Paylaşımlı e-skuter işletmeciliği ve kullanımına dair usul ve esaslar belirlendi

Paylaşımlı elektrikli skuter (e-skuter) işletmeciliği yapacak firmalar ile kullanıcıların uyması gereken kuralları belirleyen "Elektrikli Skuter Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Ulaştırma ve Altyapı, Çevre ve Şehircilik ile İçişleri bakanlıklarınca hazırlananan yönetmeliğe göre, e-skuter, ayrı bisiklet yolu veya bisiklet şeridi varsa taşıt yolunda, otoyol, şehirler arası kara yolları ve azami hız sınırı 50 kilometre/saat üzerinde olan kara yollarında, ikiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana, yaya yollarında, başka bir araca bağlanarak, asılıp tutunarak, izin alınarak yapılan gösteriler dışında akrobatik hareketler yapılarak, manevra için işaret verme halleri dışında tek elle sürülemeyecek.

Sürücüler, araçları, kamu nizamını bozacak, özel mülkiyeti ihlal edecek ve yayalar, engelliler veya hareket kısıtlılığı olan kişilerin güvenli ve bağımsız hareketlerini, araç ve yaya trafiğini engelleyecek şekilde park edemeyecek.

E-skuterde, diğer araçlar izlenirken, geçilirken, manevra yapılırken, kara yolunu kullananların hareketini zorlaştırıcı, tehlike doğurucu davranışlarda bulunulamayacak, sürücü dışında başka kişiler ile sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük ve yolcu taşınamayacak.

E-skuterde, gece diğer araç sürücüleri ve yayalarca rahat bir şekilde fark edilmelerini sağlamak üzere, önde beyaz ışık verecek ve en az 20 metre önü aydınlatabilecek şekilde bir far, arkada kırmızı renkte ışık veren bir lamba ve kırmızı reflektör ile 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti bulundurulacak.

- Haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilecek

Yürütülecek paylaşımlı e-skuter işletmeciliği faaliyetleri, ekonomik, güvenli, çevreye olumsuz etkisi en az, fert, toplum ve çevre sağlığı ile bunların güvenliğini, engelli erişilebilirliğini ve trafik güvenliğini olumsuz yönde etkilemeyecek ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilecek.

İdare, paylaşımlı e-skuter kullanım ücreti ile ilgili taban ve/veya tavan ücret tarifesi uygulaması getirebilecek.

- Yetki belgesi alma ve iptal şartları ile ücreti ve para cezası

Paylaşımlı e-skuter işletmeciliği faaliyeti, sadece yetki belgesi ve paylaşımlı e-skuter izni alan gerçek veya tüzel kişilerce gerçekleştirilebilecek. Yetki belgeleriyle verilecek e-skuter izinleri, satılamayacak ve devredilemeyecek.

Yeki belgesi başvuru sahiplerinin 500 bin liralık sermayeye veya işletme sermayesine, kendilerine ait en az 250 e-skutere, belirlenen ve yapılacak faaliyete uygun bir internet sitesi ile mobil uygulama/uygulamalara sahip olmaları gerekecek.

Paylaşımlı e-skuter işletmeciliği yapacak firmalar, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından yetki belgesi, yerel makamlardan e-skuter izni alarak faaliyet gösterebilecek.

Başvurular, büyükşehir belediyesi kurulu bulunan illerde Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezine (UKOME), diğer yerlerde İl Trafik Komisyonu Başkanlığına yapılacak.

Yetki belgesi için işletmecilerden 10 bin lira ücret alınacak. E-skuter izni verilen yetki belgesi sahipleri, iznin düzenlendiği tarihten itibaren en geç 45 gün içerisinde e-skuterlerini sahada bulunduracak.

Yetki belgelerinin süresi 5 yıl olacak ancak süresi bitmeden yenilenen yetki belgeleri için, yetki belgesinde kalan süre, yenilenen belgenin geçerlilik süresine eklenecek. Gerekli durumlarda, belirlenen şartlar sağlanırsa, bu süre 1 yıl uzatılabilecek. Mevsimsel veya dönemsel nüfus değişikliklerinin olduğu yerlerde ilgili mercilerce 2 yıldan daha kısa süreyi kapsayan e-skuter izni verilebilecek.

Yönetmelik hükümlerinin ihlali durumunda hizmet sağlayan işletmelere, 1000, 10 bin veya 50 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Bir ilçede veya belediyede, her 200 kişiye 1 e-skuter düşecek şekilde, izin talep eden her bir firmaya da faaliyet gösterilecek ilçe ya da belediyede nüfusa göre kullanılabilecek azami e-skuter sayısının 5'te 1'i kadar izin verilebilecek.

Nüfusun mevsimsel değiştiği veya talebin fazla olduğu yerler ile nüfusu 20 binin altında olan belediyelerde e-skuter sayısı artırılabilecek. Havaalanı, üniversite kampüsü gibi özel alanlarda sayı kısıtı uygulanmayacak.

- E-skuterlerde en az yüzde 30 yerlilik oranı

Yetki belgesi sahipleri, sadece izin aldıkları belediye/bölge sınırları içerisinde faaliyette bulunabilecek. E-skuterlerin izin alınmayan bir belediye/bölge sınırları içerisinde kullanılması durumunda, e-skuterlerin 48 saat içerisinde izin alınan belediye/bölge sınırları içerisine getirilmesi gerekecek.

Uygun şekilde park edilmeyen e-skuterler 2 saat içerisinde toplanacak, izin alınan yerlerde kullanılabilecek e-skuter sayısının yüzde 70'inden az (kasım-şubat döneminde yüzde 40), yüzde 130'undan fazla e-skuter bulundurulamayacak.

Ayrıca 2025'te uygulanacak yönetmelik maddesine göre e-skuterlerin en az yüzde 30'u yerli üretim olacak.

- Kullanıcılara yaş sınırı

Yetki belgesi sahipleri, hizmetten yararlananlara hizmetleriyle ilgili çevrim içi (mobil/internet) eğitim vermek ve bu eğitimin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol etmekle yükümlü olacak, 15 yaşını bitirmemiş olanlara hizmet veremeyecek, kullanıcılara 7 gün 24 saat esasına göre hizmet verebilecek kapasitede bir çağrı merkezi veya aynı amaçla hizmet edecek mobil uygulama bulunduracak.

Özel kanunlar ile korunan ve yetkili kurum/işletme uhdesindeki alanlar hariç olmak üzere, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce paylaşımlı e-skuter işletmeciliği yapan gerçek veya tüzel kişiler, 31 Temmuz 2021 tarihine kadar yönetmelik hükümlerinden muaf tutulacak. Yönetmelik kapsamında e-skuter izinleri düzenlenen ilçeler/bölgeler için muafiyetler iptal edilecek.

Yönetmelik hükümlerini Ulaştırma ve Altyapı, Çevre ve Şehircilik ile İçişleri bakanları birlikte yürütecek.