Orta yaşta sık görülen hastalıklar….

FELÇ NEDİR?

Felç, beyni besleyen damarların tıkanması veya kanaması sonucunda beyinde bu damarın beslediği yerde hasar oluşma halidir.İnsanın düşünmesi,düşünmesini uygulayabilmesi,hareketi ;beyni ve sinir sisteminin kontrolündedir.Beyinde hangi bölgede hasar oluşmuşsa vücutta o bölgeyi ilgilendiren alanda da hasar oluşur.Örneğin,birden bire bir taraf tutmaz,konuşma bozulur,şuur gider…vs

FELÇ GELECEĞİNİ HABER VERİR Mİ?

Büyük çoğunlukta felç insana yaptığı uyarılarla geleceğini haber verir.Bunun için koruyucu tedavi çok önemlidir.İnsan hayatını tehlikeye sokan ve ölümle sonuçlanan veya kalıcı hasara yol açarak kişiyi yatağa bağlıyan felç hastalığı oluşmadan önce,geçici iskemik atak denilen, geçici felç hastaların çoğunda oluşur. Geçici felçte, ani başlayan bir süre devam eden ve hiçbir hasar bırakmadan sona eren belirtiler oluşur.Bu belirtiler;ani gelişen ve sonra düzelen görme kaybı,konuşamama,baş dönmesi beraberinde çift görme,düşme belirtileri ve vücudun bir tarafında oluşan kuvvet ve his kaybı…vs’dir. Geçici felç belirtileri genelde önemsenmez ve tansiyon yüksekliği,aşırı yorgunluk,sinir bozukluğu…gibi nedenlere bağlanır.Fakat bu belirtilerin ardından kalıcı felç görülme olasılığı çok fazladır.Mutlaka bir hekime başvurup koruyucu tedavi yaptırıp felçten korunmak gerekir.Orta yaşta kalıcı felç geçirme olasılığı diğer yaşlara oranla çok fazladır.

FELCİ HAZIRLAYAN SEBEPLER NELERDİR?

Bir çok etken felç oluşmasına zemin hazırlar.

1. Bu etkenlerin başında beyni besleyen damar yapısı gerilir.Genetik yapının da etkisinde olan damarlarında oluşan tıkanıklık ,yapısal bozukluk ve sonradan oluşan hasarlar felç oluşmasın da çok önemli rol oynar.
2. Kalp hastalıkları(tansiyon yüksekliği,kalp ritim bozukluğu…vs)
3. Kötü beslenme alışkanlığına bağlı olarak kanda yağ oranının (kolesterol) artması
4. Sigara içme alışkanlığı
5. Aşırı alkol alışkanlığı
6. Vücutta dolaşan kanın akışkanlığının az olması

ORTA YAŞTA GÖRÜLEN BEYİN KANAMASININ EN SIK SEBEBİ NEDİR?

En sık sebep kontrol altına alınamayan yüksek tansiyondur.Tansiyon damar içindeki basıncı arttırarak patlamasına sebep olur.Kan beyin içine akar ve yaptığı bası ile hasar oluşturur.Kanama genelde yüksek tansiyonu olan 50-65 yaş arasında iyi beslenmiş,kırmızı yüzlü,şişman kişilerde görülür.Şikayetini ifade etmeye fırsat kalamadan yere yıkılırlar ve çeşitli derecede bilinç bozukluğu içine girerler.Hastanın sağ yada sol vücut yarısında felç gelişir.

Yüksek tansiyonu olan hastalar mutlaka tedavi olmalı ve ilaçlarını düzenli almalıdırlar.Tansiyon ilaçları sadece tansiyon yükseldiği zaman alınan ilaçlar değildir.

GENELLİKLE ORTA YAŞTA BAŞLAYAN PARKİNSON HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Parkinson hastalığında beyinde dopamin denen maddeyi içeren hücreler yok olur.Hastalığın başlangıcındaki ilk belirti hareketlerde olan yavaşlamadır.Yürüme küçük adımlarla olur,göz kırpma azalır,düğme ilikleme,çatal tutma … vs gibi hareketler ve beceri azalır.Hareketteki bu zorluk günlük aktiviteye yansır.

Ellerdeki titreme diğer bir belirtidir. Başlangıçta bu titreme sadece istirahat halinde olur. Eller hareket halindeyken ve uykuda titreme kayıp olur.
Bu iki bariz belirti dışında kaslarda oluşan sertlik ve hareket zorluğu, monoton konuşma,ağızda salya birikimi,cinsel fonksiyon bozukluğu,el yazısındabozulma ve ağrı diğer belirtilerdir

PARKİNSON HASTALIĞINDA TEDAVİ VARMIDIR VE TEDAVİ BAŞARISI NEDİR?

