Mardin Mimarlar Odası'ndan Altyapı Çalışmalarına Tepki

Mardin Mimarlar Odası, tarihi sit alanı içinde iş makineleri yapılan altyapı çalışmalarına tepki gösterdi.

Mardin Mimarlar Odası İl Temsilciliği yönetim kurulu üyeleri, Diyarbakır Mimarlar Odası'nın da katılımıyla konuyla ilgili hizmet binasında basın toplantısı düzenledi. Toplantıda bir konuşma yapan Mardin Mimarlar Odası Başkanı Fethullah Duyan, Mardin kentsel sit alanında yürütülmekte olan altyapı çalışmalarını kaygıyla takip ettiklerini, sebep olarak da bu çalışmaların iş makineleriyle bütün kentsel sit alanında yapılmaya başlanması olduğunu söyledi. Altyapı çalışmalarının hassasiyet gösterilmeden yapıldığını ileri süren Duyan, Mardin kentsel sitinin UNESCO'nun dünya miras listesine girişini zora soktuğunu ve telafisi mümkün olmayan tarihsel gelişimini yok ettiğini ifade etti. Duyan, "Anıtlar yüksek kurulunun almış olduğu 20-12-2011 tarih ve 47.00.425-805 sayılı kararına göre alt yapı çalışmalarının bir haritaya göre anıtsal ve tescili yapıların yoğun olduğu 1. Grup yapıların sokaklarında ve çevresinde iş makinesi kullanımının yasaklandığı kararın, üst kurul tarafından 07-02-2012 tarih ve 36803 sayılı kararı ile uygun ağırlıkta iş makineleri kullanılarak devam edilmesine karar veren ve bütün kentsel sit alanında iş makinesi kullanımına izin vermesidir. Bu kararın Mardin'in UNESCO sürecine katkı sağlayacağı kararda vurgulanmıştır. Bizce bu karar Mardin'in UNESCO sürecini tehlikeye atmaktadır. Bu doğrultuda 1. Cadde dahil olmak üzere, şehrin doğu ve batı kanatlarını birbirine bağlayan organik ara sokakların yüzde 60'nın altında, bir yapının ahır katının tonozlu bir birimi yer alır. Önceki

çalışmalardan gördük ki altyapı çalışmalarını üstlenen firma bu sokaklara ve altlarına dikkat etmeksizin 5 tonluk kırıcı makinelerde kazarken tonozlarını kırıp evleri tahrip etmektedir" dedi.

MERDİVEN BASAMAKLARI AYKIRI

Tescilli ve anıtsal yapı niteliği taşıyan tarihi Mardin sokakların, merdiven basamaklarının, özgün yapısına aykırı olarak bütün sokak dokusunun rampalı hale dönüştüğünü kaydeden Duyan şöyle dedi:

"Bu yeni rampalı sokakların dış etkenlerden gelen yağmur, kar ve alt yapıdan kaynaklı kontrolsüz akan bazı kaynak sularının yapılara zarar veriyor olmasıdır. Öncellikli olarak, yapıların sokak kapısı eşiklerinin sokak kotunun altında kalması sonucu sokaktaki bütün yağmur ve kar sularının avlulara ve yaşama birimlerine akmasıdır. Bildiğiniz gibi kentsel sittin en büyük problemi, nem ve kontrolsüz akan sulardan kaynaklı, taş bozulmaları, erimeleri, kireç ve tuz kusmalarından kaynaklı taşların yüzey kaybetmesidir. Bütün bunlara ek olarak yüzyıllardır zeminden gelen bir doğal afette, deprem gibi maruz kalmayan bu, yekpare kayalar üzerine inşa edilmiş ve neredeyse sokak temelinden yükselen yığma yapı tekniğiyle, bütün katların birbirini taşıdığı bu muazzam eserlerin temellerinden iş makineleri ile titretilmesidir. Mimarlar odası olarak organik Mardin sokaklarının birinci derece arkeolojik sit alanı olduğunu düşünüyoruz ve yapılan altyapı çalışmalarının zamanla bir yarış içinde hızlı bir şekilde değil bir arkeolojik kazı alanıymış gibi insan gücü ile müze arkeologları eşliğinde bir zaman sınırı olmaksızın yapılması gerekmektedir."

MEKANSAL SORUNLAR ORTAYA ÇIKACAK

Duyan, yerel yönetimler ve merkezi yönetimler tarafından özellikle Mardin gibi tarihi kent merkezlerine ve yasadışı yapılaşmış konut bölgelerine yönelik olarak başlatılan kentsel müdahaleleri kaygıyla izlediklerini kaydetti. Bu kaygıların altında, söz konusu müdahalelerin uzun vadede telafisi zor sosyal, mimari ve mekansal sorunlar oluşturacağı endişesi yattığını ifade eden Duyan, "Bu müdahaleler, planlama disiplininin temel ilkelerinin göz ardı edildiği yasalar üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yerel yönetimler, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve meslek odalarının eleştirilerini dikkate almadan, hazırlama ve onay süreçlerinde tek yetkili oldukları planları projeleri acil olarak hayata geçirmektedirler. Bütün tepkilere rağmen, paylaşımcı olmayan, katılımı ve toplumsal uzlaşmayı bir kenara iten yerel yönetimler, merkezi idarenin de desteğini alarak kentsel dönüşüm ve yenileme projelerine imza atmakta, bunu yaparken de yaşayanları dışlamakta, görmezden gelmekte, fikirlerini önemsemekte ve onların rızalarını aramamaktadır. Yerel yönetimler, toplumun en fazla dışlanmışlık sorunuyla karşı karşıya olan gruplarını hedef almakta, örgütlenemeyen ve örgütlenemediği için de hakkını arayamayan insanlar üzerinde baskıcı bir anlayışla müdahalelerini gerçekleştirmektedirler. Bugün, çoğunlukla tarihi kent merkezlerinde yaşayan, sosyal güvenceleri olmayan ve düşük gelir grubunda bulunan insanlar, ne yapacaklarını, kime başvuracaklarını ve başlarına ne geleceğini bilmeden çaresizce beklemektedirler. Kentte tutunmanın, enformel işgücü piyasasında var olabilmenin bir yolu olarak dayanışma ilişkileriyle ayakta durabilen ya da bu tür ilişkileri dahi kuramamış gruplardan oluşan bu insanların, yakın gelecekte kentin çeperlerinde kurulmakta olan toplu konut adacıklarına taşınmaları halinde, bu yeni yaşama alanlarında toplumsal uyum sorunları ve yeni yoksulluk süreçleriyle karşılaşmaları kaçınılmazdır" diye konuştu.

DİYARBAKIR'DAN DESTEK

Diyarbakır Mimarlar Odası Şube Başkanı Necati Pirinççioğlu da Mardin'in örnek bir kent olduğunu bu tarihin yanlış çalışmalarla heba edilmesini istemediklerini kaydetti. Bu kapsamda Mardin'de yaşanan gelişmeleri yakından takip edeceklerini ifade eden Pirinççioğlu, yasal çerçevede gerekli işlemlerin sürdürüleceğini sözlerine ekledi.