Mardin "Onur Günü"nü Kutlayacak

91 yıl sonra işgal edilmediği anlaşılınca, 21 Kasım'ın "Onur Günü" olması kararlaştırılan Mardin'de, kutlama hazırlıkları sürüyor.

Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Aysel Fedai, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2 yıldır üzerinde çalıştığı "Cumhuriyet Döneminde Mardin" tezinin sonucunda geçen yıl kentin işgal edilmediğini ortaya çıkardıklarını kaydetti.

Fedai, kentin işgal edilmediği konusunda 100'e yakın belge bulunduğunu, tezin kitap olarak yayımlayacaklarını bildirdi.

Araştırmalar sonucunda Mardin'in işgal edilmediğine dair bilgiler elde ettiklerini belirten Fedai, "Burada yaşayanlar bunu daha önce biliyordu. Sözlü tarih çalışmalarından bunun doğru olduğunu öğrenmiştik. Belgelere dayandırılarak yapılmış bir şey yoktu. Hem Cumhuriyet tarihi hem Genelkurmay arşivlerinden elde ettiğim belgeler doğrultunda işgalin olmadığını öğrenince bunu ortaya çıkarmak istedim" dedi.

Mardin halkının gösterdiği cesaret ve fedakarlık sayesinde şehrin işgal edilmediğini anlatan Fedai, kutlamalar dahilinde Mardin'de bu yıl ilk defa kutlanacağını ifade etti.

İşgal teşebbüsünde bulunmak için İngiliz ve Fransızların geldiğini fakat amaçlarına ulaşamadıklarını söyleyen Fedai, şunları söyledi:

"Mardin merkezde kesinlikle bir işgal gerçekleşmedi. Fransızlar 1919 yılında buraya geliyor. Fransızların teşebbüsünden önce İngilizlerin teşebbüsü var ama onlarda bir sonuç alamıyor. Fransızların komutanı olan Normand buraya gelerek şehrin işgaline karar veriyor. Fakat halkın burayı öyle bir savunması var ki... Gerçekten bu konuda halkı tebrik etmek lazım. Hem gösterdiği cesaret hem fedakarlık sayesinde şehrin işgal edilmediğini bize gösteriyor. 21 Kasım 91 yıl boyunca Mardin'in kurtuluş günü olarak kutlanıyor. Halbuki öyle bir şey yok. Mardin'de tek bir silah bile atılmamış. Sadece sınır bölgelerinde Fransızların Suriye'yi işgali sırında yapılmış bir çatışma var. Zaten Mardin 1923 yılında il oluyor. Mardin merkez herhangi bir işgale uğramamış. Göstermiş olduğu protestolar, mitingler buradan gitmelerine vesile olmuş."

-"Soba boruları top sanılıyor"-

Geçen yıl Belediye Meclisi'nde elde ettiği bilgileri ve belgeleri sunduğunu, meclisin oy birliğiyle 21 Kasım'ı "Onur Günü" olarak kutlanmasına karar verildiğini aktaran Fedai, "Geçen yıl Van Depremi nedeniyle kutlamalar iptal edilmişti. Sadece çelenk töreni düzenlenmişti. Bu yıl etkinlikler düzenleneceği için ilk kutlama diyebiliriz" dedi.

Kentin Kartal Kalesi'nin etrafında dizilen soba boruları ve düzenlenen mitingler sayesinde kan akmadan Fransız işgalinden kurtulduğunu dile getiren Fedai, sözlerine şöyle devam etti:

"Önce destansı bir bilgi olarak yola çıktık ama daha sonra öğrendiğimiz kadarıyla tepelere soba boruları kuruluyor. Vatandaşlar tarafından tepelere kurulan soba borularını top namlusu sanan Fransızlar işgalden vazgeçiyor. Düşman protesto, miting ve kalelere sobaların kurulmasıyla bir anlamda püskürtülüyor. Zaten keşif ve araştırmak için gelen komutan Normand bu kadar tepkiyi görünce ister istemez geri çekiliyor. Bu da Mardin halkının başarısı sayesinde. İstasyondan tepelere kadar olan yerlerde çadırlar kurulmuş. O dönemlerde 1. Dünya Savaşı var. Erkeklerin çoğu askerde. Burayı savunanlar daha çok ihtiyarlar, askere gidemeyen gençler ve çocuklar olmuştur. O yüzden 'onur' ismini kullandık. Halkımız her şeyin farkında. Burada yaşayanlar herhangi bir savaş olmadığının bilincinde. Savaş olmayan bir yere 'evet savaş olmuştur' demek çok yanlış olur. Mardin işgalinin bertaraf edilmesi olayı Mardin halkı sayesinde gerçekleşiştir."

Mardin Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Müdürü Sadullah Turgut da bu yıl "Onur Günü" kutlamalarının farklı etkinliklerle yapılacağını kaydederek, "Bu yıl çelenk sunumumuz olacak. Ayrıca futbol turnuvası düzenliyoruz. 24 Kasım'da Otomobil Federasyonu ile birlikte bir araba yarışmamız olacak. Çok güzel bir etkinlik olacak. Bunun yanında farklı programlarda yapacağız. Büyük bir konser vermeyi düşünüyorduk ama Gazze ve şehit haberleri nedeniyle iptal etmek zorunda kaldık" dedi.

Muhabir: İbrahim Sincar / Şengül Oymak