Parkinson hastalığının sebebi genellikle belli değildir. Fakat beynin kan akımını sağlayan damarların yıpranması, aşırı üzüntü,hormon dengesizliği,başa alınan darbeler ve bazı enfeksiyon hastalıklarında Parkinson hastalığı belirtilerine sebep olduğu bilinmektedir.Bu hastalık ilerleyici ve tedavisi zor bir hastalıktır.Şeker ve tansiyon hastalığı gibi tam şifası yoktur.İlaçlarla kontrol altına alınabilir. Hasta ilacını ömür boyu kullanmak zorundadır.Tedavi süreci ilerledikçe bazı hastalarda ilaçlara karşı direnç gelişebilir.Bu durum hastayı ve doktoru zor duruma sokar.Hastaya göre uygun ilaç seçimi ve yakın takip tedavide başarı şansını arttırır.

GÜNÜMÜZDE EN ÇOK KORKULAN HASTALIĞI OLAN BUNAMA(DEMANS) ORTA YAŞTAMI BAŞLAR?

Demans, kazanılmış ve işlev gören zihnin yitirilmesi demektir. Entellektüel fonksiyonların kaybıdır.Genellikle orta yaş ve orta yaşın ileri evrelerinde görülmeye başlar.

ALZHEİMER İLE BUNAMA AYNI HASTALIK MIDIR?

Alzheimer, demans türlerinden biridir.Görülen demansın yarısından fazlasını Alzheimer tipi demans oluşturur.Bundan sonraki sırayı beyni besleyen damarların daralması ve tıkanması sonucu,beynin yeterince beslenmesine bağlı vasküler demans(damarlara bağlı kanama) alır.

DEMANS NASIL ANLAŞILIR?

• İlk dikkati çeken belirti unutkanlıklar:Hasta yakın geçmişi unutur.Eskiyi en ince ayrıntıya kadar hatırlar.Bu yüzden hasta yakınları hasta için ‘hiçbir şeyi yok,eskileri benden bile daha iyi hatırlıyor’ düşüncesiyle yanılgıya düşerler.Hasta başlangıçta gözlüğü bıraktığı yada parasını koyduğu yeri veya arkadaşlarının adını hatırlamamaya başlar.Unutkanlık zamanla ilerleyerek hastanın yaşantısını zora sokar.
• Uygunsuz cinsel davranış: Cinsel ihtiyaç ,bir ilişkinin yaşamının doğal parçasıdır.Cinsel istek,demanslı hastada da devam edebilir.Hastanın kendini engelleme duygusu zayıfladığı için ilk zamanlarda, cinsel ağırlıklı konuşma,karşı cinse müstehcen imaların yanı sıra hastalığın ilerleyen dönemlerinde toplum içinde soyunma,cinsel organını elleme gibi belirtiler görülebilir.
• Öfke ve sinirlilik: Öfke, yoğun duygusal bir tepki,sinirlenmek ise biraz daha ılımlı bir tepkidir.Eğer hastanın hafif sinirli bir hali yakınları tarafından fark edilmezse;duygular öfkeye doğru tırmanır hasta kendisine ve çevresine zarar verebilir.
• Lakayitlik veya depresyon: Bu tür hastalarda motivasyon eksikliği,oturup boş boş bakma ve dünyadan kopma duygusu vardır. Demanslı hastalarda depresyon da sıkça görülür.Sinirlilik,sıkıntı,uykusuzluk,sık sık ağlama nöbetleri veya aşırı uyku gibi belirtilerde görülür.
• Peşinden ayrılmama veya talepte bulunma: Bu durum sıklıkta terk edilme korkusu nedeni ile ortaya çıkar.Hasta gün boyunca yaşamını yönlendirmesi için yakınlarına yönelir ve daima bir şeyler talep eder.
• Takıntı, şüphe ve paranoya: Takıntıda ne kadar mantık yürütüp,ikna edilmeye çalışılsa da hastada değiştirilemeyen ve düzeltilemeyen yanlış inançlar vardır.Şüpheciliğin özelliği ikna olmamak güvensizliktir.Ayrıca demanslı hastalarda, birinin kendini izlediği ya da öldürmek istediği gibi paranoyalar çok sık görülür.
• Uykusuzluk: Uyku bozukluğu sıkça görülür.Hasta aşırı uyuduğu gibi günlerce uykusuz kalabilir.Uykusuzluk,hafızanın daha da zayıflamasına ve sinirliliğe yol açar.Özellikle Alzheimer tipi demans da yıllar içinde durmaksızın ilerleyen entelektüel yıkım sonucunda hasta tuvalet ihtiyacını,yeme içme gereksinimini kişisel temizlik yapabilme yeteneğini vs. kaybeder.Yakınlarına bağımlı yaşar hale gelir.

• Demans tedavisi zor ve uzman bir hekim tarafından yapılması gereken bir hastalıktır.

Sorularınız ve görüşleriniz için: serdar.dag65@mynet.com