Peyami Safa kimdir? Ölüm yıldönümünde anılıyor

Bugün Peyami Safa'nın ölüm yıldönümü. Safa ölüm yıldönümünde anılıyor. "Peyami Safa kimdir?" sorusunun yanıtı araştırılıyor. Peyami Safa Türk yazar ve gazetecidir. Yıllarca çeşitli alanlarda yazmıştır ve yazarlık kariyeri boyunca birçok tartışmaya girmiştir.

PEYAMİ SAFA KİMDİR?

2 Nisan 1899'da İstanbul doğumlu Peyami Safa, 15 Haziran 196'de İstanbul'da 62 yaşında hayatını kaybetmiştir. Peyami Safa, şair İsmail Safa'nın oğludur. Babası İsmail Safa Sivas'ta sürgün esnasında hayatını kaybetmiştir.

Peyami Safa, yoksulluk ve 9 yaşında baş gösteren kemik veremi nedeniyle eğitim alma imkanından yoksun kalmıştır. Safa, bir taraftan çalışırken diğer taraftan da kendini geliştirmiştir.

Hayatın zorluklarıyla genç yaşta tanışan Safa hayata atıldığında 13 yaşındaydı. Posta Telgraf Nezareti'nde memur olarak görev yaptı. 1914-1918 arasında öğretmenlik, 1918-1916 arasında gazetecilik yaptı. Safa, yazıları ile geçimini sürdürdü.

Amcaları Ali Kâmi ve Ahmed Vefa'da Safa'nın babası gibi şairdi. Safa, amcalarının önerileriyle şair oldu.

Kardeşi İlhami ile "Yirminci Asır" adlı akşam gazetesi çıkaran Safa burada "Asrın hikâyeleri" başlığıyla yazdığı magazin yazılarıyla ilgiyi üzerine toplamayı başardı.

Para kaygısıyla kaleme aldığı sıradan yazılarda Safa, annesi Server Bedia'nın adından esinlenerek ürettiği "Server Bedii" lakabını kullandı. Safa bu isimle "Cingöz Recai" adlı polisiye romanını yazdı ve söz konusu roman büyük dikkat çekti.

Safa, Kültür Haftası (21 sayı, 15 Ocak-3 Haziran 1936) ve Türk Düşüncesi (63 sayı, 1953-1960) adlarında iki dergi çıkarmıştır. Tasvîr-i Efkâr, Cumhuriyet, Milliyet, Tercüman, Son Havadis gazetelerinde yazıları bulunmaktadır.

Peyami Safa, çok sevdiği oğlu Merve'yi askerde kaybetmiştir. Bu acı kayıp Safa'yı çok üzmüştür. Safa söz konusu olaydan birkaç ay sonra 15 Haziran 1961'de İstanbul'da beyin kanaması geçirir ve hayatını kaybeder. Safa, Edirnekapı'da toprağa verilir.

Yazarlık akrşyeri boyunca Safa; sanat, edebiyat, felsefe, psikoloji, sosyoloji gibi birçok alanda yazmıştır. 43 yıl boyunca hiç durmadan yazmaya devam etmiştir.

Safa, otobiyografik romanı "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu"nun ilk baskısını "Nâzım Hikmet"e ithaf etmişti. 1930'da basılan söz konusu romanda genç bir hastanın psikolojisini ele alınır. 2'nci Dünya Savaşı'ndan sonra Nazileri savunmuştur.

Safa, ölümünden bir süre evvel metapsişik konulara merak salar. Ders kitapları da yazan Safa, 1949'da yayınlanan son eserlerinden "Matmazel Noraliya'nın Koltuğu"nda da tıp öğrenimi yaparken bunalıma girerek felsefeye yönelen ve neticesinde mistik dünya görüşünde karar veren bir gencin hikayesini işlemiştir.

Safa, edebiyat ve siyaset tartışmalarında aktif rol oynamıştır. Nâzım Hikmet, Nurullah Ataç, Zekeriya Sertel, Muhsin Ertuğrul, Aziz Nesin'le tartışmalar yaşamıştır.

İŞTE PEYAMİ SAFA ESERLERİ

ROMANLARI

Gençliğimiz (1922)
Şimşek (1923)
Sözde Kızlar (1923)
Mahşer (1924)
Bir Akşamdı (1924)
Süngülerin Gölgesinde (1924)
Bir Genç Kız Kalbinin Cürmü (1925)
Canan (1925)
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1930)
Fatih-Harbiye (1931)
Atilla (1931)
Bir Tereddüdün Romanı (1933)
Matmazel Noralya'nın Koltuğu (1949)
Yalnızız (1951)
Biz İnsanlar (1959)

ÖYKÜSÜ
Hikayeler (Halil Açıkgöz derledi, 1980)

OYUN
Gün Doğuyor (1932)

İNCELEME-DENEME TÜRÜNDEKİ YAZILARI

Türk İnkılâbına Bakışlar (1938)
Büyük Avrupa Anketi (1938)
Felsefî Buhran (1939)
Millet ve İnsan (1943)
Mahutlar (1959)
Mistisizm (1961)
Nasyonalizm (1961)
Sosyalizm (1961)
Doğu-Batı Sentezi (1963)
Sanat- Edebiyat-Tenkid (1970)
Osmanlıca-Türkçe- Uydurmaca (1970)
Sosyalizm-Marksizim- Komünizm (1971)
Din-İnkılâp-İrtica (1971)
Kadın-Aşk-Aile (1973)
Yazarlar-Sanatçılar- Meşhurlar (1976)
Eğitim-Gençlik-Üniversite (1976)

20. Asır- Avrupa ve Biz (1976)

DERS KİTAPLARI

Cumhuriyet Mekteplerine Millet Alfabesi (1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Alfabe (1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Kıraat (Dört cilt, 1929)
Yeni Talebe Mektupları (1930)
Büyük Mektup Numuneleri (1932)
Türk Grameri (1941)
Dil Bilgisi (1942)
Fransız Grameri (1942)
Türkçe İzahlı Fransız Grameri (1948)