Nükleer ihalesinde fiyat teklifleri açılmadan bekleyecek
Enerji Bakanlığı, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ), Mersin Akkuyu'da kurulacak nükleer santral için ihaleyi yarın (Çarşamba) yapacak. İhalede teklif sahiplerinin vereceği üç zarftan yalnızca biri yarın açılacak.
Gerekli dokümanların bulunduğu bu zarfın açılacağı ihalenin ilk oturumunda, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Ölçütlerine uyumu gösteren ikinci zarf, bu kuruma teslim edilirken, alım garantisi çerçevesinde santral kurucusunun devlete satacağı elektriğin satış fiyat tekliflerini içeren üçüncü zarf, TAEK'ten yanıt gelinceye kadar açılmadan TETAŞ'ta saklanacak. TAEK'ten yanıtın en geç 15 gün içinde gelmesi bekleniyor. Ardından ihalede ikinci oturum yapılarak fiyat teklifleri açılacak.
Türkiye, uzun zamandır tartışma konusu olan nükleer santral konusunda yeniden şansını deniyor. Akkuyu Mersin'de kurulacak nominal gücü 4 bin MWe (yüzde 25 eksik veya fazla olanağıyla) olan nükleer güç santralı için ihalenin ilk oturumu yarın (24 Eylül Çarşamba) yapılacak.
9'U YABANCI TOPLAM 13 ŞİRKET ŞARTNAME ALDI
Saat 14.00'e kadar, şartname almış olan AECL Atomic Energy Of Canada Limited (Kanada), Itochu Corporation (Japonya), Vinci Construction Grand Projets (Fransa), Suez Tractebel (Fransa-Belçika), Atostroyexport (Rusya), KEPCO (Güney Kore-Türkiye), China Nuclear Power Components Co. (Çin), Unit Investment N.V. (Hollanda), Hacı Ömer Sabancı Holding (Türkiye), Alsim-Alarko Sanayi Tesisleri (Türkiye), Hattat Holding (Türkiye), RWE (Almanya), Akenerji (Türkiye) teklif vermesi beklenecek. Ardından saat 14.30'da ilk zarflar basın huzurunda açılacak. Açılacak ilk zarflarda teklif sahibinden istenilen gerekli belgelere yer verilecek. İhale Komisyonu bu belgelerin tam olduğunu onayladıktan sonra TAEK'e ikinci zarfı açmadan teslim edecek. TAEK Ölçütlerine uyum durumunu gösteren bu zarflar TAEK tarafından değerlendirmeye alınacak.
Bu değerlendirmeye göre; nükleer güç santralı güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsayacak. Başta Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı normları olmak üzere uluslararası normlara uygun olacak. Santralın "ciddi kaza" sınıfına giren kazalara karşı da radyolojik sonuçları hafifletecek önlemleri alacak şekilde tasarımlanmış olması değerlendirmede dikkate alınacak.
SANTRALIN REFERANSI OLACAK
Nükleer güç santralı, saha şartlarından kaynaklanan gerekler ve şartlar hariç, tasarımcı ülkenin yürürlükteki güncel nükleer güvenlik mevzuatına uygun olacak. Önerilen santrala örnek teşkil edebilecek, halen işletilmekte ve aynı teknolojinin en son örneği olan lisanslı bir santral referans olarak gösterilecek. Önerilen santralın henüz işletmeye geçmiş bir örneğinin olmaması durumunda, aynı teknolojinin bir düzenleyici kurum tarafından nükleer güvenlik değerlendirmesi sonucunda onaylanmış veya kurulması uygun görülmüş bir örneği referans olarak gösterilecek. Lisanslama ile ilgili olarak Türkiye'nin mevzuat gerekleri ve nükleer düzenleme kuruluşunun talep edeceği şartlar mahfuz tutulacak.
Değerlendirmeye alınacak reaktör tipleri doğal uranyum kullanan basınçlı ağır su ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan basınçlı hafif su ile kaynar hafif su reaktörleri olacak. Bunların dışında kalan (hafif su soğutmalı grafit nötron yavaşlatıcılı reaktörler, gaz soğutmalı reaktörler, hızlı üretken reaktörler, vb.) reaktörler değerlendirmeye alınmayacak.
URANYUM TÜRKİYE'DE ÜRETİLECEK, YERLİ PAYI YÜZDE 60 OLACAK
Yakıt teknolojisi sınanmış olacak. Doğal uranyum ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan reaktörler değerlendirmeye alınacak. Ayrıca MOX yakıt kullanma yeteneğinin olması da mümkün olacak. Yakıt üretiminin ülke içinde yapılmasıyla ilgili olarak plan ve program önerilecek.
Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda, en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek.
Santralın işletme deneyimi değerlendirmede dikkate alınacak. İkinci nesil santralların işletme deneyimini gösterir referans örneklerinin belgelenmesi gerekecek. Benzer şekilde, üçüncü nesil santralların işletme deneyimini gösterir referans örneklerinin, eğer varsa, belgelenmesi istenecek.
Nükleer güç santralının her ünitesinin sahip olacağı garanti edilen net elektrik gücü 600 MW'den büyük olacak.
İKİNCİ OTURUM 15 GÜN İÇİNDE
TAEK bu ölçütlere göre şirketleri değerlendirdikten sonra, uygun bulduklarını TETAŞ'a bildirecek. TAEK yönetimi, bu sürenin bir hafta ile 15 gün içinde değişeceğini bilgisini TETAŞ yönetimine ilettiler. Buna göre, en geç 15 gün içinde TETAŞ ihalenin ikinci oturumunu gerçekleştirecek. Bu oturumda TAEK'ten olur alan şirketlerin fiyat tekliflerini içeren ve bu süre boyunca açılmadan TETAŞ'ta saklanmış olan üçüncü zarfları açılacak.
BAKANLAR KURULU YETKİSİNDE AÇIK VAR
Üçüncü zarfta; nükleer santralda üretilecek elektriğe kamu 15 yıl alım garantisi verdiği için, bu sürede TETAŞ'ın santralı kuracak şirketten satın alacağı elektrik için verilen fiyat teklifleri bulunacak. En düşük fiyat en uygun teklif olarak kabul edilecek. Böylece ihalenin kazananı belli olacak. TETAŞ Yönetim Kurulu, bu sonucu onaylayıp Enerji Bakanlığı aracılığıyla Bakanlar Kurulu onayına sunacak. Bakanlar Kurulunun kararı onaylamak için süre sınırı bulunmuyor. Bakanlar Kurulu kararı onaylarsa birinci olan şirket Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan lisans alıp santralı kurma işlemlerine başlayacak. Kamu elektriğe 2031 yılına kadar 15 yıl sürecek alım garantisi verdiği için santralın en geç 2015'te devreye alınması gerekecek.
Bakanlar Kurulunun kararı onaylamaması durumunda ne yapılacağı konusunda ise mevzuatta açık bulunuyor. TETAŞ, Bakanlar Kurulu onaylamazsa ihalenin iptal edileceğini düşünüyor. Buna karşın mevzuatta, Bakanlar Kurulu birinci şirketi onaylamazsa ikinci şirketin ihaleyi almasına izin verilip verilmeyeceği konusunda mevzuatta boşluk bulunuyor. (ANKA)
