Meclis’ten “mal bildirimi” araştırması

TBMM Araştırma Merkezi tarafından yapılan “Kamu görevlilerinin mal bildirimi” konulu çalışmada, Türkiye'de ve çeşitli ülkelerde kamu görevlilerinin mal bildirim yükümlülüğüne dair mevzuat ve uygulamaları hakkında bilgi verildi.

-ABD’DE DURUM-

Çalışmada, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Watergate ve diğer skandallara ve halkın hükümete duyduğu güvenin azalmasına çözüm olarak Kongre’nin 1978'de Kamu Etiği Kanunu'nu çıkardığı belirtilerek, “Kanun federal devletin üç kuvvetinde çalışan üst düzey kamu çalışanlarının ayrıntılı mal bildirimlerini zorunlu hale getirmiştir” denildi.

Kanunun bildirimlerin belli istisnalarla kamuya altı yıl boyunca açık tutulmasını öngördüğü ve mali bildirimlerin çoğunun internet üzerinden görülebilmekte olduğuna işaret edilerek, şöyle denildi:

“Mal bildiriminin içinde sahip olunan gelirin, hediyelerin, geri ödemelerin, malvarlığının, borçların, niteliği, kaynağı ve miktarı ile taşınmaz ve taşınır değerlere ilişkin işlemlerin hepsi bulunmalıdır. Sigortalı işçiler de eşlerinin ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin mali durumunu belirten benzeri bildirimler yapmak zorundadırlar.”

-AVRUPADA’Kİ DURUM-

Çalışmada Avrupa’daki durum da şöyle anlatıldı:

“Avrupa kıtasındaki ülkelerin tamamına yakını kamu görevlilerinin mal bildirimini gerekli kılan mevzuata sahiptir. Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO), kamu görevlilerinin kişisel çıkarlarını bildirmelerini de gerektiren ‘Kamu Görevlileri İçin Davranış Kodları Modeli’ni kabul etmiştir. Bu modelde açık ve potansiyel çıkar çatışmasını da içerecek şekilde çıkar çatışmasının geniş tanımı yapılmıştır. OECD kamu görevlilerinin mal bildiriminin, sadece mevcut ve doğrudan çıkar çatışmalarını değil görünen ve potansiyel çıkar çatışmalarını da hedef alması gerektiğini ileri sürmüştür.”

-JAPONYA-

Çalışmada, Japonya’da kamu görevlilerinin uymaları gereken etik ilkeleri düzenleyen Ulusal Kamu Hizmeti Etik Kanunu'na göre, müdür yardımcısı ve üzeri konumdaki görevliler değeri 5 bin Yen'i aşan hediyeleri, görevleri ile bir kuruluş arasındaki ilişkiye dayalı çalışmalarının karşılığı olarak kuruluştan aldıkları 5 bin Yen üzerindeki ödemeleri bildirmek zorunda olduğu belirtildi.

ANKA