Mevsimsel yorgunluğu giderme yolları
İSTANBUL (İHA) - Hava sıcaklığının ve nemin artmasına bağlı ortaya çıkan mevsimsel yorgunluğu gidermek için öncelikle beslenmeye dikkat etmek gerekiyor. Havadaki nemin artmasına paralel olarak gastrit, hipertansiyon ve kalp rahatsızlıklarının artış gösterdiği bahar ve yaz aylarında mevsimsel yorgunluğu yenmek için fiziksel aktivite ile bol sebze, meyve ve su tüketilmesi öneriliyor.
Bahar yorgunluğunun belirtileri, tedavi yöntemi ve bahar yorgunluğundan korunma önerileri hakkında bilgiler veren İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Soner Dileklen; yorgunluğun genel olarak kişilerin kendisini halsiz-isteksiz hissetmesi hali olduğunu ifade ediyor. Dileklen'in verdiği bilgiye göre; bilimsel olarak yorgunluk kronik, psikolojik ve bahar yorgunluğu olmak üzere 3 tipe ayrılıyor. Kronik yorgunluk, 6 aydan fazla sürüyor ve tedavisi güç. Bu tür yorgunluğun endokrin, nörolojik ve psikolojik sebepleri mevcut. Psikolojik yorgunluk ise genelde kişilerin çevresel olaylarına paralel olarak ortaya çıkıyor ve psikiyatrik destek ile çözülebiliyor. Dileklen, son tür olan bahar yorgunluğunun mevsimsel olarak oluştuğunu kaydediyor. Bahar yorgunluğunun güneşin daha dik gelmesi ile ısınan denizlerden daha fazla suyun buharlaşması ve bununla beraber ortaya çıkan nem artışı sonucunda oluştuğunu belirten Dileklen, "Yaz ve sıcak geçen bahar aylarında hava sıcaklığı, yüksek nem ile bir araya gelince bunaltıcı bir gün yaşarız. Kendimizi yorgun ve bitkin hissederiz. Nemliliğin çok yüksek olduğu durumlarda, gerçek hava sıcaklığı ile etkin hava sıcaklığı birbirine yakın seyreder. Fakat sıcak ve kuru havaya göre çok daha fazla rahatsız edici etkiye sahiptir. Havadaki nem oranı düşük ise, yüksek sıcaklık olsa bile bu durumu dayanılır yapabilir. Çünkü cilt üzerinde buharlaşmanın sağladığı bir serinlik etkisi mevcuttur. Ancak yüksek nem, cilt ve onu çevreleyen hava içindeki buharlaşmanın etkisini yok ederek, gerçek sıcaklığı daha yüksek seviyelerde hissetmemizi sağlayacaktır" diyor.
Bahar yorgunluğu incelendiğinde nemin ne derece hayatımızı etkilediğinin daha net görüldüğünü dile getiren Dileklen; nem artışının vücuda 2 yönlü etkisini şöyle izah ediyor:
"Birincisi; burun-boğaz ve orta soluk yollarında ödeme neden olarak akciğere giden oksijen miktarını azaltır. Vücut oksijen azalmasının etkilerini azaltmak için çeşitli bölgelerdeki kan damarlarını büzer. Bu etki ile mideye giden damarların büzülmesi ile gastritler artar. Troid dokusuna giden damar büzülmesi ile troid hormon salgısı azalır. Kalp ve diğer damarları daraltarak hipertansiyon ve kalp krizleri artar. Cilt damarları daralması ile ciltte kuruma, dökülme ve saç dökülmesi gözlenir. Tüm damarlarda genel bir oksijenlenme azlığı nedeni ile halsizlik ve yorgunluk artar. Baş dönmesi ve dengesizlikler sık gözlenir. Akciğer kapasitesi bu bölgedeki ödem nedeni ile daha da azalır. Bu sonuç nefes darlığı ve hareket ile sıkıntı hissini artırır. İkincisi; ortam nem oranında artış aynı zamanda terleme fonksiyonunu bozar. Bu bozulma hem vücut toksinlerinin atılmasını engeller hem de vücudun nem dengesini bozar. Bu da kişinin kendini dengesiz hissetmesine neden olur"
Her gün sabahları aç karnına en az 5 dakika yürüyüş yapmanın iyi geleceğini söyleyen Dileklen, bahar yorgunluğunu yenme yollarını şöyle sıralıyor:
- Her sabah 10-15 dakika aç karnına jimnastik yapın. Ama vücudunuzu aşırı yormaktan da kaçının.
- Sofranızdan meyve ve sebzeyi eksik etmeyin. Sevmeseniz de mevsimin özelliğini taşıyan meyve ve sebzelerin bütün çeşitlerinden bol miktarda yiyin.
- Baharda vücudun daha çok vitamin ve minerale ihtiyacı vardır. Özellikle de B ve C vitaminleri ile potasyuma. B ve C vitaminleri sebze ve meyvelerde, potasyum da domates, patates ve kayısıda bol miktarda bulunur. Bunun dışında Mg, Zn, Cu gibi mineralleri de mutlaka dışarıdan alın.
- Günde 3 litre su için. Yemek yemeden ve yatmadan önce vücudunuza ihtiyacı olan suyu sağlayın.
- Uyku ritmine dikkat edin. Rahat bir uyku için yatağa girmeden önce günlük bütün stres nedenlerinizi aklınızdan uzaklaştırın.
- Hoşunuza giden konuları düşünün veya hoşlandığınız bir film seyredin.
- Alkol kullanıyorsanız, mümkün olduğunca azaltın. Çünkü yorgunluktan kurtulmak için alkole sarılmak, çözümü zor problemleri ortaya çıkarabilir. Kola ve kafeinden de uzak durun.
Bahar yorgunluğuna karşı nasıl beslenilmesi gerektiğine ilişkin bilgi veren Beslenme ve Diyet Uzmanı Dr. Elif Keskin ise, bahar aylarında hissedilen yorgunluktan kurtulmak için beslenmeye dikkat etmenin çok önemli olduğunu belirtiyor. Çok fazla karbonhidrat ağırlıklı öğünler tüketmenin vücutta uyku ve yorgunluk haline sebep olduğunu, ayrıca dikkatsizliği arttırdığını kaydeden Keskin, "Bu yüzden karbonhidrat ağırlıklı beslenmemeye özen göstermeliyiz. Tahılın ve şekerin, tatlının fazlasına dikkat" diyor. Beyaz rafine edilmiş tahıllar yerine, tam buğdaylı, çavdarlı, yulaflı ve kepekli rafine edilmemiş tahılları tercih etmek gerektiğini söyleyen Keskin, dikkat edilecek hususları şöyle sıralıyor:
"Kahvaltı yapmadan evden çıkılmamalı. Çok ağır yemekler yerine, sebze, zeytinyağlı ağırlıklı beslenilmeli. Kızarmış, kavrulmuş etler yerine, haşlama, ızgara etler tercih edilmeli. Az az ve sık sık beslenmeli. Bol taze meyve tüketilmeli. Bol bol su tüketilmeli. Fazla kafeinden kaçınmalı. Koyu demlenmiş çaylar yerine, bitki çayları tercih edilmeli. Fiziksel aktivite artırılmalı"
