Muhalefet 52 başlıkta uzlaştı! Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'de hangi maddeler var?

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi temsilcileri, yasama, yürütme ve yargı temel ayaklarından oluşan çalışma kapsamında 58 başlıkta uzlaştı.

HSK, İKİYE Mİ BÖLÜNECEK?

Sistem çalışması kapsamında "yargı" bölümünde uzlaşılan başlıklar arasında Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Anayasa Mahkemesi, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ve Sayıştayın yapısı yer aldı.

Buna göre, HSK'nin, Hakimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu olarak ikiye bölünmesi konusunda uzlaşıldı. Hakimler Yüksek Kurulunda çoğulcu bir yapının sağlanabilmesi amacıyla üyelerin yarısının TBMM tarafından, diğer yarısının Yargıtay, Danıştay, Türkiye Barolar Birliği (TBB), adli ve idari yargı birinci sınıf hakim ve savcılar arasından kendi mensuplarınca seçilmesi öngörüldü. TBMM tarafından seçilecek adaylarda nitelikli çoğunluğun esas alınması ancak bunun sağlanamaması halinde kura yöntemiyle belirlenmesi kararlaştırıldı.

Adalet Bakanı ve müsteşarın Hakimler Yüksek Kurulunda yer almaması konusunda mutabakata varıldı.

ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖREV VE YETKİLERİ

Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkilerinin genişletilmesi, güçlü ve etkili denetim için yeniden yapılandırılmasında uzlaşılırken, temel hak ve hürriyetlerin daha güçlü şekilde teminat altına alınabilmesi için bireysel başvurunun kapsamının genişletilmesi ve kamu tüzel kişilerinin de bireysel başvuru hakkının kabul edilmesi kararlaştırıldı.

Anayasa Mahkemesinin organ uyuşmazlığı davaları bakımından da yetkilendirilmesinde uzlaşan heyet, yasama, yürütme, yargı organları ile siyasi partiler ya da Anayasa'da düzenlenen kurumlardan birinin, bir diğer anayasal organ ya da kurumun anayasal yetkilerini aştığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmesi konusunda anlaştı.

Mahkemenin kanunların iptali için iptal davası açma yetkisinin kapsamının genişletilmesi öngörülen çalışmada, Cumhurbaşkanı, TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler ya da Mecliste üye tam sayısının en az 10'da birinin bir araya gelerek iptal davası açabilmesi konusunda mutabakat sağlandı.

Çalışma kapsamında Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları ile uyumlu kararlar alınması ve bu mahkemeler tarafından verilen kararların derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapılması konusunda anlaşma sağlandı. Hakimlerin verdikleri kararlarda Anayasa Mahkemesi ve AİHM içtihatlarıyla uyumlu olup olmadığının terfilerinde bir kriter olması kararlaştırıldı.

ÇOKLU BARO SİSTEMİ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve vekilinin Yargıtay Genel Kurulu tarafından seçilmesine karar verilen çalışmada, Yüksek Seçim Kurulunun yargı bölümü içerisinde bir yüksek mahkeme gibi düzenlenmesinde uzlaşıldı. YSK'nin idari ve yargısal işlerinin iki daireye bölünerek idari ve seçim işlerinin bir kurula, bunlara itirazların da hukuk işlerine bakan diğer kurula gelmesinde mutabakat sağlandı.

Sayıştayın Anayasa'da bir yüksek mahkeme olarak düzenlenmesi ve üyelerinin tamamının Meclis tarafından nitelikli çoğunlukla seçilmesi ile Sayıştay denetiminin kapsamının tüm kamu kurum ve kuruluşlarını içerecek şekilde genişletilmesinde uzlaşıldı.

Heyet, çoklu baro sisteminin kaldırılması, barolar ve TBB seçimlerinde temsilde adalet ilkesinin esas alınması konularında uzlaşıya vardı.

Heyet "Demokratik Sistemin Temel Esasları" başlığıyla, temel hak ve hürriyetler, ifade toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, basın özgürlüğü, RTÜK'ün yapısı, çevre hakları, kamu yönetiminde esas alınacak ilkeler, kamuya alım süreçlerinde liyakat ve mülakat, yolsuzlukla mücadeleyi de görüştü.

GENEL BAŞKANLARINA SUNULACAK

Böylece "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" çalışmasını tamamlayan heyetin gelecek günlerde rapor yazımına başlaması, oluşacak ortak metni aralık ayı sonunda genel başkanların onayına sunmayı planlanıyor.

(AA)