Milli kütüphane: "Yaşayan müze"

ANKARA (ANKA) - 1946 yılında kurulan Milli Kütüphane, 600 yıllık ilk Türk ansiklopedisinden İstanbul'un fethi sırasında Ayasofya'da bulunan İncil'e kadar pek çok tarihi eserin yanı sıra bir milyonun üzerindeki kitaba da ev sahipliği yapıyor. Kütüphanede yaklaşık 3 milyon parçadan oluşan koleksiyon içindeki gazete arşivi de ziyaretçilerin büyük ilgisini çekiyor.

Milli Kütüphane Müdürü Başkanı Tuncel Acar, ANKA'ya yaptığı açıklamada, Milli Kütüphanelerin ülkenin tarihi belleğini oluşturduğunu ve Türkiye'deki Milli Kütüphane'nin içerdiği eserleriyle "yaşayan bir müze" olduğunu söyledi. Acar, "Müzelerde eserler sadece durur, biz de kullanılır" dedi.

Milli Kütüphanelerin iki önemli görevinin; yayınları okuyucu hizmetine sunmak ve gelecek kuşlaklara aktarmak olduğunu söyleyen Acar, Türkiye'de yılda 20 binin üzerinde yayının çıktığını ve bunların sağlıklı korunabilmesi için bilgisayar ortamında saklandığını kaydetti.

Acar, "Milli Kütüphane olmasa, 50 yıl önce Türkiye'de ne çıktığı bilinemez. Bu amaçla bütün kaynaklarımızı bibliyografik künye bazında bilgisayar ortamında saklıyoruz. Yılda 20 bin yayın çıkıyor dolayısıyla bu kaynakların bibliyografilerinin bilgisayar ortamında olması araştırmacı için büyük kolaylık sağlıyor" diye konuştu. Acar, Milli Kütüphanelerin ülkenin tarihi belleğini oluşturduğunu vurgulayarak, "Müzelerde eserler sadece durur, biz de kullanılır" dedi.
-İLK TÜRK ANSİKLOPEDİSİ VE 900 YILLIK İNCİL MİLLİ KÜTÜPHANE'DE
Milli Kütüphane Başkanı Tuncel Acar, yaklaşık 40 bin metrekarelik kullanım alanı olan Milli Kütüphane'nin çeşitli materyallerden oluşan toplam 2 milyon 716 bin 929 adetlik büyük bir koleksiyona sahip olduğunu belirtti.

Bu koleksiyonun içinde 1 milyon 150 bin adet basma eserin, 55 bin eski harfli Türkçe basma kitabın yer alır kaydeden Acar, "nadir eser" kapsamına giren 26 bin 419 adet el yazması eserlerin de Kütüphane'de saklandığını söyledi. Acar, el yazması eserlerin içinde 900 yıllık olanların da bulunduğunu belirtti.
Acar, arşivdeki el yazmalarından en değerlilerinden birinin, 1427'de Bedr-i Dilşah tarafından yazılan, ilk Türk ansiklopedisi "Murad-name" olduğunu kaydetti.
Manzum olarak yazılmış ve tamamı 10 bin 410 beyitten oluşan "Murad-name"de, satrancın kuralları da resimlerle anlatılıyor.
Milli Kütüphane'de sadece İslam yazmalarının değil, yabancı yazmaların da olduğunu vurgulayan Acar, koleksiyonda 800-900 yıllık bir İncil'in olduğunu ve bu İncil'in duyarlı bir vatandaş tarafından 1991 yılında 10 bin Dolara satın alındığını kaydetti. Milli Kütüphane'de Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethettiğinde Ayasofya'da ele geçirilen İncil'in de saklandığını belirten Acar şunları dedi:

