükseldi. Türkiye'nin makarna ihracatından sağladığı gelir, 1997'de 70.1 milyon dolara kadar çıkarken, son üç yılda ortalama 10 milyon dolarda kaldı.
Rapora göre, dünyanın en büyük makarna ithalatçısı konumunda bulunan ABD'ye yönelik, 1992-1995 döneminde yıllık 30 bin tona ulaşan makarna ihracatı, 1996'da ABD'nin Türk ve İtalyan makarnalarına uygulamaya başladığı anti-damping ve telafi edici vergiden sonra bin tonlar düzeyine geriledi.
Geçen yıl itibariyle, Türkiye'nin makarna ihracatından, Gürcistan ve Lübnan yüzde 8'er, Azerbaycan ve ABD yüzde 7'şer, BAE ve Ürdün yüzde 5'er pay aldı. Rusya'ya doğrudan makarna ihracatı ise çok düşük düzeylerde kaldı.
OAİB raporunda, Türkiye'de makarnanın hammaddesi olan durum buğdayı üretiminin azalması nedeniyle, üretimin baskı altına girdiğine dikkat çekildi. Önemli durum buğdayı üreticisi olan Türkiye'nin uygulanan yanlış politikalar nedeniyle bugün durum buğdayı ithalatçısı durumuna geldiği kaydedilen raporda, durum buğdayı üretimini artıracak teşvikler uygulamak yerine, makarna yerine ikame edilen pirinç ithalatının artırılması eleştirildi.
Rapordaki verilere göre, 1990'da 250 bin ton olan pirinç üretimine karşılık 4 bin ton ithalat yapılırken, 1992'de pirinç üretiminin 100 bin tona düştüğü, bunun yerine ithalatın 270 bin tona yükseldiğine işaret edildi.
Durum buğdayı ithalatı ise 1992'de 9 bin 500 ton iken, 1993'te 245 bin tona çıktı. 1997'ye kadar yıllık 110-150 bin ton arasında durum buğdayı ithal edildi. 1998'den itibaren hızla ithalat düştü, geçen yıl 5 bin 300 tona kadar geriledi.
Makarna sektöründe 2001 yılına göre ihracat ve tüketim rakamları şöyle oluştu:
Yıl İhracat Tüketim 1993 52.856 380.000
1994 85.463 406.000
1995 111.230 439.000
1996 108.894 463.000
1997 135.989 504.000
1998 90.949 480.000
1999 23.999 428.000
2000 25.837 440.000
2001 34.286 430.000
