Oruç kelime anlamı olarak Allah’a ibadet etme gereği ile bir süre için yemek, içmek ya da cinsel ilişki gibi dünyevi zevklerden uzak durma anlamına gelir. Ramazan ayında 30 gün boyunca tutulan orucun ardından son oruç günü arefe günüdür ve hemen ardından Ramazan Bayramı kutlanır.
İslam dininin şartlarından biri olan oruç tutmak, her Müslüman için geçerlidir. Ancak çok yaşlı olan, şifası olmayan hastalıkları bulunan kişilerce tutulamayabilir. Bu durumlar söz konusu olduğu zaman dini olarak uygun görülen kişilere oruç fidyesi verilir.
Oruç vakti Ramazan’ın ilk gününden başlar ve bayramdan bir gün öncesi olan arefe günü son oruçlar tutulur. Ramazan bayramında oruç tutulmaz. On bir ayın sultanı olan Ramazan her yıl farklı tarihlerde başlar ve biter. Hesabı ise ay takvimine göre yapılır.
Ayın hilal olduğu gün oruç zamanı başlar. Ramazan ayının baş tacı oruç, yılın farklı dönemlerinde farklı gerekçeler ile de tutulabilir. Kaza ya da kefaret oruçları, adak ve nafile oruçlar da başka oruç türleridir.
Oruç bayramı olarak da adlandırılan Ramazan ayı, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın resmî internet sitesinde de yer aldığı gibi oruç tutmanın farz olduğu dönemdir. Ramazan bayramında oruç tutulması ise mekruh ya da haram olarak kabul edilir.
Oruç tutmakla yükümlü olan ve oruç tutabilecek olan kişiler konusundaki şartlar da İslam kurallarına göre belirlenmiştir. Örnek olarak oruç tutacak olan kişinin öncelikli olarak Müslüman olması gerekliliği bulunur. Aklı yerinde olan ve ergin kabul edilen yaştaki herkes oruç tutabilir.
Ramazan’ın ilk gününden bir gün önceki gece oruç başlar. Tan yerinin ağardığı imsak adı verilen vakit orucun başladığı andır. Bu ayın içinde ya da dışında oruç tutulacaksa da yine imsak vakti oruç başlangıcı kabul edilir.
Dini takvimlere göre belirlenen imsak ve iftar vakitleri, kullanılan miladi takvime göre ayarlanarak Ramazan dönemi belirlenir. Her yıl Ramazan'ın başlangıç ve bitiş tarihlerinde değişiklik olur.
Hangi tarihlere denk gelirse gelsin Ramazan ayında oruç başlangıcı imsak vaktidir. Sabaha karşı imsak saatine göre sahur yapılır ve ertesi gün Ramazan'ın ilk günü olan iftar saatine kadar oruç tutulur.
Oruç tutacak olan kişiler fecr-i sadık olarak da isimlendirilen, tan yerinin ağardığı imsak saatinde oruç tutmaya başlar. Bitişi ise ertesi günün iftar saatinde gerçekleşir ve oruç açılır.
Takvimlerde ifade edilen imsak vakti orucun başlatıldığı süreçtir. İmsak vakti aynı zamanda gecenin de sona erdiği anlamına gelir. Yatsı namazı vakti çıkıp sabah namazı saatinin başladığı an imsak vaktidir.
Halk arasındaki günlük konuşma dilinde de bilindiği şekli ile imsak vakti orucun başlama vakti olarak kabul edilmiştir. Oruç açma vakti ise iftar olarak isimlendirilmiştir.
Ramazan ayı içinde Müslüman kişilerin oruçlu olarak geçirdikleri günün sonunda akşam ezanının okunmasından sonra güneşin batması ile iftar yapılarak oruç açılır. Son gün olan arefe günü de oruç tutulmalıdır.