Meclis tarihine geçen yemin krizleri

TBMM’nin açılış töreninde 24 yıl önce yaşanan yemin krizinin bir benzeri yaşandı. HDP Ağrı milletvekili Leyla Zana yemin metnini dışına çıkarak Kürtçe konuşması üzerine geçici başkan Deniz Baykal yeminin tekrar etmesini istedi. Bu krizin ardından akıllara geçmiş dönemde yaşanan yemin krizleri geldi. İşte o krizler:

Abdülmelik Fırat

Şeyh Said’in torunu olan Abdülmelik Fırat 11. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DP) ve 19. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DYP) yapmıştır. 1991’de DYP’den Meclis’e girip yemin için kürsüye geldiğinde, önce milletvekillerini selamlamak istemiş, ancak sözleri vekillerden tepki çekmişti.

27 Mayıs darbesinde tutuklanan Fırat’ın, kürsüden ettiği bu yemin son vekillik yemini olmuş, Kürt politikası nedeniyle DYP ile uzlaşamayınca partiden istifa etmişti.

Fethullah Erbaş

Refah Partisi'nin Van Milletvekili Fethullah Erbaş, yemine başlarken söylediği "Anayasa Madde 81" ifadesi diğer parti milletvekilleri tarafından tepki gördü. Bir vekilin o söz karşısında beddua okuması dikkat çekiciydi. Partililerin tepkisi ve Meclis başkanının baskısı sonrasında Erbaş, yeminini baştan alarak tamamlamıştı.

Hatip Dicle

6 Kasım 1991'i gösterirken TBMM Genel Kurulu milletvekili yemini için toplandı. İlk gerginlik Diyarbakır Milletvekili Hatip Dicle'nin kürsüye çıkmasıyla yaşandı. Dicle yeminini okumadan önce “Ben ve arkadaşlarım bu metni Anayasa'nın baskısı altında okuyoruz” dedi. Genel Kurul salonu karıştı. DYP ve ANAP milletvekilleri sıralara vurarak protesto ettiler Dicle'yi ve “Burası Türkiye” sesleri duyuldu. SHP sıralarında ise sessizlik vardı.

Dicle ikinci kez çağrıldığı kürsüde sözlerine yine “Anayasa'nın 81'inci maddesine göre okuyorum” diye başladı. Gerginlik bitmedi, Meclis Başkanvekili “Sözümü geri alıyorum” demesini istedi, Dicle direndi. Kürsüye iki partiden vekiller çıktı, tartışma büyüdü, Dicle vekiller arasında temas yaşanmasının ardından “Sözümü geri alıyorum” demek zorunda kaldı.

Leyla Zana

Hatip Dicle’den sonra kürsüye Leyla Zana geldi. Zana kürsüye yakasında sarı kırmızı yeşil renkleri taşıyan bir mendil ve başında aynı renklerde bir saç bandı ile çıktı. Zana kürsüye yürürken milletvekili sıralarından ‘O bayrak, bayrağı indir’ sesleri yükseldi.

Seslere aldırmayan Zana, Kürsüden yeminini etmeye başladı. Bu sırada Meclis’te büyük bir uğultu ve ptotesto vardı. Zana yeminin sonunda Kürtçe şu sözleri söyledi: Ez vê sondê li ser navê gelê kurd û tirk dixwîm. (Bu yemini Türk ve Kürt halkı adına ediyorum)

Zana Genel Kurul salonundaki tepkiler üzerine “Sözlerimi geri alıyorum” diyerek yeminini tekrarlamak zorunda kaldı.

Merve Kavakçı

18 Nisan 1999 tarihinde Fazilet Partisi ile meclisteki yerini alan Merve Kavakçı, 2 Mayıs 1999 günü yemin töreni için Meclis'e başörtü ile gelmiş, Bülent Ecevit ve DSP milletvekillerinin şiddetli protestoları altında yeminini edemeden Meclis’i terk etmek zorunda kalmıştı.

Kamer Genç

14 Aralık 1982 yılında açılan 18. dönem Meclisinin yemin töreninde kamuoyunun yakından tanıdığı bir isim, Tunceli Milletvekili Kamer Genç, yemin metnine "İşkenceye ve işkencecilere karşı savaşacağıma" ibaresi de eklemiş ve bu bir krize neden olmuştu. Meclis Başkanı'nın "Böyle yemin olmaz" ihtarına tepki gösteren Genç, "Sayın Başkan, benim geldiğim yerde işkence olduğu için onu yeminime katmak zorundayım " diye tepki göstermişti.