Makine, kimya, inşaat ve tıp gibi alanlarda çalışmalar yapan metalurji ve malzeme mühendisliği çok disiplinli bir bilim dalıdır. Üniversitelerde bu bölümler çeşitli ülkelerde malzeme bilimi ve mühendisliği olarak isimlendirilir. Ülkemizde metalürji ve malzeme mühendisliği bölümünün yanı sıra malzeme bilimi ve mühendisliği bölümü de bazı üniversitelerde bulunmaktadır. İlk olarak 1961-1962 eğitim döneminde İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesinde metalürji bölümü kurularak malzeme mühendisliği eğitimi ülkemizde başlamıştır. İlerleyen yıllarda popülerliğinin ve bu alana olan ihtiyacın artmasıyla birçok üniversitede metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü kurulmuştur.
Metalurji ve malzeme mühendisliği bölümünden mezun olmaya hak kazanan kişiler metalurji ve malzeme mühendisi unvanını kullanır. Doğal malzemeler doğadan elde edildikleri formlarla kullanılamazlar ve genellikle işlenmeleri gerekir. Meslek tanımı genel anlamıyla doğadan elde edilen hammaddelerin ve özellikle metallerin işlenme süreçlerinin kontrollerinin yapılmasıdır. Farklı malzemeleri bir araya getirerek sürdürülebilir ve daha sağlam ürünler oluşturmak bu bölümün amaçlarından biridir. Çeşitli sektörlerde yeni malzemelerin geliştirilmesi, üretimi, kullanım alanlarının keşfedilmesi gibi görevler metalurji ve malzeme mühendisleri tarafından yapılır.
Metalurji ve malzeme mühendisliği bölümünün amacı çeşitli faaliyet alanlarında uygun teknolojileri kullanabilen, malzeme konusunda kendini geliştirmiş, teorik ve uygulama alanında yetkin meslek insanları yetiştirmektir. Verimlilik, maliyet ve güvenlik bir mühendisin planlaması gereken önemli başlıklardır. Ülkemizdeki diğer mühendislik bölümlerinde olduğu gibi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümü de 4 yıllık lisans eğitimine sahiptir. Bu bölüm sayısal (matematik-fen) puanıyla öğrenci alır. Eğitim başarıyla bitirildiğinde 240 kredi ve zorunlu stajlarını tamamlayan öğrenciler mezun olmaya hak kazanır. Ayrıca metalurji ve malzeme mühendisliği diploması alırlar.
Mühendislik bölümlerinin ilk yılında genel olarak temel bilimlerle ilgili dersler alınır. Metalurji ve malzeme mühendisliğinde ilk yılda kimya, fizik ve matematik dersleri bulunur. Temel mühendislik eğitiminin ardından ilerleyen dönemlerde metal ve malzeme alanına yoğunlaşan çeşitli dersler öğrenciler tarafından alınabilir. Öğrenciler zorunlu derslerinin dışında mesleki seçmeli derslerle belirli bir alana yoğunlaşabilir. Kendilerini geliştirmek istedikleri sektöre yönelebilirler. 4 yıllık eğitim sürecinde yukarıdaki alanlarda ders alan öğrenciler gerekli şartları tamamladığında Metalurji ve Malzeme Mühendisi unvanını kazanırlar. Bu derslerin başlıklarından bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Metalurji ve malzeme mühendisleri genel olarak fabrika ve üretim tesislerinde görev alır. Otomotiv, cam, seramik, enerji, petrokimya, havacılık ve demir çelik sanayilerinde çalışabilirler. Temel olarak üretimin doğru ve verimli yapılabilmesi için işleyişi kontrol ederler. Bunun dışındaki görevleri şu şekilde sıralanabilir:
Gerekli yetkinleri kazanan metalurji ve malzeme mühendisleri metal üretim tesislerinde, ar-ge birimlerinde, dökümhanelerde ve seramik, cam, kompozit ve polimer üretim tesislerinde çalışabilir. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği mezunları iş imkanları ülkemizde giderek artmaktadır. Üretimin ve ithalatın gelişmesi bu alanların önünü açar. Havacılık ve otomotiv gibi gelişen sektörlerde metalurji ve malzeme mühendisleri istihdamı artar. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği mezunlarının özel sektörde iş olanakları aşağıdaki gibidir:
Metalurji ve malzeme mühendislerinin özel sektörde iş imkanları kamuya kıyasla daha fazladır. Kamuda mühendis olarak görev alabilmek için öncelikle KPSS’den yeterli puanı almak ve atanmak gerekir. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği mezunlarının kamuda iş olanakları makine kimya enstitüsü ve devlet demiryolları gibi malzeme ve üretimle alakalı olan kurumlardır.