Pay Ölçer Nedir?

Ülkemizde merkezi ısıtma sistemi ile ısınan 1.800.000 dairenin, yakıt bedeli paylaşım şekli, 2 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Isı Pay Ölçüm” yasası ile değişti. 10.000.000 daire sakinini ilgilendiren yasa gereğince; her dairenin ısı tüketiminin tespiti ve yakıt parasının tüketim oranına göre paylaşımı zorunlu oldu. Söz konusu uygulama ile daire sahiplerinin tasarrufa teşvik edilmesi ve bina genelinde %40’a varan yakıt tasarrufu elde edilmesi hedeflenmekte. Sistemin çalışması için binada bulunan tüm kalorifer peteklerine uzaktan okumalı ısı pay ölçer cihazları takılması gerekiyor.

Yürürlüğe giren yasa çok sayıda kişiyi ilgilendirmesine rağmen, uygulamanın detayları maalesef kamuoyu tarafından yeterince bilinmemekte. Bahsi geçen kanuni zorunluluk yerine getirilmediği takdirde çok sayıda kişinin mağdur olacağı sıkıntılı bir durum ortaya çıkabilir.

GEREKLİ DEĞİŞİKLİK YAPILMAZSA DAİRE SAKİNİ PARA ÖDEMEME HAKKINA SAHİP
Isı pay ölçüm yasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte merkezi sistemle ısınan binalarda mevcut ısı paylaşım yöntemleri (arsa payına, petek veya kişi sayısına göre paylaşım) kanunsuz sayılacak. Bu durum uygulamaya geçmeyen yöneticileri kanuna muhalefetten suçlu duruma düşürürken, yasanın yürürlüğe girmesini takip eden ilk ısıtma döneminde (Kasım 2012) uygulamaya geçmeyen binalarda, ısı parası ödemek istemeyen daire sakinlerine, ısı parasının kanuna aykırı bölüştürüldüğünü öne sürüp, paylaşım kanuna uygun yapılana kadar ısı parası ödememe hakkı veriyor. Apartman sakinleri “kanuna aykırı aidat parası toplanıyor” şeklinde suç duyurusunda bulunulursa, yöneticiye 1.600 lira ceza kesilebilecek.

YASAL DÜZENLEME
“5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu'nun “7” nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ve geçici “6” ncı maddesi gereğince, merkezî ısıtma sistemine sahip mevcut binalar 02.05.2012 tarihi itibari ile; bina sakinlerinin ısı tüketimlerinin bireysel olarak ölçümlendiği “Pay Ölçüm” sistemine geçmek zorundadır.”

Yasal Düzenlemenin Gerekçesi:
* Ülkemizde tüketilen doğalgazın %71’i konutlarda tüketilmekte.
* Merkezi sistem ile ısınan konutlarda, doğalgaz tüketimi sırasında ciddi israflar yaşanmakta.
* Bireysel tüketime bağlı “Isı Pay Ölçüm” sistemi, dünyada 100 yılı aşkın bir süredir kullanılan ve kendini ispatlamış bir tasarruf modeli.
* “Isı Pay Ölçüm” sisteminin yaygınlaşmasıyla beraber, devletimiz konutlarda doğalgaz tüketiminde ciddi tasarruflar elde etmeyi hedeflemekte.

YASAL DÜZENLEME YERİNE GETİRİLMEZSE NE OLUR
İlgili yasa 2007 yılında hazırlanmış ve bina yöneticilerine binalarında gerekli çalışmaları tamamlamak için beş sene süre tanımıştır. Söz konusu süre 2 Mayıs 2012 tarihinde doldu.
* 14 Nisan 2008 tarihli, merkezi ısıtma sistemlerinde ısıtma giderlerinin paylaştırılmasına ilişkin yönetmelik gereğince, 2 Mayıs 2012 tarihi itibari ile merkezi sistemle ısınan binalarda ısı giderleri tüketime göre paylaştırılmak zorunda. Bu tarihten sonra ısı giderlerinin; arsa payına, daire sayısına, petek sayısına veya kişi sayısına göre paylaştırılması kanunsuz sayılacak.
* Binada bireysel ısı ölçüm sistemine geçilmesinden bina yönetim kurulu sorumlu. Yasaya rağmen uygulama yapılmayan binalarda, daire sahipleri bina yönetimi hakkında kanuna muhalefetten suç duyurusunda bulunabilecek.
* Yasanın yürürlüğe girmesini takip eden ilk ısıtma döneminde (Kasım 2012) bireysel ısı ölçümü uygulamasına geçilmemesi durumunda; Isı parası ödemek istemeyen daire sakinleri, ısı parasının kanuna aykırı bölüştürüldüğünü öne sürüp, paylaşım kanuna uygun yapılana kadar ısı parası ödemeyebilirler. Böyle bir durumda ısı parası ödemeyen daire sakini kanunen haklı olacağı için, bina yönetimi ilgili daire sahibini icraya veremez veya faiz tahakkuk ettiremez.
* Bakanlık tarafından yapılacak denetimler sırasında uygulamaya geçmeyen binalara idari yaptırımlar uygulanacaktır.

