"Otobüslerde elektronik sistemler arttıkça yangın riski artıyor"

UĞUR SUBAŞI - Dünya Yanma Enstitüsü Türkiye Seksiyonu Başkanı Prof. Dr. Hakan Serhad Soyhan, "Otobüslerde elektronik sistemler ve konfor oranı arttıkça da yangın riski artıyor ancak tüm ısı artıran faktörlere karşı yeni nesil algılama ve ikaz sistemlerini kullanarak yangın riski azaltılabiliyor." dedi.

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Yangın Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü de olan Soyhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, SAÜ bünyesinde kurulan merkezin Türkiye'de tek olduğunu, yangın oluşumlarının engellenmesi, yangını algılama, ikaz ve söndürme konuları üzerine çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Tüm yangın çeşitleri üzerine çalıştıklarını aktaran Soyhan, merkezde 100'ün üzerinde deneyimli uzmandan oluşan yüksek lisans doktora ekibi olduğunu dile getirdi.

Soyhan, sanayi-üniversite iş birliği içerisinde çalıştıklarını dile getirerek, "Son zamanlarda görülen otobüs yangınlarının karakteristik bir yapısı var. Yaz aylarında ve bayram dönemlerinde otobüs yangınlarında bir artış görüyoruz. Bu yoğun dönemlerde ek seferler konuluyor. Bu yoğun dönemlerde otobüslerin bakımlarının yeterli bir şekilde yapılıp yapılmadığı konusunda bir inceleme gerekiyor." diye konuştu.

Özellikle yeni üretilen otobüslerde yangın algılama, ikaz ve söndürme sistemlerinin şartnamelere dayalı konulduğunu ancak satıldıktan sonra otobüslerin belirli periyotlarda kontrol edilmesi gerektiğini vurgulayan Soyhan, şöyle devam etti:

"Kontrollerin yeterince yapılamadığı durumlarda uygun sistemler otobüste bulunmasına rağmen otobüs yangınlarında artış görülebiliyor. Bu yangınlarda yaşanan can kayıpları, karşılanamayacak zararlar olarak karşımıza çıkıyor. Bakımları düzenli yapılan yeni otobüslerde yangının oluşmaması lazım. Tabii bu, otobüsün üretildiği standartlara uyulduğu sürece geçerli oluyor.

Uygun olmayan yakıt kullanımı ve elektrik donanımı değişikliği, otobüslerde bulunan yoğun kablo ağlarına müdahale edilmesi yangın çıkması riskini artırıyor. Otobüslerde elektronik sistemler ve konfor oranı arttıkça da yangın riski artıyor ancak tüm ısı artıran faktörlere karşı yeni nesil algılama ve ikaz sistemlerini kullanarak yangın riski azaltılabiliyor. Merkezimizde de bu sitemlerin örnekleri mevcut. Bu sistemler uygulanarak yangının hiç oluşmamasını sağlayabiliriz."

- "Şoför ve muavinlere de yangın söndürme eğitimi verilmeli"

Soyhan, otobüs yangınlarının önlenmesi konusunda Ar-Ge boyutunda yüksek lisans öğrencilerinin, uzmanların ve akademisyenlerin çalışmalar yaptığını bildirdi.

Yangın algılama ve ikaz sistemleri üzerinde yerli ve milli yazılıma ve donanıma dayalı çözümler üreten araştırmalar yürüttüklerini anlatan Soyhan, "Bu sektörde ne yazık ki büyük oranda dışa bağlı bir yapımız var. Bu donanımları yüksek maliyetlerle temin ettiğimiz için bunların otobüslere montajı maliyeti arttırıyor. Merkezimizde geliştirdiğimiz yangınları oluşturan riskleri tespit eden AB normlarında test ünitemiz var. Bu test ünitesini yangın riski olan her alanda senaryolar oluşturup test yapmak için kullanabiliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Soyhan, yangın söndürme konusunda insanların daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğinin altını çizerek, şunları kaydetti:

"Yangın ilk fark edildiği esnada 30 saniye içinde yangın tüpüyle söndürülebilir fakat geç kalındığında işin boyutu değişebiliyor. Yangını erken algılama ve müdahale de en önemli faktörlerden birisi. Yangın konusunda otobüs şoförlerinin ve muavinlerin mutlaka eğitim alması lazım. Bunun da aynı gemilerdeki gibi sıkı bir şekilde takip edilmesi ve uygun bir kurum tarafından belgelendirilmesi lazım. Merkezimizin hem akademik kadro hem de gerekli donanımlara sahip olması hasebiyle böyle bir görevi üstlenebiliriz."

- "Yangını önleme aşaması risk faktörlerinin azaltılmasıyla başlar"

SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Yangın Uygulama ve Araştırma Merkezi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Murat Tuna da otobüs yangınlarının temel nedenlerinden birinin de elektrik kaynaklı olduğunu söyledi.

Kablolama sistemlerinde izolasyonların kullanıldığını dile getiren Tuna, "Bu izolasyonlar, uzun zamanlı kullanıma bağlı sıcaklık artışlarıyla izole görevini yapamıyor. Bu nedenle çok daha rahat tutuşabilir materyal haline geliyor. İlave edilen sistemlerin getirdiği ekstra yükler risk faktörünü arttırıyor. Yangını önleme aşaması risk faktörlerinin azaltılmasıyla başlar. Yakıt, yağ kullanımı ve motordan kaynaklı yangınlar da oluşabiliyor. Bu riskler de düzenli bakımla azalabilir." ifadelerini kullandı.