Petrol fiyatları yükseliyor, karlar artıyor

ANKARA (İHA) - Tüm dünyadaki petrol fiyatları artarken, petrol üretenler, pazarlayanlar ve petrol üzerinden vergi toplayan devletlerin gelirleri yükseliyor.

Aylık siyaset dergisi Kırmızı Çizgi'nin haberine göre, ABD'nin müttefikleriyle birlikte Irak'ı işgal etmesi ve sonrasında bölgede devam eden gerginlikler, diğer yandan hızla artan ihtiyaçların karşılanmasına yetecek üretimin gerçekleşmemesi nedeniyle 2 yıla yakın bir zaman içinde petrol fiyatları yüzde 100 arttı. Son olarak Suudi Arabistan Kralı Fahd'ın ölümüyle de petrolün varil fiyatı 64 dolara kadar ulaştı. Habere göre, bu durum önemi bir rekor olsa da, enflasyona endeksli fiyatlar göz önüne alındığında 1980 yılındaki petrol fiyatı seviyesine ulaşması için petrolün bugün 90 dolar olması gerekiyor.

Petrol fiyatlarının hızla yükselmesinin petrolü ve petrol ürünlerini kullanarak üretim yapanları ve petrolü bir şekilde yakıt olarak kullananları üzdüğü tespitinin yapıldığı habere göre, sadece bu yıl petrol fiyatları yüzde 60'a varan oranlarda yükseldi. Tüketicilerin cebinden çıkan para da ister istemez aynı oranlarda arttı. Tüketicileri üzen petrol fiyatları hem üretici ülkeleri hem petrolü üretenleri, hem pazarlayan hem de onun üzerinden vergi toplayan devletleri ise sevindirdi. Petrol fiyatlarının artmasıyla birçok ülkenin vergi gelirleri arttı. Çünkü petrol fiyatlarının önemli bir bölümünü vergiler oluşturuyor.

Petrolü, üreten değil, satan ülkelerin daha çok kazandığının de vurgulandığı haberde, dünyanın büyük petrol şirketlerinin petrol fiyatlarının artışına bağlı olarak artan kar oranlarına da yer verildi. Bu bağlamda, Merkezi Viyana'da bulunan Petrol İhracatçısı Ülkeler Teşkilatı'nın (OPEC) verilerine göre, 1999-2003 döneminde OPEC'e üye ülkeler her yıl ortalama 220 milyar dolar petrolden gelir elde ederken, sadece gelişmiş 7 ülkenin (G7) petrol ürünlerinden elde ettiği vergi gelirinin yıllık ortalama 273 milyar doları buluyor. Bu durum sadece G7 ülkelerinin petrol ürünleri üzerine koydukları vergiler nedeniyle bile OPEC ülkelerinden her yıl 53 milyar dolar daha fazla gelir elde ettiğini gösteriyor. Tüketicinin ödediği bedelin ancak yüzde 16-25'i petrolü üreten ülkelerin cebine giderken, yüzde 16-30 arasındaki miktar, rafineri işleten ve satışı gerçekleştiren şirketlerin cebine giriyor. Devletler ise, tüketicilerin ödemelerinden en büyük geliri elde eden kesim oluyor. Örneğin, Avrupa Birliği ülkelerinde, benzin fiyatlarının yüzde 68'ini vergi oluştururken, bu oran OECD ülkelerinde yüzde 48, G7 ülkelerinde yüzde 49 seviyesinde bulunuyor. Habere göre, petrol fiyatlarının artmasının her ne kadar ekonomileri zorlayacağı söylense de, iktidardaki hükümetler daha fazla vergi toplama fırsatını yakaladıkları için aslına içten içe bu duruma seviniyor.

"PETROL ŞİRKETLERİ MUAZZAM PARALAR KAZANIYOR" Petrol fiyatlarındaki hızlı artıştan en fazla kıymetlenen ikinci sınıfı, petrol üreten, dağıtan ve satan şirketler oluşturuyor. Geçen yılın aynı döneminde 3 milyar 873 milyon dolar kar eden BP, bu yılın ikinci çeyreğinde (Nisan-Haziran) karını 4 milyar 981 milyon dolara çıkardı. Geçen yılın ilk altı ayında 8 milyar 137 milyon dolar kar eden şirket, bu yılın ilk yarısında 10 milyar 472 milyon dolar kar etmeyi başardı. BP'nin yıl sonuna kadar 22-25 milyar dolar civarında kar yapması bekleniyor.
Irving-Teksas'ta merkezi bulunan Exxon Mobil, yılın ikinci yarısında karını yüzde 32 artırarak 7.64 milyar dolara yükseltirken, geçen yılın ikinci üç ayında şirketin net karı 5.79 milyar dolardı. Şirketin gelirleri de yüzde 25 artarak 88.57 milyar dolara yükseldi.

Shell ise, yılın ikinci çeyreğinde karını yüzde 34 seviyesinde artırmayı başardı. Geçen yılın aynı döneminde net karı 3.9 milyar dolar olan şirket, bu yıl aynı dönemde bu rakamı 5.24 milyar dolara çıkardı. Shell'in gelirleri ise yüzde 33 artarak 82.64 milyar dolara ulaştı.

Petrol şirketleri arasında karını bir önceki yılın aynı dönemine göre artırmayı başaramayan tek şirket ise Chevron oldu. Şirket yılın ikinci çeyreğinde 47 milyar dolarlık satış yaptı, satış gelini bir önceki yıl aynı zaman diliminde 36 milyar dolardı. Chevron'un geçen yılın ilk yarısında 70 milyar doları bulan satışları böylece bu yılın aynı döneminde 88 milyar dolara fırladı. Ne var ki yılın ikinci çeyreğinde elde edilen kar 3.7 milyar dolarda kaldı. Geçen yılın aynı döneminde elde edilen kar 4.1 milyar dolardı.

Temmuz ayı sonunda yayınlanan ve Merril Lynch tarafından yayımlanan bir rapora de yer verilen habere göre, en büyük 70 petrol şirket bu yılki satışlarını yüzde 10 artırarak 2.57 trilyon dolara ulaştıracak. Buna karşın, şirketlerin karlarının yüzde 26 artarak 230 milyar doları bulması bekleniyor. Rapora göre, 70 büyük petrol firması, ortaklarına 110 milyar dolar kar dağıtacak; ancak bu şirketlerin gelecek yılki gelirleri, petrol fiyatlarındaki muhtemel gerilemeyle birlikte 205 milyar dolara düşecek.
Oppenheimer'in petrol analisti Fadel Gheit de, Amerikan MSNBC televizyonuna verdiği bir mülakattaki ifadeleri de petrol fiyatlarıyla ilgili yorumlar içeriyor. Gheit, petrol şirketlerinin gerçekten muazzam paralar kazandıklarını ve bu paranın onları ne yapacakları konusunda şaşkınlığa sürüklediğini ifade ediyor. Petrol şirketleri kazanınca da onlara hizmet verenlerin kazançları büyük oranda artıyor. Buna en iyi örneği ise petrol şirketlerine alan hizmeti sağlayan ve alanında dünya üçüncüsü olan Baker Hughes'un yılın ikinci çeyreğindeki karını, tam yüzde 87 artırarak 218.8 milyon dolara ulaştırması gösteriliyor.