Pek eksik ve pek geç

Uluslararası toplumun geniş bir kesminin desteklediği ağır yaptırımlarla kuşatılan Suriye dün yeni anayasa için referanduma gitti. 11 aydır süren isyanın ardından Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad tarafından halk oyuna sunulan taslak, 50 yıllık Baas Partisi hegemonyasına en azından kağıt üstünde son veriyor, çok partili düzene geçişi öngörüyor.

OLAĞANÜSTÜ REFERANDUM

Seçim sandıkları dün 07.00’de açıldı. 18 yaşını dolduran 14 milyonu aşkın Suriyeli’nin “evet” veya “hayır” seçeneklerini işaretleyerek oy vermesi için ülke genelinde 13 bin 835 sandık kuruldu. Ancak son iki haftada bir dizi “isyancı” yerleşimde Suriye güvenlik güçleri kontrolü sağlamış olsa da, özellikle başkent Şam dışında “olağanüstü hal” şartlarının mevcut olması referanduma gölge düşürdü.

ODAYA BBC YOKLAMASI:

Şam dün de sakindi, ama artan sivil polis kontrolü sokaklarda yine kendisini hissettiriyordu. Hatta binaların içinde bile… Sokağa çıkmak üzere otel odamda hazırlanırken televizyonda BBC açıktı. Bir ara Arapça “Beşar Esad defol” diye bağıran muhaliflerin yer aldığı bir YouTube videosunu ekrana getirdiler. Birkaç dakika sonra kapım çalındı. Teknisyen olduğunu söyleyen kişi internet bağlantısında sorun olup olmadığına bakmak üzere “destursuz” içeri girdi. Televizyona baktıktan sonra, “Herhalde odaları karıştırdım” deyip gitti.

TATİL YOK, ASKERLER OY VERDİ:

Dün Suriye’de haftanın ilk günüydü. Resmi tatil ilan edilmemesi ve referandumda üniformalı askerlerin de oy kullanabilmesi dikkat çekti. Yabancı basın mensuplarının en çok bulunduğu semtte, Selahaddin Eyyübi heykelinin dikili olduğu Sabet Bahra (Yedi Gölet) Meydanı’nda yönetime ve referanduma destek
mitingi yapıldı.

ESAD GEÇ KALDI

Suriye yönetiminin referandumda büyük çoğunlukla “evet” çıktığını ilan etmesi ve ülkede 3 ay içinde genel seçimlerin düzenlenmesi bekleniyor. Bir Türk Dışişleri yetkilisi, “İngilizcede ‘Too little too late’ (pek eksik ve pek geç) deyişi vardır. Esad da geç kaldı. Bu anayasayı isyanın başında halk oyuna sunsa ve gerçekten demokratik bir süreç işletse gidişat farklı olabilirdi” dedi. ABD referandumu “gülünç” bulduğunu açıkladı.

Kurgu mu, zorunluluk mu

Suriye Enformasyon Bakanlığı’nın izniyle ülkeye giren Türk gazeteciler, dün ilk olarak devlet gazetesi El Savra’da kurulan sandığa götürüldü. Her şey demokratik görünse de sadece devlet medyasında çalışanların bu sandıkta oy kullanabildiğini öğrendik. Suriyeli bir muhabir, Hürriyet’e, “Tabii ki evet oyu verdim” dedi. Fakat hatıra olarak oy pusulası isteyen bir Türk gazeteciye üzerinde “evet” mührü basılı bir pusulanın verilmiş olması, soru işaretlerini artırdı.
Bir garip oylama
Osmanlı döneminden kalma tarihi bir binada hizmet veren Cevdet Haşimi Lisesi’nde iki oy sandığı vardı. Sandıkların kapanmasına üç saat kala, 16.00 sularında bu iki sandıkta 720 oy birikmişti. Görevliler seçmen kütüğünde 1000 kişi olduğunu belirttiler. Dikkat çekici iki nokta vardı: Fotoğraf çekmek istediğimizde sandığın yanındaki iki görevli sivil polis olduklarını söyleyip uzaklaştılar. Ayrıca kaldığımız yarım saat boyunca kimse oy kullanmadı.

Kim hazırladı
Suriye yönetimi yeni anayasanın hazırlanmasında “barışçı muhalefetin” de katkıda bulunduğunu vurgularken, uluslararası toplumun tanıdığı muhalif gruplar Baas rejiminin zaten mevcut anayasaya da saygı göstermediği görüşünde. 29 kişilik komitenin hazırladığı yeni anayasanın en tartışmalı maddesi ise Devlet Başkanı’nın görev süresini 7’şer yıllık iki dönemle sınırlıyor. Ancak bir başka madde, yeni şartların 2014’teki devlet başkanlığı seçimlerinden sonra hayata geçeceğini vurguluyor. Böylece Esad’a 2028’e kadar iktidarda kalma imkanı veriliyor.