'Oğul Kaddafi'yi bize verin'

Birleşmiş Milletler (BM), Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ile rejimin sembol isimlerinin de aralarında bulunduğu 36 kişinin yargılanmasında uluslararası standartlara uyulmadığını belirtti. BM, Libya'da beş yıl tutuklu kaldıktan sonra geçen sene serbest bırakıldığı iddia edilen ve uzun süredir kamuoyunda görülmeyen oğul Kaddafi'nin Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) teslim edilmesini istedi.

44 yaşındaki Seyfülislam Kaddafi, 2011 yılında komşu ülke Nijer'e kaçmaya çalışırken Libyalı milislerce yakalanmıştı. Yaklaşık dört yıl Libya'nın kuzeybatısındaki Zintan kentindeki milislerce tutulan Seyfülislam Kaddafi, 28 Temmuz 2015'te Trablus İstinaf Mahkemesi tarafından gıyabında yargılanarak idam cezasına çarptırılmıştı. Ancak milisler, güvenlik endişeleri nedeniyle Seyfülislam Kaddafi'yi Trablus makamlarına vermeyi reddetmişti.

İdam kararından yaklaşık bir yıl sonra ise milislerin komutanı, Libya hükümetinin çıkardığı bir kararnameyle Seyfülislam Kaddafi'nin serbest bırakıldığını duyurdu. Ancak oğul Kaddafi o tarihten beri kamuoyunda görülmedi.

UCM savcısı Fatou Bensouda ise geçen Kasım ayında BM Güvenlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada, Libyalı makamların, Seyfülislam Kaddafi'nin serbest kaldığı yönündeki haberleri yalanladığını ve oğul Kaddafi'nin halen Zintan'daki milislerce tutulduğunu belirtmişti.

BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından dün yayımlanan 60 sayfalık raporda, işkence iddialarının düzgün araştırılmadığı, sanıkların dışarıyla uzun süre görüşme yapamaması gibi ciddi ihlaller yapıldığı belirtildi.

BM raporunda Seyfülislam Kaddafi, eski istihbarat şefi Abdullah es-Senusi ve eski Başbakan El-Bağdadi el-Mahmudi gibi rejimin sembol isimlerinin de aralarında bulunduğu 37 kişinin adil yargılanmadığı detaylı şekilde yer alıyor. Buna göre, avukatların sanıklarla görüşmelerinin engellenmesi ve belgelere erişimlerinin engellendiğini defalarca şikayet etmesi, savunma hakkının ihlali ve savcıların yeteri kadar tanığı dinlememesi gibi konulara dikkat çekiliyor.

Raporun yayımlanmasının ardından BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad el Hüseyin yaptığı açıklamada, yargılama sürecinin Libya halkının eski rejimle yüzleşmesini engellediğini ve büyük bir fırsatın kaçırılmasına neden olduğunu söyledi.

Öte yandan, UNSMIL İnsan Hakları Birimi Müdürü Claudio Cordone, BM Cenevre Ofisi'nde düzenlenen basın toplantısına telefonla bağlanarak, "Yargılamalar gerek uluslararası, gerekse de Libya'daki hukuk sistemine göre yapılmadı" dedi.

Trablus İstinaf Mahkemesi, Seyfülislam Kaddafi'nin yanı sıra eski Başbakan Mahmudi ve eski istihbarat şefi Senusi hakkında da idam cezası vermişti.

Sanıklar, 17 Şubat 2011'de başlayan halk ayaklanmasında "gösterileri şiddet kullanarak bastırmak ve göstericileri öldürmek, köy ve şehirleri kuşatma altına almak ve kamu mallarını zarara uğratmak" gibi suçlamalarla yargılanıyordu.

Libya'da Muammer Kaddafi'nin devrilmesiyle sonuçlanan ayaklanma sırasında isyancıların öldürülmesinde oynadığı rol nedeniyle idam cezası alan oğul Kaddafi hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi de 2011'de tutuklama kararı çıkarmıştı.

Manken Ebru Şancı, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ile üç yıl ilişki yaşamıştı.