Nobel Ödüllü Düşünürün Yazısı Yeşil Camii Girişine Konuldu

Namık GÖZ- Hüseyin TÜCCAR/ BURSA, Avrupa düşünce hayatına damgasını vuran düşünürlerden biri olan ve 1947 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Andre Gide’nin Ortadoğu ve Anadolu’ya yaptığı gezi sonrası kaleme aldığı yazı, Paris’te yaşayan Ali Aktogu’nun ilgisi sayesinde ortaya çıktı.
Aktoğu, Gide’nin Le Journal Gide, Yeşil Camii’ye gezdikten sonra kaleme aldığı bölüm şöyle:
"Dinlenme, aydınlığa dalma, denge yeri, kutsal gök mavisi, kırışıksız gökmavisi, zihnin yetkin sağlığına kavuştuğu yer….
Enfes bir tanrı yerleşmiş senin içine ey cami. Sivri kemerin silmesinin ortasında ve onu kırarak, bu çakışma ve sevgi yerinde rahatlayan, çakışmaya ara verip dinlenmeye soyunan iki eğrinin tam kesişmeleri gereken bu gizli, etkin yerde insanlara öğüt veren ve bu yassı taşın manevi asılışını sağlayan o tanrıdır. Ey ince gülümseyiş! Parçaları ince ayarlı kemer! Karşılarında ne kadar da rahatça kuruluyorsun zihnimin zarif inceliği!
Uzun süre bu kutsal mekanda derin derin düşündüm ve sonunda anladım ki ibadetlerimizi bekleyen kusur bulma tanrısı buradadır ve bizi arınmaya çağırmaktadır."
Geçen Ağustos ayında yazının yayınlanmasının ardından gösterilen ilgi ve gelen talepler üzerine Büyükşehir Belediyesi, metin ve Gide’nin fotoğrafının yer aldığı iki tabela hazırlayarak, camiinin Yeşil Türbe girişi ile şadırvanın bulunduğu ana yapı önüne koydurdu.
Türkçe, Fransızca ve İngilizce olarak hazırlanan tabela gelen turistler tarafından ilgi görmeye başladı. Sanat Tarihçisi ve rehber olan Hüseyin Fil, turist grubunu gezdirirken, hem Yeşil Camii’nin çinilerini ve Gide’nin bu esere olan hayranlığını anlattı.
Hüseyin Fil, Bursa’nın çok zengin bir tarihi geçmişe sahip olduğunu belirterek, "Bu tür çalışmalar çok önemli. Biz yabancıların eserlerine ilgi duyarken onlar bizim eserlerimiz üzerine hayranlık duyup, yazı yazıyor. Tabi bunun duyurulması da gerekir" dedi.
Yeşil Camii’nin daha bir çok özelliğinin kamuoyunca bilinmediğine de dikkat çeken Hüseyin Fil, "Türk resim sanatının en önemli eserlerinden biri olan Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi adlı tablosunda burada bir pencere ve üzerindeki çiniler resmedilmiştir. Cami içindeki çinilerin her biri bir tablo kadar değerli" diye konuştu.
YEŞİL CAMİ
Yeşil Camii’yi Osmanlı İmparatoru Yıldırım Bayezıt’ın oğlu Çelebi Mehmet, 1419 yılında, Mimar Hacı İvaz Paşa ve Nakkaş Ali b. İlyas Ali’ye yaptırdı. 1640 yılında Bursa’ya gelen Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde, caminin minaresi gibi kubbelerinin de yeşil çinilerle kaplı olduğunu yazar. Günümüzde minarelerde bu çinilerden eser kalmasa da içindeki çini mihrap ve süslemeler eşsiz güzelliğini korumaya devam ediyor.