Okullarda süt dağıtımı sancılı başladı

Türkiye genelinde ana sınıfından 5’inci sınıfa kadar ilköğretim okullarında başlatılan “Ücretsiz Okul Sütü” projesi, birçok ilden gelen “zehirlenme” haberleri yüzünden öğrenci ve velilere şok yaşattı. Diyarbakır’da başlayan zehirlenmeler Sivas, Edirne, İstanbul, Konya, Samsun, Adana ve Antalya’ya uzandı. Ülke genelinde 1193 öğrenci hastaneye kaldırıldı. Birçok ilde süt dağıtımı durduruldu. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker sabahki açıklamasında, zehirlenme haberleri için “Daha yeni başladık. Bismillah” dedi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “süt dağıtımı ile ilgili teknik ve idari inceleme başlatıldı” denildi.

**Son kullanma tarihi ağustos**

Eker, akşam saatlerinde Hürriyet’e yaptığı açıklamada ise şunları söyledi: “Dağıttığımız sütler 200 mililitre, pipetli ve son kullanma tarihi ağustos ayı olan sütler. Bayatlık söz konusu değil. Bu üzücü olaylar bizim süt kampanyamızı engellemeyecek. İlk ihalemiz 4 Haziran’a kadar devam edecekti. Haftada 5 gün buna tam gaz devam edeceğiz. Amacımız sütün besleyici değerleriyle yavrularımızın en iyi şekilde beslenmesini hükümet desteğiyle sağlamak. Amacımız asla vurdumduymazlığı ve kötü niyeti içermedi. Elimizden gelen hassasiyeti gösterdik ama yine de çok üzgünüz.

**Bilimsel adı laktoz intolerans**

Aldığımız bilgi ‘süte aşırı hassasiyeti olan çocuklarda meydana gelen rahatsızlıklar’ olarak karşımıza çıktı. Kesinlikle bozuk, bayat süt, gıda zehirlenmesi söz konusu değil. İlk defa süt içenlerde de görülebilir. Bu durum tam bilimsel tanımlama ile ‘laktoz intolerans’ yani süt şekerine bünyenin tolerans göstermemesi olarak tanımlanabilir. Her gıdanın sindirimi var, enzimler yoluyla bu olur. Süt içen kimi bünyelerde gaz, hazımsızlık olduğunu zaten hepimiz biliriz. Bu da süte aşırı hassasiyeti olan çocuklarda bir fenalaşma olarak karşımıza çıktı. Çok üzgünüz ama bunun 32 bin noktada 7 milyon 200 bin öğrenciye verilen bir süt projesi olduğunu unutmayalım. Bu kadar geniş bir spektrumda maalesef 400-500 hassasiyet vakasıyla karşılaşmış bulunduk. Belki yeniden içseler sorun ortadan kalkacak.

**Numuneleri tutuyoruz**

Yine de biz her verdiğimiz süt için Türkiye çapında numuneler tutuyoruz. Bu numuneleri dün itibariyle hemen izlemeye aldık. Biz bu sütleri dağıtmadan önce de velilere uyarıcı formlar gönderdik. Böyle yan etkileri olabileceğini velilere hatırlatmıştık. Kimseye de zorla içeceksiniz diyerek zorlamaya gidilmedi. Çocukların büyük çoğunluğu iyi durumda.”

**Süte alerjisi olan çocuklar olabilir**

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Ali Koyuncu, “Daha önce süte alerjisi olduğu tespit edilememiş çocuklarımızın süt içmesinden kaynaklanan bir sıkıntı olabilir, diğer çocuklar da bundan psikolojik olarak etkilenmiş olabilirler” dedi. Koyuncu, Okul Sütü Programı kapsamında, 81 il, ilçe, köy ve beldelerde 7 milyon 185 bin öğrenciye ve 32 bin 574 okula süt dağıtıldığını söyledi. Dağıtılan sütün kutularında çeşitli uyarıların yer aldığına işaret eden Koyuncu, bu kapsamda, süte alerjisi olanların öğretmenine haber vermesi yönünde uyarı bulunduğunu belirtti.

