(özel Haber) Uzman Doktordan "şaşılık" Uyarısı

Göz hastalıkları uzmanı Op. Dr. Lokman Balyen, akraba evliliği ile doğan çocuklarda şaşı olma ihtimalinin, diğer çocuklara nazaran daha yüksek olduğunu söyledi.

Göz hastalıkları uzmanı Op. Dr. Lokman Balyen, şaşılık ile ilgili İHA muhabirine açıklamalarda bulundu. Şaşılığın herhangi bir bakış yönünde iki gözün görme eksenlerinin paralel olmaması durumu olduğunu belirten Op. Dr. Balyen, şaşılığın doğuştan olabileceği gibi, ileri yaşlarda da ortaya çıkabileceğini kaydetti. ŞaşılığA toplumda yüzde 2 ile 4 aralığında rastlandığını dile getiren Balyen, şaşıların yaklaşık olarak yarısında göz tembelliğinin mevcut olduğunu ifade etti. Türkiye'de akraba evliliği fazla olduğu için bu oranın daha yüksek olduğunu tahmin ettiklerini aktaran Balyen, “Şaşılık; genetik, akraba evliliği, gebelikte geçirilen ağır ve ateşli hastalıklar, annenin gebelik sırasında bazı ilaçları kullanması, annenin gebelik esnasında sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler kullanması, erken doğum, doğum esnasında travma, küçük yaşta geçirilen ağır ve ateşli hastalıklar, küçük yaşta geçirilen havaleler, çocuklarda görme bozukluğu, şiddetli kafa travmaları gibi nedenlerden ortaya çıkabiliyor” dedi.

Şaşılık çeşitleri hakkında da bilgi veren Balyen, bunları "içe şaşılık", "dışa şaşılık", "yukarıya şaşılık", "aşağıya şaşılık" olarak açıklayarak, şaşılığın hem tek gözde hem de iki gözde olabileceğini söyledi. Şaşılığın, gözde paralelliğin kaybolması, göz sulanması, göz ağrısı, çift görme, bulanık görme, baş ağrısı, gözlerini kısarak bakması, üç boyutlu görüntünün kaybolması ve baş veya yüzün bir yana dönük olması gibi belirtilerin olduğunu anlatan Balyen, “Akraba evliliğinden doğan çocuklarda genetik hastalıklı olma ihtimali, diğer çocuklara göre daha yüksektir. Genler, anne ve babadan çocuklara özelliklerin transfer edilmesini sağlayan yapılardır. Bundan dolayı akraba olan anne ve babanın çocuklarına transfer ettiği genler arasında benzerlik olasılığı yükseliyor. Anne ve babada aynı tip bozuk genin veya genlerin olması, akraba evliliğinde görülme riski artan hastalıkların oranını artırıyor. Özellikle ailesinde şaşılık ve göz tembelliği hikayesi olan, anne ve babası akraba olanların çocuklarında şaşılık ve göz tembelliği daha çok görülüyor. Bu yüzden ailesinde şaşılık ve göz tembelliği olan çocukların erken yaşta göz muayenesi olmaları önem taşıyor” diye konuştu.

"GÖZ TEMBELLİĞİ ŞAŞILIK NEDENİ"

Şaşılığın, en sık rastlanan göz tembelliği sebebi olduğunu vurgulayan Balyen, “Akut gelişen şaşılıkta, beyin savunma mekanizması olarak çift görme ve konfüzyonu ortadan kaldırmak için kayan gözün görüntüsünü ihmal eder, anormal baş pozisyonu ve anormal retinal korespondans gerçekleştirir. Sadece daha iyi gören göz kullanılır. Bu savunma mekanizması uzun sürecek olursa ve tedavi yapılmazsa, ambliyopi ortaya çıkar. Tekrar her iki gözün bir arada kullanılabilmesi mümkün olmadığı gibi baskılanmış olan gözde tedavi edilmezse binoküler görme ve stereopsis denen üç boyutlu görmenin olmaması ve mesafe tayininin yapılamamasına yol açacaktır. Erişkinlerde supresyon, ambliyopi, baş pozisyonu ve retinal korespondansta değişiklikler ortaya çıkmamaktadır. Bu nedenle erişkinlerde sonradan ortaya çıkan şaşılıklarda çift görme görülür” ifadelerini kullandı.

“ŞAŞILIK, GÖZ İÇİ TÜMÖRÜNÜN HABERCİSİ OLABİLİR”

Her iki gözün bir arada çalışmasının sağlanabilmesi ve ambliyopi gelişmemesi için, geç kalınmadan şaşılığın en erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi gerektiğini bildiren Balyen, “Şaşılığın önemi, sadece binoküler görmenin bozulması ve ambliyopiye neden olması değildir. Şaşılık, önemli göz veya sistemik hastalıklar sonucunda da ortaya çıkmış olabilir. Hayatı tehdit eden bazı tümörlerin ilk belirtisi şaşılık olabilir. Santral sinir sistemi hastalıkları veya görmeyi bozan kornea opasiteleri, katarakt ve toksoplazmozis gibi göz hastalıklarının ilk bulgularından birisi şaşılık olabilir. Bu nedenle de şaşılığın erken tanınması ve etyolojisinin belirlenmesi önem kazanmaktadır” dedi.

Yeni doğan dönemde şaşılığın, henüz miyelinizasyon ve retina gelişiminin tamamlanmadığı için gözlerde çoğunlukla dışa kayma fark edilebildiğini belirten Balyen, “Görme merkezleri ve optik sinir miyelinizasyonun tamamlanması makula ve foveanın matürasyonunu tamamlaması ve akomodasyonun başlaması ile birlikte yaklaşık olarak beşinci altıncı ayda göz hareketleri normalleşmeli ve gözler tüm bakış yönlerinde paralelliğini sağlamış olmalıdır. Yeni doğan, 12 aya kadar olan dönemde ortaya çıkan şaşılıklar infantil şaşılık denir. Doğuştan olan kaymalar genellikle geniş açılı içe kaymalar şeklinde gözükür. Genellikle kırma kusurunun eşlik etmediği, yani gözlük gerektirmeyen şaşılığın, erken dönemde teşhis edilmesi ve ameliyat edilmesi önem taşıyor” diye konuştu.

"YALANCI ŞAŞILIĞA DİKKAT"

Bebeklik ve çocukluk döneminde görülen kaymaların bir kısmının "yalancı kayma" olarak tanımlandığını ifade eden Balyen, “Yalancı kayma, çocuğun yüz yapısı, göz ve göz kapaklarının yapısı ve burun kökünün genişliği ile ortaya çıkan yanıltıcı bir görünümdür. Bunlara özel bir tedavi uygulanmaz. İleri yaşlarda göz kası veya kaslarının felcine bağlı şaşılık oluşur. Altta yatan nedenler; travma, hipertansiyon, diyabet, damar tıkanıklığı, beyin tümörü, anevrizma, menenjit, beyin ameliyatı gibi durumlarda ileri yaşlarda paralitik şaşılık ortaya çıkabilir. Paralitik şaşılık tedavisinde etkene yönelik girişim planlanır” dedi.

"ŞAŞILIK KÖRLÜK NEDENİ"

Şaşılığın tedavi yöntemleri hakkında da açıklamalarda bulunan Balyen, şunları söyledi:

“Her iki gözün bir arada çalışmasının sağlanabilmesi ve ambliyopi gelişmemesi için, geç kalınmadan şaşılığın en erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi gereklidir. Şaşılık tedavisinde gözlük, kapama, ilaç tedavisi, cerrahi girişim veya bazen de bu yöntemlerin birkaçının kombinasyonu şeklinde yapılabilir. Tek gözde olan kaymalar, göz tembelliği açısından daha çok risk taşır. Kapama tedavisinin amacı iyi gören gözü kapatarak, çocuğu zayıf gözünü kullanmaya zorlamaktır. Böylece beyin zayıf gözden gelen uyarılara alışacak ve zamanla o gözün de görme yeteneği gelişmiş olacaktır. Kapama tedavisinin göz tembelliğini önlemede başarılı olabilmesi için bu tedavinin çocukluk döneminde, yani 6-8 yaşlarından önce uygulanması gerekmektedir. Şaşılığın birçok çeşidi vardır. Kırma kusurunun eşlik ettiği ve hipermetropinin eşlik ettiği akomodatif tip kaymalarda, gözlük tedavisi ile şaşılık düzelir. Bir diğer grup ise kırma kusurunun kısmen eşlik ettiği kaymalarda, tedavi gözlükle, gerekirse ilave olarak cerrahi müdahale yapılır. Başka bir grupta sadece kayma vardır, kırma kusuru yoktur. Bu tip kaymalarda tedavi genellikle cerrahidir. Hem çocuklardaki hem de erişkinlerdeki bazı göz kaymalarının tedavisinde cerrahi yöntemler de gerekebilmektedir. Ameliyatta başarı şansı, hemen hemen yüzde 100’dür. Uygulanacak cerrahi yöntem kaymanın tipine ve derecesine göre farklılık gösterir. Cerrahi tedavi de bazı kasların kısaltılması ve bazılarının bağlantı yerlerinin değiştirilmesi esasına dayanır. Yani bazı kaslar güçlendirilir ve bazı kaslar da zayıflandırılır. Şaşılık ameliyatları genellikle genel anestezi altında yapılır.”