Neydi ne oldu!
İktidara geliş
Okuma yazması olmayan bir Bedevi çobanının oğlu olan Muammer Kaddafi 1969 yılında ülkenin ilk bağımsız lideri olan Kral Birinci İdris’e karşı diğer subaylarla birlikte gerçekleştirdiği kansız askeri darbenin ardından başa geçti. O sırada sadece 27 yaşında olan Kaddafi, Libya ordusundaki en yüksek mevki olan albaylık rütbesine yükseltildi. Ardından kendisini silahlı kuvvetlerin başkomutanı ve Libya devletinin defakto lideri ilan etti.
Kendisi gibi düşünenlerin öncüsü
Kaddafi’nin iktidara geliş öyküsünün arkasında, Arap ülkelerini Basra Körfezi’nden Atlantik Okyanusu’na kadar uzanan bir coğrafyada bir araya getirmenin hayali vardı. Özellikle 1950’li yılların sonlarında ve 1960’larda Mısır’ın efsanevi lideri Cemal Abdül Nasır tarafından benimsenen bu görüş, Kaddafi ve birçok Libyalı subaya da ilham verdi.
Araplar bir arada
İktidarının ilk yıllarında, Kaddafi, kendi tanımıyla “Arap halklarını bölmek için sömürge güçlerinin belirlediği sınırları” ortadan kaldırmak için çalıştı. Arap Cumhuriyetleri Federasyonu’nun organizasyonunda önemli rol oynayan Kaddafi, Libya, Mısır ve Suriye’yi aynı çatı altında topladı. Fotoğrafta, üç ülkenin liderleri görülüyor. Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat, Kaddafi ve Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad, ittifaklarını belirleyen anlaşmaya imza atıyor. Ancak federasyon üç ülkeye de pek fayda getirmezken, zamanla üye ülkeler arasındaki ilişkiler bozuldu.
Berlin Saldırısı
5 Nisan 1986 günü, ABD’li askerlerin durak yeri La Belle gece kulübünde bir patlama oldu. Saldırıyla Muammer Kaddafi’yi doğrudan ilişkili gösteren deliller bulunamadı. Ancak, Ronald Reagen yönetimi, geçmiş yıllarda ABD güçlerinin Libya gemilerine yaptığı saldırılar yüzünden Kaddafi’nin intikam aldığını düşündü. Bir sivil ve iki ABD askerinin öldüğü saldırının kurbanlarına, 2008’de yapılan bir anlaşmayla Lockerbie saldırısının kurbanları için ayrılan tazminatın bir kısmı ödendi.
Misilleme
Berlin’deki saldırının ardından son derece öfkelenen Reagan, Kaddafi için “Ortadoğu'nun kuduz köpeği” ifadesini kullandı ve ABD savaş uçaklarına Libya’daki bazı hedefleri vurma emrini verdi. Bu hedefler arasında Kaddafi’nin fotoğrafta görülen Trablus’taki evi de bulunuyordu. Bombalamalar sonucunda, Kaddafi’nin evlat edindiğini açıkladığı Hanna Kaddafi adındaki bebek hayatını kaybetti.
Lockerbie saldırısı
Reagan’ın Libya üzerindeki hedeflere saldırı emri vermesinin iki yıl sonrasında, Aralık 1988’de, Pan American Havayolları'na ait 103 sefer sayılı uçak, İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde uçarken infilak etti. Felaketin ardından, müfettişler iki Libyalı ajana, Abdülbasit El Megrahi ve Lamin Halife Fimah’a odaklandı. Yıllar boyu şüphelinin sorgulanması için teslim etmeyi reddeden Kaddafi, 1999’da pes etti. Sekiz ay süren davanın ardından, Megrahi ömür boyu hapse çarptırıldı. Fimah ise suçsuz bulundu. Ağustos 2008’e kadar hapiste kalan Megrahi, o tarihte kanser teşhisi konduğu için salıverildi
Lider
Kaddafi ülkesini demir yumrukla yönetiyor. Daha önce kendisini hedef alan birçok suikast girişimini ve iktidarının sonunu getirecek birçok hamleyi savuşturmayı başardı. Libya’nın petrol rezervlerinden elde edilen büyük gelirleri vatandaşlarının durumunu düzeltmek için kullanmış olsa da Libya ekonomisi hala düşük verimlilik ve kronik durgunluk sorunlarıyla baş etmeye çalışıyor.
Kahraman
Kaddafi’nin askeri rütbesi 40 yıldır değişmese de, kendini tanımladığı şekilde “Devrimin Lideri ve Rehberi”, aynı anda Genel Halk Kongresi Genel Sekreterliği, Başbakanlık ve Devrimci Komuta Konseyi Başkanlığı koltuklarına oturmayı bildi. Kaddafi’nin ülkesine hizmetlerini kutlamak için organize edilen birçok düzenli kutlama var. Bunlardan bir tanesi de Kaddafi’nin iktidara gelişinin yıldönümü kutlamaları.
Gösteriş Düşkünü
Kaddafi giyim kuşam ve aksesuar konularında benzersiz bir zevki olduğuna inanıyor. Örneğin 2008’de Libya’nın Cotonou şehrindeki bir iskelenin kurdele kesme töreninde girdiği bu kamuflaj esintili gömlek şapka ve güneş gözlükleriyle tamamlanmış.
Kaddafi Nereye Çadırı Oraya
Çok büyük bir serveti ve onlarca sarayı olmasına karşın Kaddafi birçoklarının açıklamalarına göre ailesinin Trablus’taki evinin yakınlarına kuruduğu Bedevi çadırını tercih ediyor. Bu durum kendisinin yurtdışı seyahatleri için de geçerli. Kaddafi Roma’da, Paris’te, Doha’da ve Mart 2009’da Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez’le görüştüğü Katar’da çadırını dikti. Kaddafi’nin BM Genel Kurulu’nda bir konuşma yapmak üzere New York’a gittiğinde önce Central Park’a sonda da Libya’nın BM misyonu yakınlarında bir çadır kurma isteğine ise olumsuz yanıt verildi
Uluslararası Kamuoyu
Geçtiğimiz onyılda, Kaddafi ülkesini parya durumundan kurtarmak ve Libya’ya uygulanan ekonomik yaptırımları kaldırtmak için çok çaba sarf etti. Bu yolda 1999 yılında çok büyük bir adım atan Kaddafi Lockerbie bombalı saldırısıyla bağlantılı iki kişiyi teslim etti, daha sonra da 2003’te BM’ye gönderdiği notta “Libyalı yetkililerin olayla ilgili sorumluluğunu” resmen kabul etti. O günden bu yana Tony Blair (2004), Nicolas Sarkozy (2007) ve Condoleezza Rice’la (2008) görüştü. Kaddafi, Temmuz 2008’de de İtalya’nın L’Aquila şehrinde yapılan G-8 zirvesine davet edildi.
Herkesin İçinde
İktidardaki 40’ncı yılında Kaddafi’nin kutlama yapmak için birçok sebebi vardı. ABD’yle ilişkilerini yeniden kurdu, ekonomik yaptırımları kaldırdı, büyük bir petrol anlaşması için müzakerelerini sürdürüyordu, Afrika Birliği’nin başkanıydı, ülkesi BM Güvenlik Konseyi’nde koltuk sahibiydi ve iktidara geldiğinden bu yana ABD’ye yaptığı ilk ziyarette BM’de konuşma yapmıştı. Daha ne olsun?
