BİZE ULAŞIN
Camlarda, balkonlarda görmeye alışkın olduğumuz menekşe, küçük ancak oldukça dayanıklı bir süs bitkisi. Hemen hepimizin "menekşe" denince gözünde mor renkli çiçekleriyle küçük yeşil yapraklı bir bitki canlansa da, menekşenin onlarca türü var. Güzelliği efsanelerle süslenen Cezayir menekşesi, tüm yıl çiçekli kalabilen Afrika menekşesi ve rengarenk Hercai menekşe en bilinen menekşe türleri arasında yer alıyor. Sulamasından çoğaltılmasına kadar menekşe bakımı hakkında bilmeniz gereken tüm detayları bu yazıda bir araya getirdik.
Menekşe bakımında en önemli unsur, menekşeye uygun ortamın yaratılmasıdır. Aydınlığı sevse de menekşeler, doğrudan güneş ışığına maruz kalmayı sevmezler. Menekşe yetiştirmek için en uygun yerler aydınlık cam önleri ve balkonlar olabilir. Menekşenizi yetiştirmek için evinizde aydınlık bir köşe ararken aynı zamanda havadar olmasına da mutlaka dikkat etmelisiniz.
Sulama ve dolayısıyla toprağın nemi menekşe için hayati önem taşır. Nemi seven menekşenin toprağının kurumasını önleyecek bir sulama rutini oluşturabilirsiniz. Mutfağın yemek, su buharı kaynaklı nemli havası yıl boyunca çiçek veren bir menekşe için en ideal ortamı sağlar. Sabah kahvenizin eşlikçisi olmaya can atan menekşelerinizle yapacağınız sabah sohbetleri, çiçeklerinin daha canlı olmalarını sağlar.
Menekşe bakımı, bitkinin çiçek açması için de oldukça önemli. Menekşelerinizin yıl boyunca çiçekli kalabilmesi için sık sık çevirerek gün ışığından eşit yararlanmalarını sağlayın. Koyu yeşil yapraklara sahip menekşeler daha fazla ışığa ihtiyaç duyarlar. Menekşelerinizi yerleştirirken bu ayrıntıyı göz önünde bulundurmayı unutmayın. Yeryüzünün tüm canlıları gibi bitkiler de susuz kalamazlar ancak fazla sulama menekşenizin ölümüne neden olur.
Bir sulama rutininiz olsa bile sulamadan önce parmağınızla toprağı kontrol edin. Toprağın kuruluğundan emin olamıyorsanız, menekşenizin bir yaprağına hafifçe dokunun. Toprak kuru ve yaprak yumuşaksa menekşenizi sulayabilirsiniz. Sulama için gelişigüzel kaplar yerine toprağa doğrudan ulaşan dar ağızlı sulama kaplarını tercih etmelisiniz. Menekşenizin bulunduğu ortam toprağının yeterince nemli kalmasını sağlıyorsa sulama spreylerini de kullanabilirsiniz. Bitkinizi sularken, yaprakların üstüne ve çiçeklerine su gelmemesine özen gösterin.
Göz alıcı renkleriyle şarkılara konu olan menekşelere sahip olmak hiç de zor değil. Menekşe yeniliği sever. Her altı ayda bir ya da en az yılda bir kez, bitkinin toprağını ve saksısını değiştirin. Saksı değiştirirken menekşenizin mevcut saksısından biraz daha büyük bir saksı seçebilirsiniz. Saksı değiştirme dönemlerini menekşelerinizi çoğaltmak için de değerlendirebilirsiniz.
Menekşenin köklerine hasar vermeden ayıracağınız birkaç yaprağı yeni bir saksıya dikerek çoğaltabilirsiniz. Ya da ayırdığınız yaprakları bir iki gün içi su dolu bir bardakta bekleterek köklenmeyi daha da hızlandırabilirsiniz. Suda köklendirmeyi tercih ettiğinizde yaprağın değil, sapın suya temas etmesine özen gösterin. Yaprağın suya temasını engellemek için bardak yerine cam meşrubat şişelerini de kullanabilirsiniz.
