Mars'ta hava var mı?

NASA’nın oluşturduğu bilim heyeti bu soruya nihayet yanıt buldu. Mars’ta hava var ancak insanların yaşamasına uygun değil.

Yaşam koşullarına elverişliği bakımından Dünya’ya en çok benzerlik gösteren gezegen olan 'Mars’ta hava var mı?' sorusu tekrar gündemde.

NASA konuyu özel olarak araştırması için Teksas A&M Üniversitesi atmosfer bilimleri profesörü Istvan Szunyogh’u görevlendirdi.
MARS’IN ATMOSFERİNİN KEŞFİ
Dünya’nın atmosferine oranla çok daha soğuk bir havaya sahip olduğu bilinen Mars’ın güney kutbu, Dünyamızın güney kutbu gibi sulu buz ile değil, donmuş karbon dioksitten oluşan bir buz kapak ile örtülü.

Bilim insanları bunun sebebinin kış mevsiminde -140 dereceye kadar inen sıcaklığın karbon dioksiti bile dondurması olarak gösteriyor. Maryland Üniversitesi akademisyenleri ile çalışan Szunyogh “Mars’ı çevreleyen toz fırtınaları her iki ya da 4 Mars senesinde gerçekleşiyor ve gezegenin yüzeyinin toz ile kaplanmasına neden oluyor” açıklamasını yaptı.

*****

A&M Üniversitesi atmosfer bilimi profesörlerinden Mark Lemmon, Mars üzerinde faaliyette bulunan iki gezgin aracın güneş enerjisi ile şarj olduğunu, toz bulutlarının bu araçların çalışmasına olumsuz etki yaptığını söylüyor. Diğer yandan, rüzgârlar bu toz bulutlarını dağıtarak gezgin araçlarının güneşi görmesini sağlıyorlar.

Lemmon, Mars’taki hava tahminlerini yüksek doğruluk oranı ile yapabilmeleri için Dünya’daki hava tahminlerinde gerektiği gibi sıcaklık, rüzgâr ve basınç gibi fiziksel parametrelere ihtiyaçları olduğunu söyledi.

Mars’ın yüzeyi ilk olarak 1971 senesinde Mariner 9 uzay aracı tarafından görüntülenmiş, bilim insanları gezegeni kaplayan toz fırtınası yüzünden net görüntüler elde edememişti. Kızıl gezegende yaşanan en büyük toz fırtınası ise 26 Haziran 2001’de güney yarıküresinde bulunan Hellas Havzasında tespit edilmişti.

9 km genişliğindeki havzada başlayan fırtına, Temmuz ayında havzadan çıkmış ve tüm gezegeni dolaşmıştı.

Bilim insanları Mars’taki fırtınaların kaynağının Güneş olduğunu, gezegenin her günberide (Güneş’e en çok yaklaştığı zaman) çok güçlü fırtınalara maruz kaldığını belirttiler.

Güneş’ten 228 milyon km uzaklıkta olan Mars, Dünya’nın Güneş’ten elde ettiği enerjinin yarısını elde ediyor.

*****

Bir günün Dünyamızdan 40 dakika daha fazla sürdüğü Mars'ta, hızları saatte 200 km’ye varan fırtınalar oluşabiliyor.

Tüm bu bulgular “Mars’ın atmosferi yaşam için ne kadar uygun?” sorusunu akıllara getiriyor.

Mars’ın Dünya’ya nazaran en büyük dezavantajı, manyetik dinamo görevi gören iç çekirdeğinin 4 milyar sene önce hareketini durdurmuş olması. Bu nedenle Mars’ın atmosferini kozmik ve yanıcı güneş ışınlarından koruyan bir manyetik kalkanı bulunmuyor.

Bu olumsuzlukların üstüne, güneş ışınlarına daha fazla maruz kalan Mars, atmosferini eriten şiddetli fırtınalara maruz kalıyor.

Sonuç olarak manyetik alan olmaması ve çok ince atmosfere sahip olması Mars’ı uzay radyasyona karşı savunmasız kılıyor.

Bilim insanları, insanlığın Mars’a koloni kurabilmesi için ilk olarak kızıl gezegenin hava tahminlerinin çok iyi yapılarak, yaşam için gerekli atmosferin sağlanması görüşündeler.