"Ebu'l-Hayr Rumi'nin Saltuk-name'si, Türabi Hacı Ali Baba'nın Divan'ı, Kuran'ı Kerim örnekleri gibi çok değerli el yazmalarımız var ve bu el yazmaları dönemin bilginlerinin tıp, matematik, astronomi gibi bilimler üzerine yazdığı eserleri de içeriyor. El yazması eserlerin bazılarını satın alıyoruz, bazıları da bağış yapıyor. Ancak herkes kolay kolay bağışlamaz çünkü bazı el yazması eserlere değer biçilemez. Bu eselerin belki kağıtlarından mürekkeplerine kadar her şeyi elle yapılmıştır. Bu eserleri koruma da en önemli yol bilgisayar ortamına atmaktır. İsteyenler bu eserleri bilgisayarda inceliyor, eserleri görmek isteyene gösteriyoruz ancak yıpratmalarına izin vermiyoruz."

-29 EKİM VE 10 KASIM GAZETELERİ BÜYÜK İLGİ GÖRÜYOR
Milli Kütüphane'de yaklaşık 1 milyon 300 bin süreli yayının arşivlendiğini ifade eden Acar, araştırmacıların en çok Cumhuriyet'in kurulduğu 29 Ekim 1923 ile Atatürk'ün öldüğü 10 Kasım 1938 tarihli gazetelerle ilgilendiklerini dile getirdi. Acar, bu nedenle bu sayıların çok yıprandığını ve bu yüzden isteyen araştırmacılara artık dijital kopyalarının verildiğini söyledi.
Türkiye'deki tüm yerel gazetelerin Milli Kütüphane'de bulunabileceğini de kaydeden Acar şöyle konuştu:
"Örneğin Samsun'un Alaçam ilçesinde yayınlanan Ses Gazetesi, Artvin Borçka'nın Posta'sı, Diyarbakır'ın Dicle Gazetesi, Hakkari Çölemerik Gazetesi, Hatay Reyhanlı Gazetesi gibi bütün Türkiye çıkan yerel ve ulusal yayınlar Milli Kütüphane'de bulunuyor. Bu yayınları önce işliyoruz sonra cilt bütünlüğü kazandırıyoruz. Son beş yıldır istenildiği takdirde mahkemelere de bu gazetelerden gönderiyoruz."

-ULAŞIM PROBLEMİ ARAŞTIRMAYICA ENGEL OLUYOR

Milli Kütüphane'nin yılın yaklaşık 350 günü, 09.00'dan 22.00'a kadar açık olduğunu belirten Acar, Ankara'da gece yaşanan ulaşım probleminin kütüphaneye gelen ziyaretçileri ve personeli olumsuz etkilediğini belirtti. Acar, ulaşım sorunu nedeniyle 23.00 olan kapanış saatinin bir saat öne çekildiğini söyledi.
Acar, Milli Kütüphane'de yaşanan diğer bir sıkıntının da kalifiye personel eksikliği olduğunu belirtti. Milli Kütüphane'de görevli 200 personel olmasına rağmen ancak 20 tanesi kütüphanecilik mezunu olduğunu kaydeden Acar, "Bu nedenle bazı zorluklar yaşıyoruz. Oysa 200 kişinin işi, 50 kalifiye personelle çok rahat yapılabilir" dedi.

-100 YILLIK AFİŞ VE PLAKLAR-
1983 yılında şimdiki binasına taşınan Milli Kütüphane'de ayrıca meraklısı için 100 bine yakın pul, Cumhuriyet'in ilk yıllarında çıkmış paralar, sinema film afişleri gibi kitap dışı materyaller de bulunuyor.
Tanburi Cemil Bey, Hafız Osman, Kemani, Zeki Müren, Barış Manço gibi sanatçıların taş plaklarının saklandığı Mili Kütüphane, 1909-1928 yıllarında yayınlanmış afişlere de ev sahipliği yapıyor. İlk renkli Türk filmi "Halıcı Kız"ın afişi de sinema meraklılarını Milli Kütüphane'de bekliyor. (ANKA)