Meksika'da üreyip Türkiye'de yetişen yılan balığı Asya'da sofraları süslüyor

FERDİ UZUN - Meksika Körfezi ve Sargasso Denizi'nde üredikten sonra yaklaşık 3 yıl süren 7 bin kilometrelik yolcuğun ardından Türkiye'ye ulaşan ve kota usulü avcılığına izin verilen yılan balıklarının büyük bölümü, başta Güney Kore olmak üzere Asya ülkelerinde sofraları süslüyor.

Eskiden Ege Denizi'nin bir koyu olan, Büyük Menderes Nehri'nin getirdiği alüvyonların önünü kapatmasıyla göle dönüşen Bafa'da yaşayan yılan balığı, belirlenen kotaya göre balıkçılar tarafından avlanıyor. Aydın ve Muğla arasındaki Bafa Gölü'nde avlanan yılan balıkları, ihracatçı firmalara teslim ediliyor.

AA muhabirinin Ege İhracatçı Birliklerinden aldığı bilgiye göre, Türkiye, geçen yıl çoğunluğu Bafa Gölü'nden avlanan 5 bin 338 kilogram yılan balığını yurt dışı pazarına sundu.

Tarım ve Orman Bakanlığının av için her yıl kota belirlediği yılan balığının çok büyük bölümünü Güney Kore alıyor, balığın bir bölümü de bölgedeki diğer Asya ülkelerine satılıyor.

Yılan balığı zor ölen bir balık olduğu için nemli ortamda uzun süre yaşamını sürdürebiliyor. Bu özelliğinden dolayı da ihracatçılar, taze satış imkanı buluyor.

Türkiye Su Ürünleri Derneği Başkan Yardımcısı ve Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Su Ürünleri Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Çoban, AA muhabirine, yılan balığının "nesli tehlike altında kritik öneme sahip tür" olmasından dolayı avcılığına kontrollü izin verildiğini söyledi.

Yılan balığının önemli bir tür olduğuna dikkati çeken Çoban, bu türün üremek için Meksika Körfezi'ne gittiğini, 3-4 yıl süren yolculuğun ardından yeniden Bafa Gölü'ne geldiğini dile getirdi.

Balığın oldukça meşakkatli bir yolculuk yaptığını vurgulayan Çoban, şöyle devam etti:

"Bafa Gölü'nde üreme olgunluğuna erişmiş yaklaşık 70-80 santim boya gelmiş ve 'son gümüş' yılan balığı adını verdiğimiz evrede göç hazırlığına başlıyor. Bunlar belirli periyotlarda özellikle nemli havalarda lodos esen yağmurlu zamanlarda göçünü gerçekleştirerek dipten denize, denizden de Ege, Atlantik'i geçerek göçünü tamamlamış oluyor. Bunların yaklaşık yüzde 25'i bu göçü tamamlayabiliyor. Bu tür Türkiye'de çok az tüketiliyor. Özellikle 'Unagi Kabayaki' türünün Japon mutfağında oldukça büyük bir yeri var. Türkiye'de avlanan yılan balıkları Güney Kore, Çin, Uzak Doğu mutfağında yerini alıyor. Ayrıca 50 santimetrenin altındakilerin ihracatı yapılmıyor. Zor ölen bir balık olduğu için ihracatı canlı olarak yapılıyor."

Prof. Dr. Çoban, Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından "Türkiye'deki Avrupa Yılan Balığı (Anguilla anguilla) Stoklarının Tahmini ve İzlenmesi" isimli projenin de 2 yıl önce hayata geçirildiğini, Aydın ve Muğla'daki yılan balıklarının ADÜ'de incelendiğini sözlerine ekledi.

- Yılan balığının Meksika'dan Bafa Gölü'ne uzanan yolculuğu

Üreme alanları Meksika Körfezi ve Sargasso Denizi olan yılan balığı, körfezin 500 metre altında üredikten sonra larva olarak su yüzeyine çıkıyor. Değişim geçiren hayvan, ardından okyanusu geçerek Cebelitarık bölgesine kadar ulaşıyor. Yılan balığı Cebelitarık'ta cam, akıntılarla ulaştığı Akdeniz'de ise sarı renge dönüşüyor, tamamen yüzebilecek duruma geldikten sonra da Ege Denizi'ne varıyor.

Yaşam alanı olarak ağırlıklı tatlı su bölgesini seçen yılan balığı, Ege Denizi'nin ardından en uzun yaşayabileceği yerlerden biri olan Bafa Gölü'ne ulaşıyor.

Şaşırtıcı bir yaşam öyküsüne sahip yılan balığı, 3 yılda yaklaşık 7 bin kilometre katederek geldiği Bafa'da belirli olgunluğa eriştikten sonra üremek için tekrar Sargasso Denizi'ne gidiyor ve balığın yaşam döngüsü de burada sona eriyor.