Mümtaz’er Türköne: “Panislamizmi geliştirmek gerekmektedir”

Gazeteci yazar Mümtaz’er Türköne, İslamiyet’i modern Batılı felsefeler ve ideolojilerle yarışacak bir ideolojiye dönüştürmek ve dünyayı saran milliyetçi ideolojilere karşı İslam inancını bir milliyet ekseni haline getiren Panislamizmi geliştirmek gerektiğini söyledi.
Mümtaz’er Türköne’nin “Siyasi İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu” isimli yeni kitabı Etkileşim Yayınları tarafından yayınlandı. Türköne, kitabında İslamcılığın ortaya çıktığı 1865 yılından itibaren yaşanan gelişmeleri anlatıyor.
Türköne, günümüzde Arap ülkelerinde yaşanan demokrasi isteklerinin temelinde 1865 yılında ortaya çıkan İslamcılığın olduğunu ifade ederek “İslam dünyasında demokrasi talebini ilk defa sistematik bir şekilde dile getirenler, aynı zamanda İslamiyeti İslamcılığa dönüştüren Osmanlı aydınları oldu. Çünkü demokrasiyi talep edecekleri bir devletleri vardı. İslamiyet’i İslamcılık adı ile Modern Batı ile rekabet edebilecek bir ideolojiye dönüştürdüler, çünkü bu keskin ideoloji ile yıkılmaktan kurtarmaya çalıştıkları bir devletleri vardı. Bugün İslam dünyasında Türkiye ile diğer–İran hariç– İslam ülkeleri arasındaki temel farkı da, işte bu devlete dair tecrübe oluşturuyor. İslam toplumlarının bugün verdikleri tepkilerin arkasında bu devlet tecrübesi eksikliği duruyor.” dedi.
Devlet olmadan demokrasi kurulamayacağını kaydeden Türköne sözlerini şöyle sürdürdü: “Devlet eksikliği çok hayatî bir siyasî tecrübe eksikliği, kısaca demokrasi yokluğu olarak yaşadığınız tarihe yansıyor. Ondokuzuncu yüzyılın özellikle ikinci yarısı, İslam tarihinin belki de en düşkün dönemidir. Onüçüncü asrın Moğol istilasını fersah fersah aşan bir zorluk ve yıkım dönemidir bu. İslamiyet, mümine her şeyden önce izzet kazandırır. Çünkü İslamiyet muzafferlerin dinidir. Tarihin doğruluğunu kanıtladığı bir üstünlük duygusudur bu. Ondokuzuncu yüzyılda sömürgeleşen ve Hıristiyan Batılıların yönetimine giren İslam toplumları bu üstünlüğü
kaybetmiştir.”
Tarihin gerçekleri ile ekmel dinin kabulleri arasındaki derin uçurumu kapatacak ve realiteyi dönüştürecek keskin bir ideolojiye ihtiyaç olduğunu ileri süren Türköne, “İslamiyet’i modern Batılı felsefeler ve ideolojilerle yarışacak bir ideolojiye dönüştürmek ve dünyayı saran milliyetçi ideolojilere karşı İslam inancını bir milliyet ekseni haline getiren Panislamizmi geliştirmek gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.