ÖSYM'de neler değişecek?
YÖK'ün, KPSS ile ilgili iddialar gündeme gelmeden önce hazırlayarak Milli Eğitim Bakanlığı'na sunduğu kanun taslağında, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ile ilgili ayrıntılı düzenlemeler öngörülüyor. İşte o maddeler...
Taslakta, sınavlarda sorulacak soruların hazırlanması, soru bankasının oluşturulması ve sınav güvenliğinin sağlanması, sınavlarda görev alacak kişilerin uyması gereken kuralların yönetmelikle düzenlenmesi ve görevli kişilerin ÖSYM'nin belirlediği kurallara titizlikle uyması hükmü yer alıyor.
Kurallara uygun davranmadığı tespit edilenler hakkında Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümlerince cezalandırılmaları için soruşturma yürütülmesi kuralı getiriliyor.
Soru hazırlanmasından sınavın son aşamasına kadar görev alanlar, belirlenecek kurallara titizlikle uymakla yükümlü tutulurken, kuralara uymayanların TCK'ya göre cezalandırılması isteniyor.
Taslak, isteyenin istediği zaman bilgisayar ortamında sınava girebilmesine olanak sağlayacak TOEFL benzeri sınav gibi uygulamaların da önünü açıyor.
Geçen Haziran ayında MEB'e sunulan taslakta, ÖSYM ile ilgili ayrıntılı düzenlemelere gidiliyor.
Taslakta ÖSYM, "yükseköğretim kurumlarında ön lisans, lisans veya lisansüstü öğrenim görecek adayların tespiti veya yerleştirilmesi ile yükseköğretim kurumlarında atama veya yükselmelerde esas alınan YÖK kararı gereği veya ilgili mevzuatta öngörülen her türlü bilim, yetenek veya yabancı dil sınavlarını ve gerektiğinde yerleştirme işlemlerini, kamu kurum ve kuruluşlarında görev almaya veya görevde yükselmeye yönelik olarak mevzuatta öngörülen sınavları ve gerektiğinde yerleştirme işlemlerini, özel hukuk tüzel kişilerinin talep ettikleri her türlü ölçme ve değerlendirme işlemlerini ücret karşılığında yapan, YÖK ile ilişkili özel bütçeli bir kuruluş" olarak tanımlanıyor.
- ÖSYM'nin sınav hizmetleri, merkeze doğrudan bağlı olarak oluşturulan sınav koordinatörlükleri ve gerekli hallerde illerde oluşturulan il temsilcilikleri vasıtasıyla yerine getirilir. Sınav koordinatörlükleri ve il temsilciliklerinin çalışma usul ve esasları bu birimlerde görev yapacak personelin görevlendirilmesi, birimlerin teknik altyapılarının oluşturulması, cari ve diğer giderlerin ödenmesine ilişkin esaslar yönetmelikle belirlenir.
- Yükseköğretim kurumları ve MEB başta olmak üzere tüm kamu kurumlarının sınav yapmaya uygun mekanları ÖSYM tarafından yapılan sınavlarda kullanılabilir. Kamu kurumlarında çalışan personel de bu sınav hizmetlerinin yerine getirilmesinde görevlendirilebilir. Sınavlarda görevlendirilenlerin herhangi bir nedenle bu görevden çekilebilmeleri, mazeretlerinin ilgisine göre üniversite rektörleri, mülki idare amirleri veya ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından kabul edilmesi halinde mümkündür.
- ÖSYM tarafından gerçekleştirilen seviye tespiti veya yarışma sınavları, o alanla ilgili öğretim elemanı veya uzmanlar tarafından hazırlanan soruların, tüm adaylara farklı mekanlarda eş zamanlı olarak sorulduğu kağıt ortamında yapılan sınavlar veya ilgili soruların alan dağılımı ve zorluk düzeyine göre güvenli biçimde saklandığı zengin bir soru bankasından, başvuran her bir adaya farklı zamanlarda farklı soruların sorulabildiği bilgisayar tabanlı sınavlar biçiminde yapılabilir. Sınavlarda sorulacak soruların hazırlanması, soru bankasının oluşturulması ve şifrelenmesi, sınav sorularının elektronik veya kağıt ortamında güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılacak işlemlerin usul ve esasları ile sınavlarda görev alacakların uyması gereken kurallar yönetmelikle düzenlenir.
- Sınavlar, bilimsel özerklik ve gizlilik ilkeleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Soru hazırlanmasından sınav salon güvenliğinin sağlanmasına kadar sınav süreçlerinin herhangi bir aşamasında görev alanlar ilgili yönetmelikler çerçevesinde ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından belirlenen kurallara titizlikle uymakla yükümlüdür. Kurallara uygun davranmadığı tespit edilenler hakkında kadrosunda bulundukları kurumlar tarafından disiplin soruşturması açılmasının yanı sıra, fiilin mahiyetine göre Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 257 veya 258. maddesi hükümlerine göre cezalandırılmalarını temin için adli soruşturma yapılır.