**Bizce sütten değil, psikolojik**

Sütlerin dağıtımından sonra ilk vakaların ortaya çıktığı il olan Diyarbakır’da Vali Mustafa Toprak, “Birkaç çocuğumuzun mide bulantısı şikayetiyle ortaya çıkan bir olay. Psikolojik olarak diğer çocuklar da etkilendi. Biz sütten olduğunu düşünmüyoruz” dedi.

**Zehirlenme değil hassasiyet**

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, “Olay zehirlenme vakası değil. İlk tespitlerimize göre çocukların süte karşı hassasiyetinden kaynaklanan bir durum” dedi. Dinçer, incelemelerin sonuçlarının yarın çıkacağını ifade etti. Dinçer, “İşin en doğrusunu Sağlık Bakanımız anlatabilir” dedi.

**Süte alerji oranı binde 5**

Sağlık Bakanlığı, okullarda süt dağıtımından sonra çocukların rahatsızlanması konusunda, “Dağıtım tüm okul çağı çocukları kapsayacağı için çeşitli şikayetlerin görülmesi ihtimal dahilindedir. Okul çağı çocuklarında inek sütüne alerji binde 5 oranında bildirilmektedir” açıklamasını yaptı. Açıklamada şunlar kaydedildi: “Vakalar hafif seyirli olup yatarak tedavi gerektiren bir durumla karşılaşılmamıştır. Süt şekerine karşı tahammülsüzlük daha çok 7-8. sınıflarda görülmekte olup bulantı, kusma ve ishal belirtileri gösteren bir durumdur.”

**Uzmanlar: Bozuk süt zehirlemiş olabilir**

Çok sayıda çocuğun karın ağrısı ve kusma belirtileriyle hastaneye yatırılması ve serum tedavisine başlanmasını uzmanlar ‘bozuk süte’ bağlıyor. Çocuk beslenme ve gastroenteroloji uzmanı Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, “Ben bu vakaların sütün bozulmasına bağlı zehirlenmeden kaynaklandığını düşünüyorum. Çünkü çocuklar ‘sütün içinden yoğurt çıktı’ diyor” dedi. Çocuk göğüs hastalıkları ve alerji uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı ise “Süt alerjisi, süt proteiniyle daha önce karşılaşmamış çocuklarda çıkar. Laktoz intoleransı ise, süt alerjisinden daha da ender görülür. İçildikten kısa süre sonra belirtilerin görülmesi zehirlenmeyi akla getiriyor” dedi.

**12 ilde 1193 öğrenci zehirlendi**

Sivas’ta 15 okulda 700 öğrenci hastanelere kaldırıldı.

Samsun’da 1’i ağır 8 öğrenci hastaneye kaldırıldı.

Konya’da 25 öğrenci, dağıtılan sütlerden zehirlendi.

Sakarya’da 38 ilköğretim okulu öğrencisi zehirlendi.

Antalya’da 50 öğrenci rahatsızlandı.

Edirne’de 30 öğrenci sütten zehirlendi.

Diyarbakır’da 50 ilköğretim öğrencisi zehirlendi.

Kırıkkale’de dağıtılan sütlerden içen 17 öğrenci rahatsızlandı.

Adana’da 141 öğrenci hastaneye kaldırıldı.

İstanbul Sultangazi’de 60 öğrenci hastaneye kaldırıldı.

Trabzon’da 40 öğrenci hastanelerde tedavi altına alındı.

Denizli’de 17 öğrenci rahatsızlandı.

Osmaniye’de 25 öğrenci hastanelik oldu.

**74 milyon liralık proje**

Ücretsiz süt Türkiye genelinde 7 milyon öğrenciye dağıtıldı.

Sütlerin fiyatları 48 kuruş ile 57 kuruş arasında değişiyor.

Projenin maliyeti 74.8 milyon lira olarak gerçekleşti.