Türkiye’de pek çok seçmen belediye başkanı, belediye meclis üyesi ve muhtarlar hakkında bilgi sahibidir. Fakat, muhtar azası olarak görev yapan kişiler ile ilgili bilgiler çok fazla bilinmemektedir. Bu noktada muhtar azasının ne olduğu ve nasıl muhtar azası olunacağı merak edilmektedir.
Türkiye’de binlerce köy ve mahalle vardır. Her köyün ise bir köy derneği, muhtarı ve yönetimde söz sahibi olan ihtiyar meclisi bulunur.
Köylerdeki ihtiyar meclislerinde muhtar azaları görev yapar. Muhtar azası ihtiyar meclisinde görev alır ve muhtarın işlerine yardımcı olur. İhtiyar meclisi belirli aralıklarla toplantı yapar, bu toplantılarda köy, köylüler, muhtar ve muhtarlıkla ilgili konular konuşulur. Köy idaresi kapsamındaki sorunlar belirlenir ve çözüm çalışmaları yürütülür.
Muhtar azası olmak isteyenlerin belirli şartları taşıması gerekmektedir. Muhtar azası olma şartları arasında en önemlisi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. Muhtar azası olmak için mevcut bölgede en az 6 ay oturmak gerekir. Kişiler aza olabilmek için isimlerini muhtar kağıtlarına kaydettirmelidir.
Muhtar, ihtiyar heyeti ve azaları adaylığı için herhangi bir kuruma müracat gerekmez. Muhtar azası, yerel seçimler kapsamında genellikle köy halkı içerisinde sevilen kişilerden seçilir.
Oy pusulası beyaz bir parşömenin dörtte biri büyüklüğünde olup, Muhtar adayları hangi mahalleden veya köyden aday oluyorsa, isimlerini oy pusulasının üst kısmına yazarak alt kısmını doldururlar. Oy pusulalarını seçim mahallesindeki sandık başkanlarına teslim ederler.
Muhtar azası maaşı ne kadar sorusunun yanıtı olarak; muhtar azaları maaş almamaktadır. Muhtar azaları bütün görevlerini gönüllülük esasıyla gerçekleştirirler. Muhtarın olmadığı zamanlarda muhtarın yerine vekillik yapan muhtar azaları da devletten ve muhtarlıktan herhangi bir maaş almaz.
Bilindiği üzere muhtarların silah taşıma ruhsatı alma hakkı bulunur. Ancak, muhtar azaları görevlerini gerekçe göstererek silah taşıma ruhsatı alamazlar. Ancak, silah taşıma ruhsatı almak için gereken şartları sağlayan muhtar azaları görevlerinden bağımsız olarak bu ruhsatı alabilirler.