Öksürük tipinize göre hastalığınızı anlayın

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr.Ahmet Rasim Küçükusta değişik hastalıklarda görülen öksürük tiplerini sizler için derledi.

SİGARA ÖKSÜRÜĞÜ

Sigara tiryakileri genellikle öksürdüklerinin ya farkında değillerdir ya da bunu hiç şikayetten saymazlar. ‘Sigara içen birinin öksürmesinden daha doğal bir şey olabilir mi?' diye düşünürler. Oysa, sigara içenlerdeki bu öksürük bronş tahrişinin bir belirtisidir. Bu hastalar için iyi ihtimal yeni başlayan bir kronik bronşit, kötü ihtimal ise bronş kanseridir. Hele her zamanki öksürüğün karakterindeki bir değişme kanserin ilk belirtisi bile olabilir. Sigara öksürüğü için tiryaki öksürüğü ismi de kullanılır.

ASTIM ÖKSÜRÜĞÜ

Astım krizleri, öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığı ile karakterizedir. Krizler gece ve sabaha karşı daha fazladır. Hastanın alerjenlerle teması, keskin kokular, sigara dumanı gibi irritanlar da öksürük krizine neden olabilir.

İSTANBUL BRONŞİTİ

İstanbul bronşitinin esas belirtisi kuru öksürüktür. Bu, özellikle geceleri artan, küçük çocuklarda öğürtü ve kusmaya, hanımlarda ise idrar kaçırmaya neden olabilen kuru bir öksürüktür. Öksürük, nöbetler şeklinde ortaya çıkar ve genellikle geceleri daha fazladır. Bir çok hasta gece ya da sabaha karşı öksürükle uykusundan uyanır.

Gülme, hatta konuşma öksürük krizlerinin başlamasına neden olabilir. Telefonla konuşurken ortaya çıkan öksürük nöbetleri istanbul bronşitinin tipik bir özelliğidir. Sigara dumanı, çeşitli boya, cila kokuları, hava kirliliği… de öksürüğün başlamasına neden olan faktörlerdir.

Şiddetli öksürük çocuklarda karın ağrılarına, erişkinlerde ise sırt ve göğüs ağrılarına yol açabilir. Küçük çocuklardaki İstanbul bronşitinin ilginç bulgularından biri de geceleri, saç dipleri ve boynun terlemesidir.

Hastaların çoğunda bu şiddetli öksürüğe karşılık hiç balgam yoktur, ama bazılarında, az miktarda zor çıkan, yapışkan nitelikte balgam olabilir. Bu hastalar, bu küçücük balgamı çıkarmakla çok rahatladıklarını söylerler.

BOĞMACA ÖKSÜRÜĞÜ

Boğmacada, ani, kuvvetli, tekrarlayıcı öksürük krizleri (bir günde 10-25 kez) vardır. Ağır olgularda boyun damarlarında genişleme , gözlerde dışarıya doğru fırlama, morarma görülebilir. Öksürük krizi sonunda ötme şeklinde tipik bir ses duyulur.

VEREM ÖKSÜRÜĞÜ

Veremli hastaların çok şiddetli olmayan öksürükleri vardır. Bu çoğu zaman kuru bir öksürüktür, ama zaman zaman az miktarda balgamla ya da kanama ile birlikte de olabilir, Halk arasında veremliler için kesik kesik öksürüyor deyimi kullanılır.

PSİKOJENİK ÖKSÜRÜK

Genel olarak, öksürük, organik bir hastalığın işaretidir, ama bazen sinirliliğe bağlı olarak psikolojik etkenler de kuru bir öksürüğe neden olabilirler. Bu öksürük, kişi sinirlenince veya heyecanlanınca daha belirgin olur. Elbette, organik nedenli bir öksürüğün psikolojik etkenlerle artma gösterebileceği de unutulmamalıdır.

İNEK ÖKSÜRÜĞÜ

Ses telleri felci veya solunum kasları zayıflığında, ineklerde rastlandığı gibi, şiddeti fazla olmayan, güçsüz bir öksürük vardır.

HAVLAR GİBİ ÖKSÜRÜK

Gırtlak hastalıklarında (iltihap, tümör) köpek havlamasına benzer sert bir öksürük görülür.

METALİK ÖKSÜRÜK

Ana nefes borusunu ve büyük bronşları ilgilendiren hastalıklarda yüksek tonda, metalik tınılı bir öksürük saptanır.

KUSTURUCU ÖKSÜRÜK

Bazı şiddetli öksürük nöbetleri, örneğin boğmaca, kusma ile sonlanır. Bu duruma çocuklarda sıklıkla, erişkinlerde nadiren rastlanır. Bu tür kusmaların mide hastalıklarıyla hiçbir ilgisi yoktur.

İDRAR KAÇIRTAN ÖKSÜRÜK

Daha çok, ileri yaşlardaki kronik astımlı hanımlarda görülür. hasta, öksürükten çok idrar kaçırmaktan şikayetçi olduğu halde bunu doktora söylemeye çoğu zaman çekinir. doktorun bunu sorması üzerine hasta bir taraftan utanmış gibi yapar, ama diğer taraftan da çok memnun olur.

GECE ÖKSÜRÜĞÜ

Gece hastayı uykusundan kaldıran öksürüğe sol kalp yetersizliğinde, astımda, geniz akıntısı olanlarda ve reflüde

rastlanır.

YEMEKLERLE İLGİLİ ÖKSÜRÜK

Öksürüğün yemeklerle bir ilişkisi varsa, reflü, mide fıtığı, yemek borusu iltihabı akla gelmelidir.

DOLU ÖKSÜRÜK

Halk arasında balgamı olan hastalardaki öksürük dolu öksürük olarak tanımlanır. Öksürük sırasında salgıların hareketi hissedilebilir. Hasta öksürüğünün sonunda ya balgam çıkarır veya bunu yutar.

GICIK ŞEKLİNDE ÖKSÜRÜK

Daha çok üst solunum yolları hastalıklarında rastlanan, boğaza bir şey yapışmış da onu atmak isteme çabasını gösteren bir öksürük tipidir.

TUVALET ÖKSÜRÜĞÜ

Tuvaletin kapısı vurulduğunda içerdeki kişinin çıkardığı öksürme sesidir. Sadece tuvaletin dolu olduğu anlamına gelir, üzerinde durulması gerekmez.

KONSER ÖKSÜRÜĞÜ

Ciddi bir öksürük tipi olup, bulaşıcıdır. Konser gibi uzun süre sessizlik gereken ortamlarda parça aralarında iki üç dinleyicinin başlattığı ve tüm salona yayılan, müzik tekrar başladığında sonlanan akut bir öksürük tipidir.