(TCK'nın “Görevi kötüye kullanma” başlıklı 257. maddesi ile “Göreve ilişkin sırrın açıklanması” başlıklı 258. maddesi, bu kapsama giren fiilleri nedeniyle kamu görevlilerine çeşitli sürelerle hapis cezası öngörüyor.)
- ÖSYM Başkanlığının yönetimi ve yönetim kurulu kararlarının uygulanmasından sorumlu olan ÖSYM Başkanı, YÖK Başkanı tarafından profesör unvanına sahip üniversite öğretim üyeleri arasından 3 yıllığına atanır. ÖSYM Başkanı da Yönetim Kurulu üyelerinden birini ÖSYM Başkan Yardımcısı olarak görevlendirir. Merkezin karar organı olan Yönetim Kurulu, ÖSYM Başkanı dahil 7 kişiden oluşur.
- Yönetim Kurulu'nun başkan dışındaki üyeleri, Devlet Personel Başkanlığından daire başkanı veya üstü görevde çalışan 1, YÖK'te daire başkanı veya üstü görevde çalışan 1, MEB'den ölçme ve sınav konularında uzman daire başkanı veya üstü görevlerde çalışan 1; ÖSYM Başkanı'nın önerdiği, üniversitelerde merkezin görev alanına giren konularda görev yapan 6 aday arasından YÖK Genel Kurulu tarafından seçilen 3 öğretim üyesinden oluşur. Üyelerin görev süresi 3 yıldır. Başkan ve Başkan Yardımcısı dışındaki üyelerin asli görevleri devam eder. Yönetim Kurulu ÖSYM Başkanı'nın çağrısı ve oluşturduğu gündemle en az 5 üye ile toplanır ve oy çokluğu ile karar alır. Oyların eşit olması halinde Başkan'ın oyu yönünde karar alınır.
- Sınavlarda sorulacak soruların hazırlanmasına veya sınavların yapımına yönelik olarak gerekli komisyonları oluşturmak ve bu komisyonlarda veya sınavların icrasında görevlendirilen kişilere yapılacak ödemelerin miktarını tespit etmek.
- Sınavların yürütülmesinde gerek duyulan açıklama, belge ve dokümanları onaylamak.
- YÖK'ün öngördüğü sınavları aksatmayacak biçimde diğer kurumlardan gelen talepleri de karşılamak üzere merkezin yıllık iş planlarını oluşturmak.
- Sınav, ölçme-değerlendirme ve yerleştirme faaliyetlerine yönelik olarak adaylardan veya kurumlardan alınacak hizmet bedellerini ve bedel alınmayacak hizmetleri; kişi, kurum ve kuruluş itibarıyla tespit etmek.
- Kurallara uyulmadığı tespit edilen durumlarda veya zorunlu hallerde sınavların kısmen veya tamamen iptaline, ertelenmesine veya aday işlemlerinin geçersiz sayılmasına ve sorumlular hakkında gerekli adli ve idari işlemlerin yapılmasına karar vermek.
- ÖSYM temsilciliklerinin kurulmasına ve gerektiğinde kapatılmasına karar vermek.
- Başkan tarafından gündeme alınan, merkezin görev alanına giren diğer konuları görüşüp karara bağlamak.
Taslakta, sınav hizmetlerinin zamanında, aksatmadan ve etkin biçimde yerine getirilebilmesi için gerekli her türlü mal ve hizmetin satın alınabileceği vurgulanıyor.
Taslakta, ÖSYM'de görev alacakların özlük haklarına ilişkin düzenlemeler de yer alıyor. Bu çerçevede, ÖSYM tarafından yapılan sınavlarda görev alanlara, belirli gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımından elde edilecek tutarın iki katını geçmeyecek biçimde, görevin önem ve güçlüğüne göre Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek tutarda ücret ödenmesi öngörülüyor.
Bu görevlilerin görevleri süresince kamu kurum ve kuruluşlarının konaklama ve sosyal tesislerinden ilgili kamu kurum ve kuruluşunun personeline yararlandırılan şartlarla yararlanmaları hükmünün yer aldığı taslakta ayrıca, “Soru yazımı, denetimi ve sınavların değerlendirilmesi ve özürlü adaylara ilişkin sağlık raporlarının incelenmesinde kısmi ve tam zamanlı olarak ÖSYM'de görevlendirilenler kendi kurumlarındaki aylık ve diğer sosyal haklarını almaya devam ederler” deniliyor.
ÖSYM Başkan ve yardımcısına yapılacak ödemelerin YÖK Yürütme Kurulu üyelerine ödenen ücreti geçmeyecek biçimde Bakanlar Kurulunca tespit edilmesi hükmünün yer aldığı taslakta, bu kişilerin tam zamanlı görev yapacakları ve bu görevleri süresince başka hiçbir kurum veya kuruluşta ücretli veya ücretsiz iş göremeyecekleri şartı getiriliyor. Ancak kamu görevlisi iken bu göreve getirilenlerin her türlü haklarının saklı kalacağı ve kurumlarından ücretsiz izinli sayılacakları hükmüne de yer veriliyor.
