BİZE ULAŞIN
Ozmoz, sıvı moleküllerin yoğunluklarına göre yarı geçirgen bir zardan tek yönlü olarak geçiş yapmalarını temsil eder. Bu olayda yalnızca çözücü maddelerin geçişine izin verilir. Ayrıca ozmoz olayında geçiş yapan moleküller daha yoğun oldukları ortamdan az bulundukları alana taşınırlar. Bu kapsamda ozmoz olayının önemli örnekleri arasında bitkinin köklerinden su alarak beslenmesi, aşırı tuzlu besinler tüketildiğinde su ihtiyacının artması ve tohumların sıvı ortama konulduğunda şişmesidir. Buna ek olarak ozmoz olayıyla difüzyonun belirli özellikleri bakımından benzerlik taşıdığı bilinir. Ancak bu iki olay geçiş eylemindeki zarın varlığı ve yayılan maddelerin özellikleri açısından birbirinden ayrılır.
Ozmoz, biyolojide önemli yer tutan ve çözücü maddelerle ilişkili olan kavramlardandır. Bu kapsamda çözücü maddelerin yarı geçirgen zardan geçişi açıklanırken ilgili kavramdan yararlanılır. Normal şartlarda çözücü bir maddenin yoğunluğu az olan ortamdan çok olana, seçici geçirgen bir zardan enerji harcayarak geçtiği bilinir. Canlı sistemlerdeyse çözücü madde su olarak öne çıkar. Dolayısıyla biyolojide ozmoz, suyun yoğunluğu çok olan bir ortamdan az olana, seçici geçirgen bir zardan enerji harcamadan geçiş yapmasını temsil eder.
Sunulan temel bilgiler doğrultusunda "Ozmoz olayı nedir?" sorusu; "suyun çözünenleri değil, yalnızca çözücüleri geçiren bir zardan yoğunluğu az olan ortama geçmesidir" şeklinde yanıtlanabilir. Bu olayda bir süzgeç görevi gördüğü anlaşılan zar da küçük moleküllerin geçişine imkan sunar. Büyük moleküllerin yoğunluğu daha az olan tarafa geçmesiyse önlenir. Böylece zarın iki ayrı kısmında bulunan sıvı molekülleriyle yoğunluk dengelenmiş olur.
Ozmoz olayında çözücü maddelerin daha yoğun oldukları alandan az bulundukları ortama geçmeleri söz konusudur. Bu kapsamda belirtilen olayın en önemli örneği bitkiler üzerinden açıklanabilir. İlgili örnekte bitkinin kökleri topraktan suyu emer. Daha sonra suyun bitkiye doğru ilerlemesi mümkün olur. Ozmoz olayına örnek olan diğer durumlarsa aşağıdaki gibidir:
Ozmoz olayına sıvı molekülleri, çözücü ve çözünen madde ile yarı geçirgen bir zar konu olur. Bu kapsamda canlı sistemlerde çözücü maddenin su olduğu göz önünde bulundurularak ozmoz olayında ATP harcanmadığı söylenebilir. Çünkü ozmoz bir çeşit pasif taşıma olarak da belirtilir. Dolayısıyla aynı difüzyonda olduğu gibi moleküllerin yoğun oldukları ortamdan daha az bulundukları bir tarafa kendiliğinden geçiş sağlamaları söz konusudur. Bu da ozmoz olayında ATP harcanmasının gerekli olmadığını gösterir.
Ozmoz ve difüzyon kavramları arasındaki fark birçok kişi tarafından araştırılır. Bununla birlikte iki ayrı olayda da molekül geçişi esnasında ATP harcanmadığı bilinir. Ayrıca hem ozmoz hem de difüzyon olaylarında moleküllerin daha yoğun oldukları yerden az bulundukları alana yayılmaları söz konusudur. Ozmoz ve difüzyon arasındaki temel farklarsa aşağıdaki gibi belirtilmelidir:
Haber Gönder
