(Özel) Orta Asya’nın 5 bin yıllık halı kültürü Kayseri’de yaşatılacak

Kayseri’de daha önce 5 bin tezgahta dokunan ancak şu anda sadece 100 evden 2’sinde Orta Asya’daki gibi kök boyalarla boyanan ipliklerle dokunan dünyaca ünlü Yahyalı halısı, ’Bir Usta Bin Usta’ projesi ile eski ününe yeniden kavuşacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anadolu Sigorta ortaklığında yürütülen ’Bir Usta Bin Usta’ projesi çerçevesinde Kayseri’nin Yahyalı ilçesine bağlı Kirazlı Mahallesi’nde açılan halı kursuna 25 kadın katıldı. Açılan kurslarla kültürel değerlerin devamının sağlanacağının altını çizen İl Kültür ve Turizm Müdürü İsmet Taymuş, "Kültür ve Turizm Bakanlığımız UNESCO mevzuatı kapsamında somut olmayan kültürlerin araştırılması, yaşatılması ve envantere kaydedilmesi çalışmaları doğrultusunda ilimizde komisyon kurduk. Kaybolan kültürel değerlerimizi yaşatmak, gelecek kuşaklara aktarmak için ciddi çalışmalar yapıyoruz. Bu çalışmaları yaparken çoğu değerlerimizin unutulmaya yüz tutmuş olduğunu gördük" dedi.
"Yahyalı halı ve kilimleri Türk kültürünün çok önemli değerlerinden birisi" diyen Taymuş, "Kökeni yüzyıllara dayanıyor, Orta Asya’dan göçüp gelen Türk boyları Anadolu’da da bu kültürü yaşatmışlardır. Yahyalı halısının bir başka özelliği de yöreye has otlardan, çamurlardan elde edilen kök boya ile boyanıyor. Bu halılar kullanıldıkça ve zaman geçtikçe daha fazla değerleniyor. O nedenle biz bu kültürel varlığımızı yaşatmak için Kültür ve Turizm Bakanlığımız Eğitim ve Araştırma Genel Müdürlüğümüzün koordinatörlüğünde Anadolu Sigorta’nın sponsorluğunda, Yahyalı Belediyesinin desteği ile Yahyalı’ya bağlı Kirazlı köyümüzde kurs açtık. Halı kursumuza 25 kişi katılıyor. Bu kursların sonucunda göreceğiz ki bu kültürümüz kaybolmayacak. Alınan eğitimlerle kültürel değerlerimizin devamı sağlanacak" ifadesinde bulundu.
"Yahyalı halımız dünyaca meşhurdur" diyen Yahyalı Belediye Başkanı Esat Öztürk ise, "Organik ağaçlardan elde edilen kök boyalarla boyanan ipliklerle, mahir ellerle dokunan bir halıdır. Bu halıların kıymetini Avrupalılar biliyor. Biz de Yahyalı olarak biliyoruz. Zira ilçemizde örnek vermek gerekirse 100 evden yaklaşık 95 evde el halısı üretilirdi. Şu anda üzülerek ifade ediyorum artık Yahyalı’da 100 evden ancak 2 evde halı üretimi var veya yok. Kıymetli eserimizi, el sanatımızı kaybetmek istemiyoruz" dedi.
Öztürk, "Belediye olarak zaman zaman projelerle bu tür el sanatlarımızı yaşatmaya çalışıyoruz. Bu kursumuzu ilçemize bağlı Kirazlı Mahallemizde açmamızın asıl sebebi, buradaki hanım ablalarımız halı konusunda çok mahir kişilerdir. Hanım kardeşlerimize yürekten teşekkür ediyorum. Çağrımıza kulak verdiler, mahir elleriyle tezgah başına geçtiler. Ev ekonomisine katma değer katacaklar. Birçok ailemiz yıllarca bu halıları satarak oğlunu kızını evlendirdi, evini geçindirdi, eşinin işlerine ekonomik destek sağladı. Bu güzel ve ekonomik getirisi olan kültürümüzü kaybetmek istemiyoruz. İnşallah belediye olarak bu tür projelere her zaman destek vereceğiz. Yahyalı halısı dünyaca ünlü ve bu ünümüzü kaybetmek istemiyoruz" diye konuştu.
Kurs hocası Aziz Özülkü, “Bitmek üzere olan bir el sanatını hayatta tutmak için bir çaba içerisindeyiz" diyerek şunları söyledi:
"Halı deyince Yahyalı’da bin yıllık bir kültürü ifade etmiş oluruz. Ana yurdumuz Orta Asya’da dokunan ve bu geleneğin göçlerle birlikte Yahyalı ilçesine ismini veren mübarek alperen Yahya Ali ile birlikte gelen ninelerimizin kızlarına kalan ve bu güne kadar gelen bir kültür yeniden canlanıyor. Bundan 20 yıl öncesine kadar yılda 5 bin tezgahta 20 bin metrekare halı çıkardı. Bunların pazarlamasına iki gün pazar kurulur, yerli ve yabancı alıcılar gelir ve çiçek bahçesinden sanki çiçek topluyor gibi halıları satın alırlardı. İnşallah bundan sonra bu gelenek devam eder. Kültürel bir değer yeniden canlanmış olur. Dünyada bulunan ilk halı Pazırık halısı Orta Asya’da Altay Dağları’nda dokunmuş ve bir mezarda bulunan urganın içinden çıkmış. İncelendiğinde çift düğüm, çift büküm ile örülmüş ve kök boyalarla boyanmış. Anadolu’ya yapılan göçler sonrasında burada yapılan halılar, Orta Asya’daki aynı teknikle yanı çift düğüm, çift büküm ile örülmüş ve kök boyalarla boyanmış. İki bin yıllık bir kültür devam etmiş oluyor. İnşallah bundan sonra bu kültür yeniden canlanacak."
Kurs Eylül ayına kadar devam edecek.