Payetli kıyafetler göründüğü kadar parlak değil! Moda uğruna bakın neler oluyor

2018 yılında tekrar öne çıkan payetli kıyafet modası Gucci, Prada, Marc Jacobs gibi ünlü markaların koleksiyonlarında yer almış, son olarak geçtiğimiz pazar günü düzenlenen Oscar törenlerinde Emma Stone, Jennifer Lopez, Kelly Brook gibi ünlüler kırmızı halıda parıltılı elbiseleriyle tüm dikkatleri üzerlerine çekmişlerdi.

Bununla birlikte payetli kıyafete artan ilgi sonucunda firmalar yoğun bir üretim içine girdi. Moda arama platformu Lyst de, son altı ay içinde pullu kıyafet arayışının yüzde 42 oranında arttığını söylüyor.

Uzmanlar, birçok ünlünün kırmızı halılarda, davetlerde önceliği olan payetli kıyafetlerin aslında o kadar da masum olmadığını söylüyor. Yeni Zelanda'daki Massey Üniversitesi'nden çevre antropoloğu Dr. Trisia Farrelly, “Payetler uzun vadeli sonuçları olan kısa vadeli bir hit, ve hiçbiri iyi değil. Hareketsiz ve masum görünebilirler ve kesinlikle estetik açıdan hoşlar, ancak yaşam döngüleri boyunca pullarla ilgili sorunlar var'' diyor.

Bunun nedeni, plastikten yapılmış olmalarıdır - bu yüzden üretimleri tehlikeli kimyasalların kullanılmasını içerir, binlerce yıllık bir ömre sahiptir ve asla biyolojik olarak parçalanmayacaklardır.

Kanada St Mary Üniversitesi’nde profesör ve Çevre Okulu Direktörü olan Dr. Linda Campbell, ''plastik pullar, çevrede binlerce yıl kalabilir ve bu tehdit oluşturacak'' açıklamasında bulunuyor.

Mikro plastiklerin okyanuslarımızdaki yıkıcı etkisi de belgelenmiştir - 2016'da deniz biyoloğu Dr Richard Thompson, İngiltere'de avlanan balıkların üçte birinde mikroplastik varlığını tespit eden bir araştırma projesine öncülük etmiştir. Payetlerin etkisine dair özel bir çalışma olmasa da, Deniz Koruma Derneği'nden Sue Kinsey, payetlerin denize açılma potansiyeline sahip olduğunu ve kanalizasyona inmeleri durumunda çok çeşitli deniz canlıları tarafıdan yenileceğini ve bu yüzden endişenilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.

Payetli kıyafetlerle ilgili bir diğer sorun da sağlığa etki etmesi. Dr Trisia Farrelly, “PVC plastik, fitalat adı verilen toksik katkılarla üretilir, bu da payetlere esnek ve dayanıklılık niteliklerini verir. Bu katkı maddeleri, hayvan ve insan vücudunun endokrin sistemlerini bozan kimyasallar içerir. Bu kimyasalları çok çeşitli hastalıklara bağlayan çok fazla çalışma var. Plastiklerin imha edilmesi bile çözüm değil, çünkü kelimenin tam anlamıyla asla kaybolmazlar. Sadece başka bir yerde daha tehlikeli ve daha küçük bir formda olurlar'' diye konuşuyor.

ON SAAT GİYİLİYOR, KAYBOLMASI 2 BİN YIL SÜRÜYOR

Tasarımcı Rachel Clowes da, payetli giysilerin 'gardıropta atık' olarak adlandırdığı bir fenomen örneği olduğunu söyleyerek şöyle konuşuyor: “Bunlar insanların para harcamak istedikleri, ancak çok sık giymedikleri şeyler. Gerçek şu ki, kaybolması 2000 yıl süren plastiklerle süslenmiş bir ürün için genellikle on veya 15 saatlik kullanımdan bahsediyoruz.” Şimdi, tasarımcı Rachel sürdürülebilir payetler yapmak için bir malzeme bulmayı umarak, Bangor Üniversitesi'ndeki araştırmacılarla, kitle pazarına açılabilecek ticari olarak uygun, biyolojik olarak parçalanabilen bir pul bulmak için çalışıyor.

Payetler her zaman plastikten yapılmamış Pakistan ve Mısır'da yapılan arkeolojik çalışmalarda metal pullar bulnumuş En eski versiyonları da ince çemberlerde dövülmüş altın külçeleriymiş. Kadınların kıyafetlerine işlenen bu altın pullar zenginliğin bir ayrıcalığı olarak görülüyordu.

Yenidoğan alışverişinin püf noktaları