Veraset ilamı ya da diğer adı ile mirasçılık belgesi tüm mirasçılar tarafından talep edilebilen bir belgedir. Bu belge bazı durumlarda sulh hukuk mahkemelerinden de talep edilebilir. Ancak Türkiye’deki tüm noterlikler mirasçılık belgesi verme yetkisine sahiptir. Sadece mirasçıların nüfus kayıtlarında tutarsızlıkların olması, muris ya da mirasçılarla ilgili net olmayan durumların görülmesi halinde noterlikler mirasçılık belgesi verme yetkisine sahip değildirler.
Mirasçılar yasal mirasçı ya da atanmış mirasçı olabilirler. Yasal mirasçı, ölen ya da kanuni olarak kayıp kabul edilen kişiler ile kan bağı olan birinci dereceden yakınlar için kullanılan bir ifadedir. Atanmış olan mirasçılar ise kan bağı olmasa da mirasçı sayılırlar. Ölen kişi hayattayken kendi isteği ve tercihi doğrultusunda mirasçılar belirlediyse bu mirasçılar atanmış olan mirasçılardır.
Noterden veraset ilamı ya da diğer adı ile mirasçılık belgesi talep edilebilir. Ancak öncesinde bazı belgelerin ve işlemlerin tamamlanmış olması gerekir. Sulh hukuk mahkemelerinden ya da noterden veraset ilamı ücreti karşılığında mirasçılık belgesi alınabilmektedir. Noter veraset ilamı için gerekli belgeler şunlardır:
Mirasçılar tarafından notere gerekli belgelerin tesliminden sonra noter yetkilisi sistemden gerekli kontrolleri yapar ve birkaç dakika içinde noterden veraset ilamı alınabilir. Bu belge yalnızca noterliklerden değil sulh hukuk mahkemelerinden de talep edilebilmektedir. Noterden mirasçılık belgesi ücreti karşılığında alınabilen bu belge Sulh hukuk mahkemeleri tarafından da alınabilir. Mirasçılık belgesi noter ücreti dönem dönem değişiklik göstermektedir. Örnek olarak 2023 yılı için mirasçılık belgesi noter ücreti iki kişi için 680 TL olarak belirtilmiştir. Bu rakam iki kişi içindir. Sulh hukuk mahkemelerinden veraset ilamı almak için harç ücreti 2023 yılı için 878,20 TL’dir.
Noterden mirasçılık belgesi almak için öncelikle belgenin talep edilmesi gerekir. Bu talep yalnızca kanuni olarak mirasçı olma hakkına sahip kişiler tarafından yapılabilmektedir. Belgenin teslimi de mirasçılara yapılır. Noter mirasçılık belgesi belli bir ücret karşılığında ve dilekçe ya da noterden verilen başvuru formu doldurularak alınabilir. Mirasçıların kimlik bilgilerini de noter yetkilisine vermesi gerekir.
Bir mirasçı noterden mirasçılık belgesi alabilmek için kimlik numarasını, kimlik kartını, temsilen başvuru yapıyorsa vekaletname ve temsil edecek kişinin kimlik belgesini teslim etmelidir. Noterden başvuru yapan kişiye bir form verilir ve bu formun eksiksiz ve doğru olarak doldurulması istenir. Tüm mirasçıların isimleri e kimlik bilgileri düzenlenen veraset ilamında yazılı olur.
Bazı durumlarda noterliklerden mirasçılık belgesi alınamayabilir. Genel olarak bu durumlar munis ile mirasçılar arasındaki özel durumlardan kaynaklı olarak gerçekleşir. Örnek olarak mirasçı murisin yasal mirasçısı olmayabilir. Ya da munisin vasiyetnamesi bulunamayabilir. Bu tür durumlar için mirasçılık belgesi sulh hukuk mahkemelerinden talep edilmelidir. Noterliklerin veraset ilamı veremediği durumlardan bazıları şunlardır: