Ülke genelinde zaman zaman bayrakların yarıya indiğini ve tüm haberlerin bir yastan söz ettiğini duyabilirsiniz. Bu durum ülke genelinde değerli olan bir şahsın ya da şahısların ölümünün ardından gerçekleştirilir. Tüm ülke bu süreçte yas tutar ve acılarını doyasıya yaşar.
Milli yas günleri, hükümetler tarafından, yakın zamanda vefat etmiş bir kişi veya ülkesi için özel öneme sahip kişileri onurlandırmanın bir yolu olarak belirlenmiştir.
Genelde bir devlet başkanının ölümünü ya da ölümcül bir kaza veya doğal afet gibi ulusal bir trajedinin gelişini işaretlemek için kabul edilen durumlarda bayraklar, ölenlere haraç olarak yarıya indirilir ve ülke içerisinde bir ciddiyet havası hakim olur, devlet tarafından yas ilan edilir.
Milli yas ne zaman ilan edilir sorununun cevabı öğrenildiğinde neden ilan edilir sorusu birçok vatandaşın kafasını kurcalamaya başlar. Milli yas ilan edilmesindeki temel neden, kaybedilen vatandaş için ya da meydana gelen trajedi için halkın bilinçlenmesini sağlamak, onlara bir mesaj vermek ve kaybedilen kişiye saygı ve sevgiyi göstermektir. Bunun yanı sıra bu olay vatandaşlara, ölüler üzerinde düşünme bunun yanı sıra yaşamlarını ve işlerini değerlendirme ve hatta belki de kendi ölümleri üzerine meditasyon yapma şansı vermektedir.
Bir ulusal yas döneminin ne kadar süreceği, tamamen ülkeye bağlıdır. Milli yas ilan etme yetkisi o ülkenin devletine bağlıdır. Yetkili kişilerin aldıkları ortak karar ile bu yas süresi belirlenir. Milli yas tek bir gün ya da birkaç hafta olabilir.
Milli yas nedir sorusuna verilen cevabın pekişmesi ve konunun daha iyi kavranması için dünyada ses getiren ulusal yas ilanlarını araştırmakta fayda vardır.
ABD tipik olarak, bir başkanın eyalet cenazesinin gününü milli yas ilan etmiştir. Bu alışılagelmiş bir durumdur. Devlet başkanlarının ölümlerinde, ölüm şekillerine de bağlı olarak milli yas ilan edilebilir. ABD 1964'te John F.Kennedy'nin öldürülmesinin ardından halkın ezici kederinden dolayı bir ulusal yas ilan etmiştir. Bunun yanı sıra Franklin D.Roosevelt'in 1945'teki ölümünde de Amerika Birleşik Devletlerinde ulusal yas ilan edilmiştir. Aynı durum en son olarak 2007 senesinde Gerald Ford'un ölümünde de yaşanmıştır.
Bu şekilde onurlandırılan dünya liderlerinin önemli örnekleri arasında 2011'de Çek cumhurbaşkanı Vaclav Havel, 2013'te Güney Afrika'dan Nelson Mandela ve Venezuela'dan Hugo Chavez ve 2016'da İsrail Cumhurbaşkanı Shimon Peres ve Küba komünist lideri Fidel Castro gibi liderlerin ölümlerinde de ulusal yas ilan edilmesi yer alır. Bu ulusal yaslar Havel cenazesi için üç gün, Chavez cenazesi için bir hafta ve Peres’in ölümü için bir aydan fazla yas süreli ilan edilmiştir.
Ulusal yas sadece politikacılar için değildir. ABD gibi ülkelerde örnek olarak Papa II. John Paul ve Rahibe Teresa gibi dini ikonaların ölümleri dünyanın dört bir yanındaki Katolikler tarafından yas ilan edilebilir. Eusebio, Ferenc Puskas ve Ayrton Senna gibi spor yıldızlarının ölümlerinde de popülaritesi coğrafi sınırları aştıklarından dolayı birçok kişi tarafından yas tutuldu.
Bu örnekler doğrultusunda ulusal yas ne zaman ilan edilir sorusuna verilecek en güzel yanıt, hem tarihi hem de çağdaş olmak üzere münferit trajedilerin kurbanlarına saygıdan dolayı ilan edilir olacaktır.
Çin, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Nanking'e Tecavüz kurbanlarına saygılarını sunarken ABD 11 Eylül'de Columbine'de ve Fort Hood ve Norveç'te yerli terörist Anders Bering Brevik'in çocuk kurbanlarına saygı sunulurken ulusal yaslar ilan edildi ve öldürülenler onurlandırıldı.
Birleşik Krallık'taki son büyük ulusal yas dönemi, 7 Temmuz'da Londra'daki terörist bombalı saldırılarda hayatını kaybeden 52 kişiye saygı göstergesi olarak 2005 yılında gerçekleşti.
Yaşayan hafızadaki en önemli olaylardan biri, 1965'te, vücudu St. Paul Katedrali'nde üç gün boyunca eyalette bulunan Sir Winston Churchill'in ölümünün ardından geldi, böylece yas tutanlar, cesaretini koruyan başbakana son görevlerini yapabildi.
İngiliz bir yazar, "The Lying in State" adlı makalesinde, ulusal yas için şunları söyler;
"Tarih nefesini tutarken yankılanan her olayın ardından sessizlik geliyor. Bu yüzden bu sabah bu büyük çıplak salonda - kar yağışı gibi bir sessizlik, şehri ve dünyayı derin bir yansıma anında tutarak, her şeyi azaltıyor.
Bu durumun gerçekleşmesi bir kişi öldüğünde hissedilen yas hissinin dışsal bir gösterisidir. İlgili kişinin felaket veya ölümü halinde halk derin bir üzüntüye bürünürse resmi yas ilan edilebilir. Resmi bir yas, halk figürlerinin ve devlet üyelerinin davranışlarını düzenleyebilir ve ek olarak ölümün alaka düzeyine bağlı olarak ulusal, bölgesel veya yerel etki alanlarına sahip olabilir.
Ulusal yas dönemlerindeki en önemli değişikliklerden biri, kamu binalarındaki ve gemilerdeki hatta ülke içerisindeki tüm bayrakların yarıya indirilmesidir. Bu saygı göstergesidir.