Pırasanın faydaları nelerdir? Nasıl pişirilir? Hangi hastalıklara iyi gelir?

Pırasa 50- 150 cm boylarında 2-5 cm çapında olan, toprağın içindeki kısmı beyaz, dışarıda kalan kısmı ise yeşil, iç içe sarılı yapraklardan oluşan bir bitkidir. Kış sebzesi olarak bilinir fakat yaz aylarında da tüketimi mümkündür. Türk ve Dünya mutfağında yüzlerce yemekte kullanılır. Birçok iklim koşulunda yetişmeye elverişli olduğu için Türkiye'nin çoğu yerinde görülür. En çok Bursa, İzmir, İstanbul, Ankara ve Denizli'de yetiştirilir. Çiğ ya da pişirilerek tüketilir.

Dünyada 700'e yakın türü bulunur. Kökeninin nereye dayandığı tam olarak bilinmeyen pırasanın ilk kayıtları Eski Mısır'a dayanır. Eski zamanlarda Hipokrates, El Razi gibi birçok bilim insanının ve tıp bilimcinin çeşitli rahatsızlıklara çare olarak pırasayı kullandığı tarih kayıtlarında karşımıza çıkar. Çocukların çok fazla sevmediği pırasa, soğan ile sarımsağın yakın akrabası sayılır. Türkiye'de birçok çeşidi yetiştirilir. Faydaları saymakla bitmez; C vitamini açısından en zengin sebzelerden biridir. Ayrıca K vitamini barındırarak kanın daha kolay hareket edebilmesine katkı sağlar. Mutfağımızda da önemli bir yere sahip olan pırasa; iyot, kalsiyum, demir ve benzeri minerallere de sahip. Faydaları bir o kadar fazla olmasına rağmen fazla tüketilmesi birtakım sorunlara yol açabilir.

Pırasanın Kalorisi ve Besin Değeri

Miktar: 100 g

Kalori (kcal): 60

Yağ (g): 0.3

Karbonhidrat (mg): 1400

Protein (g)**:** 1.5

Pırasanın Faydaları

1. Kemikleri güçlendirir

Kemik sağlığında oldukça etkili olan K vitamini pırasada bol miktarda bulunur. K vitamini kemik sağlığı için önemli bir rol üstlenen ''osteocalcin'' adlı proteini aktif eder. Pırasanın tüketimine oranla kemik sağlığında da güçlenme görülür. 100 gram tüketilmesi halinde günlük K vitamini ihtiyacımızın yarısını karşılamış oluruz.

2. Gözleri korur

İçerisinde bulundurduğu ''lutein ve zeaxanthin'' adlı bileşenler göz hücrelerini korur. Ayrıca birçok hastalığa da koruyucu özellik gösterir. Bu maddeler DNA' yı ve hücreleri de koruduğu gibi aynı zamanda göz zarlarını güneş ışığından ve mikroplardan korur. İlerleyen yaşlarda katarakt ve makula dejenerasyonu (sarı nokta) riskini azaltmak için bol miktarda tüketilmesi önerilir.

3. Güçlü ve sağlıklı damarlar

Bileşenlerinde bol miktarda ''kaempferol'' adlı flavonid bulundurur. Bu flavonid damar duvarlarını aşırı aktif oksijen moleküllerine ve tahribe yol açan birçok faktöre karşı korur. Ayrıca ''kaempferol'' maddesi hipertansiyon riskini azaltır. K vitamini barındırdığı için sağlıklı ve güçlü damarların oluşmasına katkıda bulunur. Damar sertliğini önler ve kan dolaşımını hızlandırır.

4. Sağlıklı bir kalp için etkilidir

Kalp sağlığı için içerisinde çok önemli mineraller ve proteinler barındırır. Özellikle damar ve kan dolaşımının korunmasında önemli bir yere sahip olan pırasa dolaylı olarak da kalbin düzenli çalışmasına yardımcı olur. Kalple ilgili koroner arter hastalığı ve ateroskleroz gibi hastalıkları azaltır.

5. Sindirimi kolaylaştırır

Sindirim sistemine yardımcı bir besindir. Hem sindirimi kolay hem de içerisinde bulundurduğu maddelerle sindirim sistemi organlarına yardımcı olur. Mide, böbrek ve bağırsaklar için faydalı mineraller içerir.