Menekşe bakımı budama yapmanızı da gerektirir. Ancak menekşe budaması için belirli bir zaman aralığı bulunmaz. Özellikle canlılığını yitirmiş, sararmış yapraklara sahip bir menekşeniz varsa budama yapabilirsiniz. Böylece sararan yapraklarından temizlenen bitki kısa sürede tekrar canlılık kazanabilir. Menekşenize budama yaparken yaprakları elinizle koparmak yerine, küçük bir makas kullanın. Böylelikle bitkinin diğer yaprakları ve menekşenin çiçekleri zarar görmez. Budama sırasında toprağa düşen yaprakları ve çiçekleri mutlaka toplayın. Aksi takdirde nemli toprak üzerinde kalarak çürümeye sebep olan bu artıklar sineklere neden olur.
Hemen hemen tüm menekşe türlerinin bakımı aynı olsa da, Afrika menekşesi biraz daha özene ihtiyaç duyar. Göz alıcı mor renkli çiçeklere sahip bir Afrika menekşesi için dikkat etmeniz gereken birkaç püf noktası var:
l Afrika menekşesi her toprağı sevmez. Organik içerikler bakımında zengin, geçirgen ve yüksek drenajlı topraklar seçmeye özen gösterin.
l Afrika menekşesi küçük saksılarda yetiştirilmeye uygundur. Seçeceğiniz saksının çok büyük olmamasına dikkat edin.
l Sulama Afrika menekşesi için oldukça önemlidir. Afrika menekşesi için altı delikli ve tabaklı saksılardan seçebilirsiniz. Böylece fazla sulama yaptığınızda su saksının dibinde birikmez. Saksı tabağında akan suyu dökmeyi unutmayın.
l Afrika menekşesini sadece oda ısısında su ile sulayın. Sıcak, soğuk ya da aşırı kireçli su ile sulamak menekşenize zarar verir.
l 2 haftada bir yüksek fosfor içeriğine sahip gübreler ile menekşenizin toprağını besleyin. Soluk yaprak rengi ve azalan çiçekler Afrika menekşenizin gübreye ihtiyacı olduğu gösterir.
l Afrika menekşesini çoğaltmak isterseniz; yaprak ayırmayı sadece bahar aylarında yapmaya özen gösterin.
l Yeşil canlı yapraklara sahip olmasına rağmen Afrika menekşeniz çiçek açmayı reddediyorsa küsmüş olabilir! Bitkinizin yerini değiştirerek daha aydınlık yerde yetiştirmeyi deneyebilirsiniz.
Menekşe Bakımı Püf Noktaları
l Hangi cins olursa olsun, menekşeleriniz için mutlaka altı delikli saksılar tercih edin. Deliklerin toprakla kapanmasını engellemek için deliklerin üzerine çakıl taşı yerleştirebilirsiniz.
l Satın aldığınız toprağın perlit içermesine dikkat edin.
l Uzun süre güneşe maruz kalmak menekşelerin ömrünü kısaltır. Menekşenizi 8 saatten daha uzun süre direkt ışığa maruz bırakmayın. Perdeleri ya da panjurları kapatarak güneş ışığını engelleyin.
l Her ne kadar Afrika menekşesi küçük saksı sevse de grup etkisiyle çiçeklenmeyi arttırabilirsiniz. Altı delikli geniş bir saksıya 2-3 adet farklı renklerde menekşe ekerek bir çiçek bahçesine sahip olabilirsiniz.
l Özellikle Afrika menekşesi fazla sulamaya dayanıklı değildir. İlk defa menekşe yetiştiriyorsanız, bitkinizi tanıyıncaya kadar sulamak yerine daldırma yöntemini kullanabilirsiniz. Saksınızı içine alacak büyüklükte bir kaseye su doldurup, menekşenizi toprağına ve yapraklarına su gelmeyecek şekilde su dolu kaseye oturtun. 10 dakika sonra çıkarın.
l En az renkleri kadar dayanıklılığı ve yaşama azmi ile büyüleyen Cezayir menekşesi, bahçede kolayca yetiştirilebilir. İç mekan için uygun olmayan bu bitkiyi saksıda büyütmek isterseniz, evinizin balkonunuzda bakabilirsiniz.