NASIL ÇALIŞIYOR
Sistemin çalışması için binada bulunan tüm kalorifer peteklerine uzaktan okumalı ısı ölçüm ekipmanları ve oda sıcaklığını ayarladığınız seviyede sabit tutan özel radyatör vanaları takılıyor. Bu ekipman sayesinde gider paylaşım şirketi dairelerin ısı tüketimini daireye girmeden ölçerken daire sakinleri de dairelerinin ısı seviyesini tercih ettikleri seviyede sabit tutabiliyor.

Klasik aidat sistemi kullanan merkezî ısıtma sistemine sahip binalarda, ısıtma giderleri tüketim oranında paylaştırılmaz. Daire sahiplerinin tasarruf çabaları bireysel ısı faturalarına yansımadığı için binalarda ciddi ısı israfı oluşmaz.

Isı israfı Örnekleri:
1. Serinlemek için kaloriferlerin kısılması yerine, cam açılması
2. Gereksiz yanan peteklerin kısılmaması
3. İzolasyona önem verilmemesi (Çift cam, mantolama, radyatör ısı panoları)

Pay ölçüm sistemine geçilmesi ile birlikte her dairenin ısı tüketimi hassas bir şekilde ölçümlenmekte ve kaloriferlerini bilinçli kullanan, ısı israfını önleyici tedbirler alan kullanıcılar ciddi tasarruflar sağlayabilir.

ESKİ VE YENİYE FARKLI TARİFE
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Genel Koordinatörü Hakkı Buyruk ise, 2 Mayıs 2007’de yürürlüğü giren kanunla birlikte, pay ölçer sistemine geçilmesi için tüm binalara verilen 5 yıllık sürenin dün dolduğunu ifade etti. “2007’den itibaren yapılan yeni binalarda bu sistemin mevcut olduğunu kabul ediyoruz” diyen Buyruk, pay ölçer sistemindeki iki farklı uygulamaya dikkat çekti. Sistemin kalorimetre ve ısı pay ölçer olarak uygulandığını ifade eden Buyruk, “Kalorimetre yeni binalarda uygulanan bir sistemdir. Elektrik, doğalgaz sayacı gibidir. Bu sayaca göre, sayacın bağlı olduğu dairenin kullandığı ısı ölçülüp, hat kayıpları, merdiven boşlukları gibi ısıtılan ortak alanlar dahil ediliyor ve ücretlendirme yapılıyor” dedi. Kanun gereği her evin asgari 15 derece ısıtılma zorunluluğu olduğunu da anlatan Buyruk, “Evini kapatıp uzun süreli tatile çıkanlar, yine de bu asgari ısı ücretine tabidir” şeklinde konuştu.

Isı pay ölçer sistemininse genelde eski binalara uygulandığını söyleyen Buyruk, “Eski binalarda dağıtım boruları dağınık olduğu için kalorimetre uygulanması durumunda tesisatın değişmesi gerekir. Bu sebeple ısı pay ölçer daha uygundur. Çünkü bu sistemde her bir radyatörün üzerinde pay ölçer aleti takılıyor ve uzaktan, radyo frekansıyla değerler okunabiliyor” diye anlattı.

YÜZDE 36.9 TASARRUF MÜMKÜN
Konu ile ilgili görüştüğümüz Brunata Enerji Genel Müdürü Efe Özgören, ısı pay ölçer uygulaması yapılan binalarda serinlemek için cam açılma alışkanlığının bıçak gibi kesildiğini, daire sakinleri arasında başlayan tasarruf yarışı sırasında gereksiz yanan peteklerin kısılıp ek yalıtım tedbirleri ile ısı tüketimlerinde ciddi tasarruflar sağlandığını aktardı. Özgören, 211 daire üzerinde yapılan bir çalışma sonucunda, ısı pay ölçer uygulamasına geçen binaların, ölçümleme yapılmayan döneme kıyasla %36,9 doğalgaz tasarrufu elde ettiğinin tespit edildiğini aktardı.