6. Parlak bir cilt sağlar

Etkili ve doğal bir idrar söktürücü özelliği olmasının cilt sağlığına da katkısı olur. Bu sayede vücudun temizlenmesine yardımcı olur ve parlak bir cilt görünümü sağlar. İçerdiği A, C ve E vitaminlerinin yanı sıra mineraller sayesinde de güneş ışığına karşı cildimizi koruma özelliği gösterir. Doğru kullanımında cilt için vazgeçilmez bir besin olacaktır.

7. Bakımlı ve güçlü saçlar

İçerisinde manganez, demir, C vitamini ve folat gibi mineraller bulundurur. Saç sağlığı açısından tüketilmesi gereken sebzelerin başında gelir. Demir ve C vitamini açısından çok zengin olması saçların dökülmesini engellemekle birlikte saç köklerini güçlendirir. Dökülen saçların yeniden çıkmasına yardımcı olur. Saçkıran, anemi gibi hastalıkların ortadan kaldırılmasını sağlar.

8. Kansere karşı koruyucudur

Barındırdığı mineraller ve besinler sayesinde kötü huylu tümörlerin oluşumuna neden olan etmenleri ortadan kaldırabilir. Kanser yapıcı toksinlere karşı koruyucu olabilir. Prostat, yumurtalık ve kolon kanserine yakalanma riskini azalttığı ve önleyici bir etkiye sahip olduğu bilinir.

9. Kilo vermeye yardımcı

Pırasa kilo vermeye yardım eder, doğal bir iştah kapatıcıdır. İçerisinde bulunan lif dolayısıyla uzun süre kişiyi tok tutar. Ayrıca çözünür ve çözünmez lifler sayesinde bağırsak hareketlerini düzenler, artmasını sağlar. Bu sayede kabızlık gibi kilo vermeyi engelleyen unsurları da ortadan kaldırma özelliğine sahiptir.

10. Hamilelik sürecinde hastalıkların atlatılmasını sağlar

Hamilelikte pırasanın faydaları oldukça fazlalık gösterir. Hamilelik sürecinde bolca tüketilmesi tavsiye edilir. İçerisinde bulunan doymamış yağların solunum yolları açısından birçok faydası bulunur. Soğuk algınlığı, grip, nezle ve balgamlı öksürük gibi hastalıkların kolay atlatılmasını sağlar. Hamilelik sırasında görülme olasılığı yüksek olan kabızlığında önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca folik asit olarak bilinen B9 vitamini oldukça fazla bulunur. B9 vitamini ihtiyaç duyulan yeni hücrelerin oluşmasına yardımcı olur. İçerisinde bulunan C vitamini bebeğin doku ve beyin gelişimi, organların sağlığı, kemik-kıkırdak gelişimi, yaraların hızla iyileşmesi açısından hamilelikte önemli yer tutar.

11. Çiğ olarak tüketildiğinde kan yapar

Ülkemizde daha çok pişirilerek tüketilir. Çiğ olarak tüketilmesi çok fazla yaygınlık göstermez. Dünyada bazı ülkelerde sadece çiğ olarak tüketilen pırasa sadece yaprakları için de yetiştirilir. Çiğ pırasanın faydaları pişmişine parallelik gösterir. Fakat çiğ olarak tüketilmesinin daha yararlı olduğu noktalar bulunur. Çiğ olarak tüketildiğinde kan yapıcı özelliği artar. İçerisinde C vitamini oldukça fazla bulunur. Çiğ olarak tüketilmesi, düşük kalorisi ve bağırsakları çalıştıran özelliği ile diyet yapanlar için de fazlaca tavsiye edilir. Ayrıca sinir sistemini kuvvetlendiren, rahatlatıcı etkisiyle uykusuzluğa ve strese iyi gelir.

Pırasanın Zararları

• Çok fazla zararı bilinmemekle birlikte her sebzede olduğu gibi çok fazla tüketilmesi birtakım olumsuzluklara yol açabilir.
• Yüksek oranda sodyum içerdiğinden fazlaca tüketilmesi sodyum fazlalığına neden olabilir.
• Çok iyi bir bağırsak düzenleyici olmasından dolayı aşırı tüketilmesi halinde ishal durumu görülebilir. Böylelikle vücutta fazla su kaybına yol açabilir.
• Çocuklarda ve hassas bünyeye sahip yetişkinlerde fazla tüketilmesi alerjik durumlara neden olabilir. Bu durumda genellikle acil müdahale yapılması gerekir. Çünkü alerjik durumlar tamamen risklidir.