Palmira IŞİD'le savaşta dönüm noktası mı?

Antik Palmira kentinin de bulunduğu Humus'a bağlı Tedmür ilçesi de Suriye ordusunun kontrolüne geçti. Rusya'nın hava ve özel kuvvetler vasıtasıyla sınırlı kara desteği de verdiği Tedmür operasyonuna Hizbullah ve Iraklı milislerin de katıldığı bildiriliyor.

IŞİD'in ardından Palmira'dan geriye kalanlar

Yaklaşık bir yıl Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün elinde kalan ve bazı bölümleri ağır hasar gören UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ndeki Palmira'nın geçmişi, binlerce yıl öncesine uzanıyor.

IŞİD'in eline geçmesi de, örgütten kurtarılması da bir antik kentin akıbeti dışında anlamlar taşıyor. Palmira'yı da kapsayan Tedmür de tarihi bir öneme sahip, IŞİD'den kurtarılması da önemli kuşkusuz.

Ama tarihsel önemi kadar stratejik açıdan da kritik bir yer olan Tedmür'ün, Palmira'yla birlikte kurtarılması Suriye içindeki savaş ve IŞİD'ın geleceği açısından da dönüm noktası sayılabilir.

Tedmür kuzeyde Rakka kırsalına, doğuda Deir Ez Zor'a açılıyor. Batısı ise Humus kentine ve Şam'ın ülkenin geri kalanıyla bağlantısını sağlayan Şam-Humus otoyoluna uzanıyor.

IŞİD'in Suriye'nin içindeki bölgelere uzanıp rahatça hareket etmesini sağlayan lojistik hatlar açısından Tedmür-Deir Ez Zor-Irak güzergahı en önemli hatlardan biri.

Irak'tan başlayıp Suriye içlerine kadar uzanan ana ve ara yollar IŞİD'in Irak üzerinden sürekli lojistik sağlayarak Suriye içindeki varlığını da besleyen faktörlerden biri oldu.

Ayrıca ilçenin kırsalında doğalgaz yatakları ve IŞİD'in ele geçirdikten sonra gelir sağladığı petrol zengini bölgeler de bulunuyor.

IŞİD'in Tedmür ilçesini ele geçirmesi Şam-Halep karayolunu baskı altında tutmasını, Rakka'daki varlığını güçlendirmesini, Deir Ez Zor üzerindeki tehdidini uzun süreli bir kuşatmaya çevirebilecek bir avantaj kazandırmıştı.

Bir başka ifadeyle, Tedmür, IŞİD'in hızlı ilerleyişini ve Suriye ortalarına uzanmasını sağlayan önemli bir sıçrama tahtası oldu.

Suriye ordusu ve müttefikleri açısından ise, Tedmür'ün kaybedilmesi mevzi ve toprak kaybını hızlandırdı, bölünme senaryolarının daha yoğun şekilde tartışılmasına yol açtı.

Son bir yılda askeri ve siyasi değişimler

IŞİD'in Tedmür'ü elinde tuttuğu ve bu kazanımının bütün avantajlarını kullandığı geçtiğimiz 1 yıl içinde Suriye'de siyasi ve askeri açıdan birçok şey değişti.

IŞİD'in Suriye'den taşarak bütün dünyaya tehdit olduğu gerçeği belirginleşti.Rusya Suriye'de hava saldırılarına başladı.Suriye içinde Halep kırsalı, Rakka kırsalı, Humus kırsalı, Haseke gibi IŞİD'in etkili olduğu veya Suriye ile Irak arasındaki lojistik güzergahlarını da hedef alan büyük askeri operasyonlar başladı.Örgütü Irak'tan temizlemek ve IŞİD'in Irak'taki başkenti sayılan Musul'un kurtarılması için hazırlıklar yürütülüyorSuriye'deki savaşa taraf olan ülkeler IŞİD ile etkili mücadele için siyasi düzeyde uzlaştı.

IŞİD'in hızlı yükselişinin ardından duraklama dönemine girdiği ve artık yavaş yavaş toprak kaybetmeye başladığı biliniyor. Tedmür'ü kaybetmesi ile birlikte örgütün en ağır darbelerden birini yediği görüşü yaygın.

Sıradaki hedef neresi?

Suriye içinde Rakka'yı, Irak'ta Musul'u merkez edinen IŞİD için iki ülke arasındaki lojistik hatlar hayati önemde. Bu hatlardan birinin geçtiği Haseke kırsalı bir süre önce YPG ve müttefiklerinin eline geçti.

Musul'dan Rakka'ya uzanan bir diğer hat ise Haseke-Deir Ez Zor arasındaki bölgeden geçerek Suriye içine açılıyor.

Bir süre önce Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ve YPG'nin Haseke-Deir Ez Zor karayolu üzerindeki petrol zengini Şeddade ve çevresindeki köylerin bir kısmını ele geçirmesi ile bu hat da kısmen kapandı. SDG ve YPG'nin bu hat üzerinde Deir Ez Zor'a kadar ilerlemek üzere hazırlandığı öne sürülüyor.

Bir diğer önemli hat ise Irak-Deir Ez Zor ve Tedmür kırsalına uzanıyor. Örgütün Tedmür'deki militanlarının bir kısmının Tedmür ve Deir Ez Zor arasındaki anayol üzerinde bulunan yerleşim birimlerine çekildiği biliniyor.

Bir süredir Rakka'ya büyük bir askeri operasyon yapılabileceği yönünde tahminler yürütülüyor; Suriye ordusu ve müttefiklerinin bugünlerde Deir Ez Zor kentine ilerlediğine dair somut işaretler var.

IŞİD'in halihazırda Irak-Suriye arasındaki lojistik hatlarının büyük darbe aldığı da söylenebilir. Deir Ez Zor kentini kaybederse Irak sınırına itilecek örgüt Suriye'de Rakka ve çevresine sıkışacak, Irak ile bağlantısı da darbe alacak.

Deir Ez Zor kentinin kırsalının büyük ölçüde çöl olması ve merkez olarak kullanılabilecek yüksek avantajlı yerleşim birimlerinin bulunmaması örgüte yönelik saldırıları da kolaylaştıran unsurlar arasında.

Suriye ve Irak hükümetlerinin müttefikleriyle birlikte IŞİD'e karşı mücadelelerinde her iki ülkenin geleceğini şekillendirecek hayati öneme sahip bir döneme girildiği anlaşılıyor.