BİZE ULAŞIN
Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden cuma gecesi yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile ayrılması, hukuki açıdan tartışma yarattı.
Kararnamede Cumhurbaşkanı'nın İstanbul Sözleşmesi'nin fesih yetkisine, 15 Temmuz 2018'de yürürlüğe giren "Milletlerarası Andlaşmaların onaylanmasına ilişkin usul ve esaslar hakkındaki 9 nolu Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin" 3. maddesi dayanak gösteriliyor.
Söz konusu madde, cumhurbaşkanına şu yetkileri veriyor:
"Milletlerarası andlaşmaların (…) hükümlerinin uygulanmasını durdurma ve bunları sona erdirme, Cumhurbaşkanı kararı ile olur."
Hukuki tartışmaya neden olan ise İstanbul Sözleşmesi'nin 24 Kasım 2011'de kabul edilerek yasalaşması.
Bazı hukukçular bu nedenle bir kararname ile yürürlükten kaldırılamayacağı görüşünde.
Hukukçulara göre 9 numaralı kararnamedeki düzenleme TBMM'de kabul edilmemiş sözleşme veya antlaşmaları kapsıyor ve bu nedenle de ancak TBMM'de yapılacak yeni bir düzenlemeyle yürürlükten kaldırılabilir.
Prof. Sözüer ve Av. Kazan: İstanbul Sözleşmesi yürürlükte
BBC Türkçe'ye değerlendirmede bulunan Kazan İstanbul Sözleşmesi'nin bir yasayla onaylanarak yürürlüğe girdiğine dikkat çekerek, "Böyle bir sözleşmeden Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle çıkılamaz. Dolayısıyla Meclis tarafından bu yolda yeni bir yasa yapılana kadar İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir" görüşünü dile getirdi.
Bir düzenlemenin kabul edildiği yöntemle değiştirilebileceğinin temel bir hukuk kuralı olduğunu beliren Kazan, şöyle konuştu:
"Gece yarısı kararnamesinde deniyor ki 'Türkiye Cumhuriyeti adına 11.05.2011 tarihinde imzalanan ve 10/02/2012 tarihli Bakanlar kurulu kararı ile onaylanan Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'nin Türkiye Cumhuriyeti bakımından feshedilmesine...'
"Ama kanunla onaylama bölümü atlanıyor. Oysa Kanun 24 Kasım 2011'de onaylanmış, yürürlüğe girmiştir. Yani Bakanlar Kurulu kararıyla değil. O nedenle İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir diyorum."
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adem Sözüer ise TBMM'de onaylanan uluslararası sözleşmelerle ilgili Anayasa'nın 90. maddesine işaret etti. Sözüer, Twitter hesabından, "İstanbul Sözleşmesi Anayasa'nın 90. maddesi uyarınca yasayla onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Böyle bir sözleşmeden Cumhurbaşkanı kararnamesiyle çıkılamaz. Dolayısıyla, TBMM yeni yasa yapmadıkça İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir" ifadelerine yer verdi.
İstanbul Sözleşmesi'nin feshi kararı üzerine Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Türk Grubu'nun CHP ve İYİ Partili üyeleri, Türk delegasyonu başkanı AKP'li Ahmet Yıldız'ı istifaya çağırdı.
Ortak açıklama yapan CHP ve İYİ Partili üyeler şu görüşe yer verdiler:
"Anayasa, kişi hakları ve temel haklara ilişkin düzenlemelerin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle yapılamayacağını kayıt altına almaktadır. Ama hepsinin ötesinde Sözleşmenin öngördüğü hakları ve tedbirleri yurttaşlarımız Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin vatandaşlarından daha az hak etmiyorlar.
"Sayın Yıldız,
"Avrupa Konseyi kapsamında katıldığınız toplantılarda Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden ayrılmasının yanlış olacağını ve Türkiye'nin Sözleşmede kalacağını birçok defa belirttiniz. Bizler de sizi bu görüşleriniz nedeniyle takdir ettik. Bugün gelinen aşamada Delegasyon Başkanlığı görevinden ayrılmanızın uygun olacağını düşünüyoruz. Aksi halde hem Delegasyon üyelerini hem de yabancı muhataplarımızı yanıltmış bir politikacı konumunda bulunacaksınız."
Hukukçuların ve muhalefetin argümanlarına yanıtlarını sormak için üst düzey AKP'li siyasetçileri aradık fakat haberin yayına girdiği saate kadar ulaşamadık.
