Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde kutlanan ve Hz. İsa’nın doğumunun anıldığı dini bir bayram olarak ortaya çıkmıştır. Ancak zaman içerisinde Noel ve yılbaşı birleştirilerek dini öğelerden arındırılan coşkulu bir kutlama haline dönüşmüştür. İşte ülkelerin Noel gelenekleri...
Noel tüm dünyada şenlik havasında kutlanır. Birkaç hafta boyunca süren eğlencelerde dünya adeta renkli ve cıvıl cıvıl bir çam ağacına dönüşür. Dini bir bayram olan Noel, globelleşen dünya ile birlikte aslında insanların birbirine hediye verdiği ve yeni yıl ruhunun yansıtıldığı bir hale gelmiştir. Noel’in en önemli geleneği haline gelen hediye alışverişi ülkeler arasında da farklılık gösteriyor.
İngiltere’de Noel Baba, Fransa’da Noel Baba ya da Aziz Nikolas, Almanya’da İsa Bebek, Yunanistan’da Aghios Vassilis, Macaristan’da İsa Bebek ve İtalya’da Babbo Natale hediyeleri getirdiğine inanılır. Polonya’da Aziz Nikolas, Portekiz’de Noel Baba veya İsa Bebek, Rusya’da Ded Moroz, İspanya’da müneccimler ya da soylu hacılar, Ukrayna’da ise Aziz Nikolas veya Ded Moroz’un hediyeleri getirdiğine dair efsaneler anlatılır.
Noel bir diğer önemli geleneği ise kurulan sofralardır. Yemek masaası etrafında toplanan aile üyeleri klasik Noel yemeklerini yerler. Noel’in klasikleşen lezzetleri de ülkelere göre farklılık gösterir.
İngiltere’de Noel yemeğinde fırında hindi, patates ve Brüksel lahanası yer alır. Fransa’da ise kaz ciğeri veya istiridye, hindi ve Noel pastası bulunur. Yunanistan’da ise kızartılmış domuz ve ballı tatlı yenilir. Macaristan’da balık çorbası ve tavuk tüketilir. Yumurta likörü ise tatlı yerine tercih edilir. İtalya’da ahtapot salatası, spagetti ve istiridye yemek olarak masaya sunulur. Portekiz’de sebze, kuzu eti kızartması veye hindi aile sofralarını şenlendirir. Polonya’da sazan balığı, lahana dolması, makarna ve mantar yemeği yapılır. Rusya’da pancar salatası ve hayvar sunulur. İspanya’da Galette des Rois ve 6 Ocak menüsü için koz helvası sunulur. Ukrayna’da Havarilere hürmeten 12 yemekten oluşan devasa bir menü hazırlanır.
En korkutucu ve ilginç Noel geleneği Avusturya’da kendisini gösteriyor. Çünkü Krampus sokaklara çıkıyor.
Avusturya’da Cadılar Bayramı’ndan ziyade Noel’de de korkutucu bir kostüm sokaklarda yerini alıyor. Aziz Nikolas’ın (Noel Baba) kötü kalpli yardımcılarından biri olan Krampus sokaklarda dolaşarak uslu çocukları ödüllendiriyor. Yaramazlar ise bu yaratık tarafından cezalandırılıyor. Noel Bayramı’nda Gulyabani görüntüsüyle bu yaratık etrafa korku salıyor.
Filipinler fenerlerle aydınlatılıyor ve dünyanın pek çok bölgesinden turist bu görsel şöleni izlemeye geliyor.
Filipinler’in Noel başkenti San Fernando kenti olarak bilinir. Bu şehirde her yıl dünyanın çeşitli bölgelerinden gelen turistlerle birlikte Dev Fener Festivali (Ligligan Parul Sampernandu) düzenlenir. 11 farklı bölgeden gelen halk en görkemli feneri yapmak için büyük bir yarış verir.
İsveç Noel’i Gävle Keçisi ile giriyor. 2013 yılında son verilen gelenek aslında bolluk ve bereketi işaret ediyordu.
Gävle’nin Kale Meydanı’nda 1966’dan beri Noel için 13 metrelik bir Noel renklerine bürünmüş bir keçi inşa edilir ve keçi kısa sürede ateşe verilir. Bu keçi sadece 26 defa başarıyla yakılabildi, 2013’te de bu gelenek durduruldu.
Noel’in en şakacı ve eğlenceli geleneği İzlanda’dan geliyor. İzlanda’da yaramaz ve uslu çocuklar Noel’i bekler.
İzlanda’da 13 şakacı Noel Bayramı’na 13 gün kala ülkedeki çocukları ziyarete koyulur. Çocuklar Noel gecesinde ayakkabılarını pencereye bırakır ve haylaz şakacılardan gelecek hediyeleri bekler. Şakacılar uslu çocuklara çeşitli hediyeler bırakırken, yaramaz çocukların ayakkabılarınaysa çürümüş patates koyar.
Almanya’da üç arkadaş, Aziz Nikolas, çiftçi Rupet ve bir eşek Noel’in en önemli geleneğinin öğelerini oluşturur.
Aziz Nikolas 6 Aralık’ta bir eşekle seyahat ederek Almanya’daki uslu çocukların ayakkabılarına bozuk para, portakal ve oyuncak gibi hediyeler bırakır. Ama bunu karşılıksız yapmaz. Para mı ister ? Hayır! Nikolas her çocuktan verdiği hediye karşılığında bir şiir okumasını veya şarkı söylemesini ister.
Nikolas bazen de çiftçi Rupert ile seyahat eder. İşte o zaman kötü adam kılığına bürünür ve elindeki bir değnekle yaramaz çocukları cezalandırmaya koyulur.
Norveç’te Noel Bayramı’nda süpürgelere dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü kötü ruhlar ve cadılar tarafından süpürgelerin çalınmasının ihtimali oldukça yüksektir.
Norveç’te Noel’de kesinlikle süpürgelerin evilerin ulaşılmaz yere saklanması gerekiyor. Çünkü o gece cadılar ve kötü ruhlar üzerine binecekleri süpürge ararlar ve sizinkini çalma ihtimalleri çok yüksek.
Venezuela’da paten keyfi yaşanır. Çünkü Noel’de yollar kapatılır ve kilisye gitmek isteyenler paten kullanmak zorunda kalır.
Venezuelalılar Noel Bayramı’nda kilise gider. Evet ama nasıl ? Zira Noel gününde Venezuela’da yollar araç trafiğine kapalı olur. Kendilerinin bile bilmediği bir nedenden dolayı burada insanlar Noel Bayramı’nda kiliseye patenle gider. Herkes güvenli bir şekilde patenle istediği yere ulaşabilsin diye yollar trafiğe kapanır. Ve akşam tüm aile bir araya toplandığında buharda pişirilmiş etli mısır unundan yapılmış Tamale isimli bir Meksika yemeği yenir.
Kolombiya’da Noel’in başlangıcını ifade eden mumlar yakılır. Meryem Ana ve Günahsız Gebeliğinin onuruna insanlar pencerelerine, balkonlarına ve ön bahçelerine mumlar yerleştirir.
Mum Günü (Día de las Velitas) tüm Kolombiya’da Noel döneminin başlangıcına işaret eder. Mum geleneğinin yaygınlaşmasıyla birlikte, tüm ülke çapında tamamen bu zarif ışık gösterileriyle aydınlatılmış kasabalar ve şehirler görmek mümkün. İçlerinden bulabileceğin en iyilerinden biri de, tüm semt halkının en etkileyici ışık düzenlemesini yapmak için birbiriyle yarıştığı Quimbaya semtidir.
