Mars’ta ‘içilebilir suyun’ izi

Opportunity, yakın zamanda yaptığı analizlerde Mars’ın geçmişinde su bulundurduğuna dair izlere rastlamıştı.

Kızıl Gezegen’de birinci yılını doldurmak üzere olan Curiosity’le analizler gerçekleştiren Opportunity, dokuz yıllık macerasında belki de en önemli bulgulara ulaştı. Opporutnity, geçmiş yıllarda elde ettiği ve Mars’taki suyun fazlasıyla asitli olduğunu savunan bulguların ardından, Kızıl Gezegen’de bir zamanlar ‘içilebilir su’ olduğunu öne süren yeni ipuçlarına ulaştı.

Opportunity, Mars’ta incelediği beş kraterden en büyüğü olan Endeavour’da 2011 yılında milyarlarca yıl öncesine ait mineral kalıntıları bulmuştu.

Mars ekvatorunun 2 derece güneyindeyer alan Meridiani Planum düzlüğünde bulunan 22 km genişliğindeki Endeavour kraterinde incelediği kayaların yüzeylerini fırçasıyla defalarca temizleyen Opportunity, en son deneylerde alüminyum içeriği zengin, kil mineralleri ortaya çıkardı. Analizler, minerallerin pH seviyesi nötr olan suda oluştuğuna işaret etti.

'Columbia Hills' adı verilen bölgede Spirit'in incelediği ve sülfür bakımından zengin kaya örneği (NASA).

‘TEMİZ SUYA EN ÖNEMLİ DELİL’

Discovery News’in verdiği bilgiye göre, kil, suyun kayalarla etkileşime girmesiyle oluşuyor. Farklı kayalardan farklı killer meydana gelirken, bu farklılığa pH derecesi farklı; asitli, nötr veya tuzlu su sebep oluyor.

Opportunity, Ağustos 2012’de Mars’a inen nükleer güçlü Curiosity gibi kimyasal analiz laboratuvarı taşımıyor. Yine de keşif aracının sahip olduğu donanım incelediği kayaların temel yapısını ortaya çıkarmaya yetiyor.

Opportunity görevinin başında yer alan Cornell Üniversitesi’den gezegen bilimci Steve Squyres, keşif aracının ‘Esperance’ adı verilen kayadan elde ettiği sonuçlar hakkında, “Burada geçmişte elde ettiğimiz asitli kimyadan farklı bir kimya söz konusu... Bu su içilebilir. Suyun sahip olduğu kimya, yaşamın oluşmasına izin verebilir” dedi.

‘OKYANUSLARLA KAPLIYDI’

Opporutnity ve ikizi Spirit, 2004 yılında Mars’ın zıt köşelerine indikleri zaman, görev süreleri üç ay olarak belirlenmişti. Her iki keşif aracı, beklenenden çok daha iyi bir performans sergilerken, Spirit, 2010 yılında Dünya’ya sinyal göndermeyi kesti.

Opportunity, geçtiğimiz ay NASA’nın ‘bir dış gezegende en fazla mesafe kat eden’ uzay aracı unvanını elde etti. Keşif aracının elde ettiği bilgiler, Curiosity’nin Mars’ta antik nehir yatağı bulmasının ardından temiz suya işaret eden en önemli bulgular oldu.

ABD’nin Colorado Üniversitesi’nden araştırmacılar, 2010 yılında Nature Geoscience dergisinde yayımlanan araştırmalarında, ‘yaklaşık 3 milyar yıl mnce Mars yüzeyinin 3’te 1’inin su ile kaplı olduğunu’ önesürmüştü.

Opportunity'ye ait bir çizim.

Araştırmada, bir zamanlar Mars’ın yüzeyinin yüzde 36’sının okyanuslarla kaplı olduğu, su miktarının toplamda 124 milyon kilometre küp olduğu belirtilmişti. Bu miktar, Dünyamızın yarısı büyüklüğündeki Mars’ın bir zamanlar Dünya’daki su miktarının 10’da 1’ine sahip olmuş olabileceğini öne sürdü.