Pazarlıklar Kıbrıs üzerinde yoğunlaştı

BRÜKSEL (İHA) - Brüksel'de süren Avrupa Birliği Zirvesi'nde, sonuç bildirgesine yönelik pazarlıklar Kıbrıs üzerinde yoğunlaştı.

İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda ve Yunanistan liderlerinin, Türkiye'nin bildirgenin taslak metninden memnun olmaması üzerine, karşı bir öneri sundukları belirtiliyor. Türkiye'nin, Ankara Anlaşması'nın ek protokolünü Kıbrıs dahil 10 yeni üyeyle imzalayacağını niyet etmesine yönelik ifadenin, taslaktan çıkarıldığı bildirildi. Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bunun yerine, ek protokolün kısa süre içinde imzalanacağı konusunda 'gönüllü olarak' bir taahhütte bulunabileceği kaydedildi.

Ancak Kıbrıs Rum Yönetimi'nin, yeni öneriyi kabul edip etmediğinin henüz netleşmediği vurgulandı. Avrupa Birliği liderleri, Türkiye'yle tam üyelik müzakerelerine 3 Ekim

2005'te başlanması üzerinde anlaşmıştı. Fakat Türkiye'den, müzakerelerin başlangıcına dek Ankara Anlaşması'nın ek protokolünü Kıbrıs'ı da kapsayacak şekilde birliğin 10 yeni üyesiyle imzalaması ve bu niyetini Brüksel'de ilan etmesi istenmişti. Bu gelişmeler sonrası, Avrupa Birliği zirvesinin ikinci günü de gecikmeyle başladı.

Avrupa Birliği'nin sonuç bildirgesinin taslak metninde, Türkiye'yle müzakerelerin en az 10 yıl süreceği, açık uçlu olup başarıyla sonuçlanacağının garantisinin bulunmadığı ve Türkiye'nin üyeliğinin 2014'ten önce mümkün olmadığı vurgulanıyor. Ayrıca müzakereler sırasında Türkiye için bazı konularda geçiş dönemleri belirlenebileceği; derogasyonlara ve özel uygulamalara yer verilebileceği ve kalıcı önlemler alınabileceği belirtiliyor.

Sonuç bildirgesinin taslak metninde müzakerelerle ilgili olarak aşağıdaki hususlara yer verildi:

- Müzakereler 3 Ekim 2005'te başlayacak

- Bu tarih öncesi Ankara Anlaşması'nın ek protokolü, Kıbrıs dahil tüm yeni üyelerle imzalanmalı

- Müzakerelerde hedef tam üyelik ama sonuç garantisi yok

- Üyelik 2014'ten önce mümkün değil

- Başarısızlık halinde Türkiye'nin AB'yle bağlarının korunmasına çalışılacak

- Türkiye için bazı konularda geçiş dönemleri belirlenmesi ve özel uygulamalarla kalıcı önlemler alınması mümkün

- Bu konular arasında Türk işçilerin serbest dolaşımı ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden alacağı maddi yardım da var. Taslakta; Türkiye'de insan hakları ve temel özgürlüklerin 'ciddi olarak' ihlali halinde, müzakerelerin, Avrupa Komisyonu ya da üyelerin en üçte birinin çağrısıyla askıya alınabileceği de belirtiliyor.

Bu arada, Avrupa Birliği zirvesinin sonuç bildirgesinin taslağı, Türk heyetini tatmin etmedi. Bir Türk diplomat, "Hayal kırıklığı yaşıyoruz. Anlaşma şansı zayıf" dedi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkanende'yle yaptığı görüşmede Balkanende'ye Güney Kıbrıs'ı kastederek, "600 bin Rum'u, 70 milyon Türk'e tercih ediyorsunuz. Bunu halkıma açıklayamam" dediği öğrenildi.

Öte yandan, İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw da, Türkiye'nin, Avrupa Birliği'nin üyelik müzakereleri için belirlediği şartları kabul etmesinin 'kesin olmadığını' söyledi. Jack Straw, bu duruma karşın, üyelik müzakereleri için bir tarih üzerinde anlaşılmasının Türkiye hükümeti için çok iyi bir haber olduğunu savundu.

Straw, müzakerelerin 'imtiyazlı ortaklık' gibi bir seçenekle noktalanmaması için net bir karar almak üzere olduklarını belirtti. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ise zirvedeki soruna çözüm bulacaklarına inandığını söyledi. Gerhard Schröder, "Ankara'nın Kıbrıs Cumhuriyeti'ni 'resmen tanımasını' değil, Ankara Anlaşması ile Gümrük Birliği Anlaşması'nın ek protokolünü imzalamasını istediklerini" vurguladı.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan da, bu aşamada Kıbrıs'ın yeniden bütünleşmesine yönelik olarak barış görüşmelerini yeniden başlatmaya yönelik bir planının bulunmadığını belirtti.