Nesli Tükenme Tehlikesi Olan Kum Köpek Balıklarını Gözlemliyorlar

Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi bünyesinde oluşturulan bilimsel ekip, "Türkiye'nin Kıyı ve Deniz Alanlarının Güçlendirilmesi Projesi" kapsamında Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi'ndeki Boncuk Koyu'na yavru bırakmaya gelen kum köpek balıklarını 10 hafta boyunca gözlemleyecek.

Proje kapsamında, Boncuk Koyu'nda dalış yapan uzman ekibin çalışmalarını, AA ekibi görüntüledi. Koyda dalgıç kıyafetleri ile tüpsüz dalış yapan ve 4 kişiden oluşan ekip, gün boyunca su sıcaklığı, tuz seviyesi gibi değerleri ölçtü, koya yavru bırakmaya gelen kum köpek balıklarının sayısını tespit etmeye çalıştı.

Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taçnur Baygar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin Kıyı ve Deniz Alanlarının Güçlendirilmesi Projesi"nin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile fakülteleri tarafından ortaklaşa hayata geçirildiğini söyledi.

Proje kapsamında Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi'ndeki Boncuk Koyu'nda kum köpek balıklarının izlenmesi çalışmasının hayata geçirildiğini anlatan Baygar, "Fakülte bünyesindeki uzman ekibimiz 10 hafta boyunca kum köpek balıklarıyla ilgili gözlem yapacak. Boncuk Koyu, bilimsel anlamda uluslararası üne sahip. Koyu bilim dünyasında önemli hale getiren özellik ise, kum köpek balıklarının dünyadaki ikinci önemli üreme alanı olmasıdır" dedi.

-Boncuk Koyu koruma alanı ilan edildi-

Baygar, 'gezgin türler' sınıfına giren ve 4 bin kilometre yol kat edebilen kum köpek balıklarının üremek için dünyada yalnızca ABD'de Atlantik kıyıları ile Türkiye'de Boncuk Koyu'nu seçtiklerini vurgulayarak, "Kum köpek balıkları deniz suyu sıcaklığının artmasıyla özellikle mayıs, haziran aylarında Boncuk Koyu'na gelerek üreme ve yavru bırakma dönemine giriyor. Köpek balıkları 3 metre boy ve 300 kilogram ağırlığa ulaşabiliyor. Bölgeye üreme amaçlı gelen köpek balıklarının bugüne kadar herhangi bir saldırısı söz konusu olmadı. Sadece üremek için gelen köpek balıkları, üreme ve yavru bırakma işleminin ardından geldikleri Akdeniz sahillerindeki sulara geri dönüyor" diye konuştu.

Kum köpek balıklarının korunmasının önemli olduğunu, bunun için bir dizi tedbir alındığını vurgulayan Baygar, şunları söyledi:

"Bölgedeki gezi tekneleri ve diğer gemilerden bırakılan atık sular, bu balıklara zarar veriyor. Bu nedenle Boncuk Koyu, kumsal köpek balığı koruma alanı ilan edilerek kapatıldı. Şamandıralarla belirlenmiş alanda tekne ile seyretmek, balıkçılık, yüzme, aletli veya aletsiz dalış yapmak yasak. Kum köpek balıkları, Türkiye'nin tanıtımı açısından büyük öneme sahip. Uzun vadede bölgede köpek balığı turizmi hayata geçirilebilir. Balıklara rahatsızlık vermeden bölgede dalış turizmi yapılması mümkün. İnsanlar, bu balıkları yakından görmek için bölgeye gelebilirler. Dünyanın farklı ülkelerinde bu tür örnekler mevcut."

Baygar, gebelik döneminin uzun olması, az sayıda yavru dünyaya getirmeleri ve özellikle Atlantik kıyılarında çok fazla avlanmalarından dolayı kum köpek balıklarının Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) kırmızı listesinde 'tehdit altında' canlılar sınıfında yer aldığını vurguladı.

Dekan Baygar, proje kapsamında kum köpek balıklarının üreme davranışlarını ve üreme alanlarını gözlemlediklerini anlatarak, "Köpek balıklarının sayıları da tespit edilecek. 10 hafta boyunca belirli periyotlarla yapılacak çalışmalarımızı su altında görüntüleyeceğiz. Mayıs ayının ilk haftası itibariyle başlayan proje, elde edilecek veriler açısından çok önemli" diye konuştu.

-Köpek balıklarıyla yüzüyorlar-

Proje ekibi lideri Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halit Filiz de, birer saat arayla yaptıkları dalışlarda 6 köpek balığı tespit ettiklerini, bölgeye gelen kum köpek balıklarının sayısının ise 10'un üzerinde olduğunu tahmin ettiklerini söyledi.

Köpek balıklarının biraz ürkek olduklarını, ama kendilerine yaklaştığını ifade eden Baygar, "Ayaklarımın altına kadar gelen bir köpek balığı oldu. O anda büyük heyecan yaşadım, ama zararsız olduklarını bildiğim için korkmadım. Boyu 2 metreye yakındı. Bu balıklar saldırgan değiller" dedi.

Filiz, bölgeye yavru bırakmaya gelen köpek balıklarının uzun süredir koruma altında olduğunu dile getirerek, "Balıkları sadece belirli bir süre izlemek, koruma açısından yeterli değil. Bence bu balıklar 12 ay boyunca markalama çalışması yaparak izlenmeli. Gerekirse bir proje kapsamında bölge kameralarla gözlenmeli" diye konuştu.