BİZE ULAŞIN
Bitkilerden beslenen nematodlar 0.2-5 mm boyunda ve mikroskobik parazitlerdir. Bu parazitlerin bulunduğu yerde fark edilmeleri oldukça zordur. Bundan dolayı bilim tarihi boyunca incelenememiş, haklarında bir bilgi edinilememiştir. Ancak günümüzde bilimin gelişmesiyle birlikte bu küçük canlıların da incelenmesine olanak sağlayan teknikler üretilmiştir. Bu sayede nematodlar hakkında bilgi edinilmiş ve çalışmalar yapılmıştır.
Nematodlar birden fazla türü bulunan, genellikle uzun ve silindirik yapısıyla solucana benzerler. Fark edilmemelerinin iki temel sebebi mikroskobik ve renksiz canlılar olmalarıdır. Bazı durumlarda besinlerine göre renk değiştirebilirler. Bu canlıların yapıları dışarıdan gelebilecek zararlara karşı dayanıklı bir tabakadan oluşur. Mikroskobik canlılar olan nematodların gözleri ve bacakları bulunmaz, sürünerek ilerlerler. Ağızlarındaki sivri iğne sayesinde yapıştıkları bitkiyi delerek beslenirler.
Nematod adı verilen mikroskobik canlılar, dünyada en çok bulunan canlılar arasında yer alır. Yuvarlak ve uzun yapıda olan bu canlılar oldukça dayanıklılardır. Bu yüzden bulundukları ortama çok iyi uyum sağlarlar. Nematodların, hayvan ve bitkilere yerleşerek hayatta kalmaya çalışan birçok türü bulunur. Yaşadıkları yerdeki şartların durumuna göre çok uzun süre hayatta kalabilirler. Bu durum yapıştıkları canlılara büyük zararlar verir. Bitkilerden beslenen nematod türleri aşağıdaki gibidir:
Nematodlar bulundukları bitkinin köküne, gövdesine, meyve ve tohumlarına çeşitli sıvılar aktarırlar. Bu sıvı sayesinde bitkinin bileşenlerini geri emerler. Nematodlardan salgılanan sıvı, bitkilerin köklerinde ve vücutlarında anomaliler ortaya çıkmasına neden olur. Aynı zamanda bitkilerin hayati hücreleri delindiği için bitkideki besin iletimi durur. Bu yüzden bitkide solma, biçim değiştirme ve çürüme gibi durumlar ortaya çıkar. Nematodlar beslenirken zararlı hücreleri bitkiden bitkiye taşırlar ve sağlıklı bitkilerin de hastalanmasına neden olurlar. Bitkilerin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi ve hatta ölmemesi için bu canlılardan temizlenmesi gerekir.
Bitkilerden beslenen nematodlar hayatlarını bitkilerin dokularından beslenerek sürdürürler. Bu sebeple bitki yetiştiriciliğinde büyük zarar meydana getirirler. Bu türün beslenme alışkanlıkları farklılık gösterip ağız veya stoma yoluyla bitkilerin özlerini emerler. Türlerine göre çeşitlilik gösteren nematodların bitkilere verdiği zararlar da değişir. Bu durum bitkinin hangi besin maddesinden yoksun bırakıldığına göre değişir. Nematod canlıları bitki, hayvan ve insan gibi diğer canlıların vücutlarına yerleşip hayatlarını sürdürebilirler.
Nematodlar kış aylarında olgunlaşmış bir şekilde tarlalarda bulunan bitkilerin üstünde yaşarlar. Çoğunlukla tohum ile beslenirler ve bitkilerin yaprakları arasında çoğalmaya çalışırlar. Yaşam koşullarını etkileyen bir sorun olmadığı sürece mevcut bitkide uzun süre yaşarlar ve üremeye devam ederler. Bitkiden alabilecekleri besin kalmadığında toprağa geçerek yeni bir bitki arayışına girerler.
Tarıma büyük zarar veren etkenler arasında nematodların yok edilmesi oldukça önemlidir. Nematodların erkenden fark edilmesi, mevcut bitkilerin kurtulması ve diğer alanlara sıçramaması için büyük avantaj sağlıyor. Bu canlılardan kurtulmak için uygulanan önlemler sayesinde ekonomik kayıpların önüne geçilebiliyor. Ancak geç kalınması ve zararın büyüklüğüne göre oluşan ekonomik sorunları karşılamak oldukça zor.
Nematodlarla mücadele etmek için bu canlılara yatkın olan köklerin topraktan ayrılması gerekir. Nematodlar topraktan geldikleri için köklerin sökülmeleri oldukça önemlidir. Bitki köklerinin güneşte kurutulması nematodlardan kurtulma yolları arasında yer alır. Nematodların beslenebileceği bitkiler arasında domates, salatalık ve patlıcan en yaygın olanlarıdır. Bu bitkilerin kökleri muhakkak kurutulmalıdır.
