BİZE ULAŞIN
Tarihte iz bırakmayı başaran Pankuş Meclisi, adını kurulduğu dönemdeki uygarlığın kullandığı Hitit dilindeki bir sözcükten alır. Dolayısıyla bu meclisinin isminin de topluluk, kurul, grup, tamamı, bütün ve hepsi gibi ifadeleri temsil ettiği söylenebilir. İlk demokratik meclis olarak nitelendirilen bu organizasyonun kim tarafından kurulduğuna yönelik kesin bir bilgi mevcut değildir. Ancak Pankuş Meclisi’nin zaman içerisinde danışma organından yargı birimine dönüşmesinin, bu topluluğun ait olduğu devlete pek çok açıdan katkıda bulunduğunu gösterdiği söylenebilir.
İsmi yalın haliyle “panku” olarak da bilinen Pankuş Meclisi, kurul ya da meclis şeklinde çalıştığı bilinen eski bir organizasyondur. Bu meclisin geçmişinin Hitit Devleti’ne kadar uzandığı bilinir. Ayrıca Hitit dilinde “pankuş” sözcüğünün; kurul, grup ve topluluk anlamına geldiği söylenir. Bununla birlikte yine Hitit dilinde pankuş sözcüğü; bütün, tüm, tamamı ve hepsi gibi anlamlarda da kullanılmıştır. Dolayısıyla Pankuş Meclisi’nin de adını Hitit dilindeki bu sözcükten aldığı belirtilebilir.
Pankuş Meclisi’ne yönelik olarak ulaşılan bilgilerin birçoğu Eski Hitit Dönemi’ne aittir. Bilhassa Telipinu Fermanı ile I. Hattuşili Yıllığı kapsamında Pankuş Meclisi’nden söz edildiği görülmüştür. Daha sonraki dönemlerde oluşturulan dokümanlarda ise Pankuş Meclisi’nden daha az söz edildiğine rastlanır. Bu durum da Hititler zamanında etkin olan Pankuş Meclisi’nin zamanla etkinliğini yitirdiğini gösterir.
Telipinu Fermanı gibi dokümanlarda adından söz ettiren Pankuş Meclisi’nin, kralın üstünde tutulan bir kurum olduğu bilinir. Yine tarihi belgelerden anlaşıldığı üzere bu meclis, bağımsız ve hukuk alanına yönelik görevlerin yürütüldüğü bir topluluk olmuştur. Dolayısıyla Pankuş Meclisi’nin tarihte iz bırakan önemli antlaşmalara tanıklık ettiği söylenebilir. Ayrıca çeşitli kraliyet bildirilerine de şahitlik ettiği düşünülen Pankuş Meclisi, denetleme ve yürütme kurulu görevi üstlenmiştir. Böylelikle söz edilen bu organizasyonun, geçmişte pek çok siyasal ve hukuki görevin yerine getirilmesinde rol oynadığı söylenebilir.
MÖ 17. yüzyılda adından sıkça söz ettirdiği bilinen Hititler, Anadolu’daki en güçlü imparatorluklardan birine dönüşmüştür. Adını Hitit dilindeki bir sözcükten aldığı bilinen Pankuş Meclisi’nin de Hitit Uygarlığı’na ait olduğu söylenir. Nitekim bu topluluğa yönelik bilgilere ilk olarak Hititler zamanından günümüze ulaşan dokümanlarda rastlanmıştır. Bununla birlikte “Pankuş Meclisi’ni kim kurdu?” sorusuna ise net bir yanıt verilmesi mümkün değildir. Çünkü herhangi bir tarihi belgede bu meclisi kuran şahsın isminin yer almadığı söylenebilir. Yine de bu meclise yönelik bilgilere ilk olarak I. Hattuşili yıllığında rastlandığı hatırlatılabilir. Dolayısıyla bu meclisin Hitit kralı olan I. Hattuşili ya da bu dönemde yaşayan devlet insanları tarafından kurulmuş olabileceği düşünülür.
Eski Hitit Dönemi’nde etkinlik kazandığı bilinen Pankuş Meclisi’nin özellikleri pek çok tarih tutkunu için merak konusudur. Nitekim bu köklü organizasyonun, kralın yetkisi üstünde tutulan bir topluluk olduğu bilinir. Ayrıca Pankuş Meclisi, bir nevi denetleme ve yürütme organı olarak görev almıştır. Dolayısıyla bu mecliste siyasi ve hukuki kararların alındığı ve çeşitli faaliyetlerin denetlendiği söylenebilir.
Toplumda yer alan soylu ve yüksek rütbeli kişilerden oluştuğu belirtilen Pankuş Meclisi, ilk olarak I. Hattuşili Dönemi’nde danışma organı şeklinde etkinlik kazanmıştır. Ancak zaman içerisinde bu topluluğun daha ciddi görevlerde rol almış olduğu bilinir. Özellikle Kral Telipinu’nun Hitit Devleti’ne hakim olduğu dönemde bu meclise yargılama yetkisinin kazandırıldığı söylenebilir. Dolayısıyla bu dönemde Pankuş Meclisi, gerekli görüldüğü takdirde devletin ileri gelen yetkilileri ile kralı dahi yargılayabilecek kadar önem kazanmıştır.
İlk olarak danışma organı şeklinde kullanılan, daha sonra ise yargı yetkisi kazanan Pankuş Meclisi; tarihteki ilk demokratik meclis olmasıyla bilinir. Özellikle kralların ya da devletin ileri gelen yöneticilerinin yargılanmasında rol alması ile bu meclis, tarihte iz bırakmayı başarmıştır. Ayrıca Pankuş Meclisi’nin, Hitit Devleti döneminde farklı görevlerde de adından söz ettirdiği belirtilebilir. Bunlar arasında siyasal ve hukuki faaliyetlerin denetlenmesi yer alır. Yine Pankuş Meclisi’nin, ilk kurulduğu dönemde bile kralın danıştığı bir kurum olarak önemini ortaya koyduğu söylenebilir. Dolayısıyla bu organizasyon; demokrasi çerçevesinde oluşturulması ile hem geçmişteki hem de günümüzdeki yasama, yürütme ve yargı organlarını etkilemiştir.
Ne işe yaradığı ve Hitit Devleti için ne önem ifade ettiği merak edilen Pankuş Meclisi, oluşturulduğu dönemde yönetime pek çok açıdan katkıda bulunmuştur. Bu bağlamda geçmişteki görevleri düşünülerek “Pankuş Meclisi’nin Hitit yönetimine katkısı nedir?” sorusuna yanıt sunulabilir. Pankuş Meclisi’nin sahip olduğu yetkiler ile rol oynadığı görevler çerçevesinde bu organizasyonun Hititler’e katkıları aşağıdaki gibi sıralanabilir;
