Makatta çatlak – anal fissür nedir?

Genelde çatlak (fissür) yüzeyel olarak başlar ve hızla iyileşir. Bazen derinleşip altta yatan makat iç kasına (sfinkter kası) ulaşabilir. Bu durumda hastalık kronik (süreğen) hale gelmiştir. Aynı şekilde, makat çatlağının oluşma süresi 6 haftayı geçmesi durumunda kronik makat çatlağı (anal fissür) olarak adlandırılır. Makat çatlağının (anal fissür) ana nedeni, makat iç kasında (sfinkter kası) direnç artışı (hipertonisite) ve kalınlaşmadır (hipertrofi). Makat iç kası ortalama olarak 2-4 cm uzunluğunda ve 2-3 mm kalınlığındadır. Bazı makat çatlakları kendiliğinden iyileşirken diğerlerinin neden iyileşemediği kesin olarak bilinmemektedir, ancak kabızlık yada ishalin devam etmesinin bu duruma neden olduğu düşünülmektedir. Bunlara ek olarak, her dışkılama sırasında, dışkı buradaki yara ile temas eder ve iyileşmeyi geciktirir. Bu da makat iç kasının (sfinkter) kasılmasına neden olur. Makat iç kasının (sfinkter kası) kasılı kalması veya gevşememesi (anismus) çatlağın (fissür) iyileşmesini engeller. Sağlıklı kişilerde ortalama % 25 oranında makat kaslarında fazla kasılma görülürken, makat çatlağı olan hastalarda bu oran % 90 olarak belirlenmiştir. Fissürler çok nadiren iltihabi bir hastalığa neden olurlar. Makat çatlakları veya makat yırtıkları; % 90 oranında makatın arka tarafında yer alırlar; kadınlarda % 25 ve erkeklerde ise % 10 oranında makatın ön tarafında yer aldıkları bildirilmektedir.

Fissür triadı ne demektir?

Makatta çatlak makat deliğinin ağzında ve kalın bağırsağın çıkış noktasında olan bir yırtıktır. Kronik makat çatlağı (anal fissür) olan hastalarda sıklıkla ‘fissür triadı’ adı verilen üçlü bir belirti görülür. 1. Makat derisinde bir meme bulunması ki, buna nöbetçi meme, ‘sentinel pile’ veya ‘skin tag’ adı verilir. 2. Kalınlaşmış çatlak kenarlarının tabanında iç makat kasının (internal anal sfinkter) lifleri görülür. 3. Makat çatlağının üst kenarında, büyümüş papilla adı verilen kıl ve ter bezi (hipertrofik anal papilla) görülür. Makat ağrısının 4 haftadan uzun süreden beri var olması ve yukarıdaki fissür tiradı olarak adlandırılan belirtilerin 8-12 haftadan beri var olması makat çatlağı veya yırtığı, ‘kronik anal fissür’ adını alır. Makat bölgesinde enfeksiyon gelişirse, nöbetçi meme tabanında apseye neden olabilir.

Hipertrofik anal papilla neden olur?

Makat kanalı içinde dişli çizginin ve özellikle makat çatlağı hemen üzerinde kıl ve ter bezlerinin şişmesine ‘hipertrofik anal papilla’ adı verilir. Hipertrofik anal papilla çoğunlukla hiçbir belirti vermez, ancak bazen, makat kanalında yer alan dişli çizginin altına doğru büyür ve makattan dışarı sarkarlar ve bu duruma ise ‘fibröz anal polip’ adı verilir ve gerçek bağırsak poliplerinden farklı bir durumdur.

Makat çatlağı ne sıklıkta görülür?

-Makat çatlağı sorunu her 350 erişkinden birinde görülür.
-Erkek ve kadınlarda eşit oranda rastlanır.
-Sıklıkla 15-40 yaş grubunda gözlenir.
-Lubowski’nin Avustralya’da gerçekleştirdiği çalışmada, kolorektal cerrahi bölümündeki muayenelerin % 6-15’inin ve gerçekleştirilen ameliyatların % -10’unun makat çatlağı nedeniyle olduğunu belirlemiştir. Garner ve ark ise İngiltere’de gerçekleştirdikleri çalışmada benzer şekilde kolorektal cerrahi bölümündeki muayenelerin % 10’unun makat çatlağı nedeniyle olduğunu saptamışlardır.